Σε ένα φαύλο κύκλο που μπορεί να απειλήσει τη βιωσιμότητα πολλών επενδύσεων έχει εισέλθει η αγορά παραγωγής πράσινης ενέργειας, καθώς αυξάνεται η εγκατεστημένη ισχύς των έργων ΑΠΕ. Στους μεγάλους ωφελημένους περιλαμβάνονται οι καθετοποιημένοι παραγωγοί που μπορούν να κερδίζουν από την προμήθεια και σταδιακά θα κυριαρχήσουν στην αγορά.
Αν η προμήθεια ενέργειας που σημειώνει μεγάλα κέρδη αγοράζοντας με μηδενικές τιμές τελικά θα μετακυλήσει τις χαμηλές τιμές στην αγορά ή θα προτιμήσει τη μεγάλη κερδοφορία, είναι κάτι που θα φανεί το επόμενο διάστημα.
Οι πρωταγωνιστές της αγοράς κρούουν τον κώδωνα κινδύνου για το μέλλον των επενδύσεων ΑΠΕ στη χώρα, προειδοποιώντας ότι η συνεχόμενη αύξηση της παραγωγής πράσινης ενέργειας χωρίς την ανάλογη ζήτηση θα οδηγεί όλο και πιο συχνά σε μηδενικές τιμές και περικοπές.
Το τι συμβαίνει σήμερα στην αγορά των ΑΠΕ αλλά και την κλιμάκωση του σημερινού προβλήματος στο άμεσο μέλλον παρουσίασαν στην ημερίδα του ΙΕΝΕ «Ευκαιρία ή Τροχοπέδη οι Στόχοι της Ενεργειακής Μετάβασης για ΑΠΕ και Ενεργειακή Αποδοτικότητα» φορείς της αγοράς, που επεσήμαναν την ανάγκη για προσεκτικό σχεδιασμό.
Όπως είπαν το πρόβλημα δεν είναι μόνο ο ηλεκτρικός χώρος και ότι δεν δίνονται όροι σύνδεσης όπως συχνά εντοπίζουν οι παραγωγοί, αλλά το γεγονός πως η ζήτηση ενέργειας δεν αυξάνεται ενώ αυξάνεται η προσφορά, και ότι οι εξαγωγές δεν μπορούν να γίνουν αφού τις ώρες της υπερπροσφοράς οι τιμές μηδενίζονται ή γίνονται και αρνητικές στις γειτονικές αγορές.
Για το αδιέξοδο στην αγορά ΑΠΕ μίλησαν οι Αρ. Αϊβαλιώτης, Γενικός Γραμματέας Ενέργειας & Ορυκτών Πρώτων Υλών Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ο κ. Δ. Φούρλαρης, Αντιπρόεδρος Β’ Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων Ενέργειας και Υδάτων, και ο κ. Γ. Γιαρέντης, Πρόεδρος ΔΣ και Διευθύνων Σύμβουλος ΔΑΠΕΕΠ αλλά και οι Ανδρέας Πετροπουλέας, Διευθυντής Διαχείρισης Ενέργειας, Elpedison και Πρόεδρος της Επιτροπής Ηλεκτρισμού του ΙΕΝΕ, κ. Στέλιος Λουμάκης, Πρόεδρος, ΣΠΕΦ.
Οι ομιλητές τόνισαν, ότι συνέπεια των μηδενικών τιμών είναι να δημιουργείται τρύπα στο λογαριασμό των ΑΠΕ που πληρώνει τους παραγωγούς στις τιμές των συμβάσεών τους, ενώ δεν εισπράττει από την αγορά, με αποτέλεσμα να χρειάζεται να αυξηθεί το ΕΤΜΕΑΡ.
Ήδη ο Γιάννης Γιαρέντης, Πρόεδρος ΔΣ και Διευθύνων Σύμβουλος ΔΑΠΕΕΠ, τόνισε ότι πρέπει να αυξηθεί το ΕΤΜΕΑΡ από τα 17 λεπτά στα 24 λεπτά, για να καλυφθεί η τρύπα που έχει δημιουργηθεί στο ΕΛΑΠΕ, που πληρώνει τις ΑΠΕ στις συμφωνημένες ταρίφες, όταν στηνα γορά οι τιμές είναι μηδενικές. Οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για την πρώτη αύξηση, και τονίστηκε ότι τα επόμενα εξάμηνα, όσο αυξάνονται οι ώρες με μηδενικές τιμές, θα χρειαστούν και άλλες αυξήσεις του ΕΤΜΕΑΡ, με αποτέλεσμα ο καταναλωτής να επιβαρύνεται από το πρόβλημα στην αγορά.
Ο Αριστοτέλης Αϊβαλιώτης, Γενικός Γραμματέας Ενέργειας, μίλησε για το μεγάλο χάσμα ανάμεσα στην προσφορά και τη ζήτηση η οποία το χειμώνα, όπως είπε είναι κοντά στα 5 GW και το καλοκαίρι μέχρι 10 GW. Το αποτέλεσμα είναι να παράγεται περισσότερη ενέργεια από αυτή που μπορεί να απορροφηθεί με αποτέλεσμα μηδενικές τιμές σε πολλές ώρες της ημέρας. Σε αυτή τη δύσκολη ισορροπία όπως είπε, προστίθενται και οι πολλές εισαγωγές, ειδικά σε περιόδους που οι τιμές έξω είναι φθηνότερες με αποτέλεσμα να έχουμε μαζικές περικοπές ΑΠΕ. Ο Δ. Φούρλαρης, Αντιπρόεδρος Β’ στη ΡΑΑΕ είπε ότι είναι δύσκολο το πρόβλημα των περικοπών, και ότι είναι σε επικοινωνία με τους Διαχειριστές για να βρεθεί λύση για το μεταβατικό στάδιο. Είπε ότι αν επιθυμούμε να είμαστε πράσινο hub απαιτούνται διασυνδέσεις και η περίσσεια της παραγωγής των ΑΠΕ πρέπει να διατεθεί στο εξωτερικό.
Παραδείγματα μηδενικών τιμών: Τι έγινε τον τελευταίο μήνα
Ο Ανδρέας Πετροπουλέας, Διευθυντής Διαχείρισης Ενέργειας, Elpedison, έφερε σαν παράδειγμα τις πρώτες 15 μέρες του Απριλίου, στις οποίες περίσσεψαν συνολικά 159.500 MW. Το μεσημέρι της 13/4 περίσσευαν 3.500 MW. “Είναι καταστροφή, είναι απαράδεκτο» τόνισε ο κ. Πετροπουλέας. Και τόνισε, «οι μέχρι σήμερα εγκατεστημένες ΑΠΕ έχουν ήδη προκαλέσει πρόβλημα στην αγορά ενέργειας, καθώς η ζήτηση παραμένει χαμηλότερη από την προσφορά. Και εκτίμησε ότι η ζήτηση δεν θα αυξηθεί καθώς δεν έχουμε βιομηχανία και έχουμε και μείωση του πληθυσμού λόγω υπογεννητικότητας, με αποτέλεσμα να είμαστε 700.000 Έλληνες λιγότεροι σε 10 χρόνια.
Όπως είπε την 25η Μαρτίου, η Ελλάδα εξήγαγε 7.700 μεγαβατώρες και ο Έλληνας πλήρωσε συνολικά 900.000 ευρώ για τις μεγαβατώρες που εξήχθησαν σε γειτονικές χώρες, όπως η Βουλγαρία. Από 1η Μαρτίου έως τις 15 Απριλίου, οι καταναλωτές έχουν πληρώσει 8,47 εκατ ευρώ για εξαγωγές, δηλαδή τις επιδότησαν.
Στέλιος Λουμάκης: Γιατί δεν μπορούμε να κάνουμε εξαγωγές
Ο Πρόεδρος του ΣΠΕΦ Δρ. Στέλιος Λουμάκης από το βήμα ημερίδας του ΙΕΝΕ εξήγησε ότι δεν μπορούμε να κάνουμε εξαγωγές καθώς οι τιμές στις γειτονικές χώρες, όταν έχουμε υπερπροσφορά και θέλουμε να εξάγουμε είναι μηδενικές ή ακόμη και αρνητικές, δηλαδή θα πρέπει οι παραγωγοί ΑΠΕ να πληρώσουν για να πουλήσουν την ενέργεια που παράγουν.
Και επειδή οι γειτονικές χώρες πουλάνε ενέργειας σε μηδενικές τιμές στην Ελλάδα, όταν οι τιμές μηδενίζονται, η ελληνική παραγωγή ΑΠΕ περικόπτεται και το σύστημα γυρίζει σε εισαγωγικό.
Ο κος Λουμάκης, αναφέρθηκε στη Βουλγαρία με την οποία είμαστε συζευγμένοι, όπου η ΤΕΑ μηδενίζει συστηματικά ή καθίσταται ακόμη και αρνητική, οπότε το διασυνοριακό εμπόριο για τη χώρα μας γυρίζει σε εισαγωγικό, στο peak μάλιστα της παραγωγής των ΑΠΕ. «Βρισκόμαστε έτσι σε έναν φαύλο κύκλο, ο οποίος καθιστά αδιέξοδη την στρατηγική του να καταστεί η χώρα εξαγωγέας ηλεκτρικής ενέργειας ΑΠΕ υπό το υπάρχον πανευρωπαϊκό μοντέλο του marginal pricing και του market coupling».
Επίσης επισήμανε την μεγάλη συσσώρευση προσφορών ισχύος (~3 GW) σε τιμές ελάχιστα πάνω από το μηδέν, πιθανολογώντας πως προέρχονται κατά κύριο λόγο από τους ΦοΣΕ οι οποίοι και προσπαθούν να κρατήσουν την Τιμή Εκκαθάρισης Αγοράς (ΤΕΑ) έστω κατά μερικά δεκαδικά σε θετικό έδαφος ώστε να μην αναστέλλονται οι πληρωμές των έργων ΑΠΕ με συμβάσεις ΣΕΔΠ που εκπροσωπούν. Το αποτέλεσμα είναι να πληρώνει ο ΕΛΑΠΕ τα έργα ΑΠΕ με συμβάσεις τις συμφωνημένες ταρίφες, χωρίς να εισπράττει, κάτι που αναμένεται να γίνεται όλο και πιο συχνά.
