Τις ίδιες ημέρες που ολοκληρώνεται ο δεύτερος διαγωνισμός για αυτόνομες μονάδες αποθήκευσης στην Ελλάδα, στην Ευρώπη αναπτύσσεται η συζήτηση με την οποία προωθούνται τα αντίστοιχα έργα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση φαίνεται πως αρχίζει να βρίσκει το βηματισμό της στα έργα αποθήκευσης έπειτα από μισή δεκαετία καθυστερήσεων. Με τα σημερινά δεδομένα, η εταιρεία συμβούλων Aurora Energy Research εκτιμά πως θα μπορούσε να υπάρξει επταπλασιασμός σε περισσότερα από 50 GW σε δυναμικότητα που συνδέεται στα δίκτυα μεταφοράς μέχρι το 2030, σύμφωνα με την Aurora Energy Research Ltd.

Το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ιταλία και η Ιρλανδία είναι οι τρεις κορυφαίες αγορές για επενδύσεις αποθήκευσης εντός της περιοχής, με την Ισπανία και την Ελλάδα να αναδύονται. «Η εγκατάσταση μπαταριών σε κλίμακα δικτύου είχε ήδη επιταχυνθεί το 2023 και τώρα προωθείται με ακόμη μεγαλύτερη ταχύτητα», δήλωσε στο Bloomberg ο Ryan Alexander, επικεφαλής ερευνητής για τις ευρωπαϊκές αγορές ενέργειας στην Aurora, η οποία δημοσίευσε την έκθεσή της την Τρίτη. Η έρευνα κατατάσσει τη χώρα μας στις 11 περισσότερο ώριμες αγορές της Γηραιάς Ηπείρου.

Καθώς η Ευρώπη επεκτείνει ταχέως τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για την επίτευξη των κλιματικών στόχων, οι μπαταρίες διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο επειδή μπορούν να αποθηκεύουν ηλεκτρική ενέργεια όταν αυτή είναι άφθονη και να την διανέμουν όταν είναι σπάνια. Η πρόοδος είναι αργή επειδή πολλοί φορείς εκμετάλλευσης δικτύων δεν προμηθεύονται υπηρεσίες που μπορούν να παρέχουν οι μπαταρίες, όπως η ταχεία ενεργοποίηση όταν πέφτει ο άνεμος και συνεπώς η παραγωγή από τα αιολικά, ενώ υπάρχουν μεγάλες αναμονές για συνδέσεις μονάδων αποθήκευσης (και μονάδων ΑΠΕ) με το δίκτυο.

Οι μπαταρίες δεν λειτουργούν συνεχώς όπως ένας συμβατικός σταθμός παραγωγής ενέργειας, οπότε οι φορείς εκμετάλλευσης χρειάζονται συμβάσεις με το δίκτυο για την παροχή υπηρεσιών όπως η εξισορρόπηση της συχνότητας και της τάσης. Μια αγορά επικουρικών υπηρεσιών, όπου οι μπαταρίες μπορούν να βρουν πολλαπλές πηγές εσόδων, είναι ζωτικής σημασίας για τις επενδύσεις και την ανάπτυξη.

Η στροφή προς τις μπαταρίες

Ορισμένα κράτη τις υποστηρίζουν σε μεγάλο βαθμό αυτή την περίοδο. Το Ηνωμένο Βασίλειο προβλέπεται να πενταπλασιάσει την ικανότητα αποθήκευσης ενέργειας έως το 2030 μέσω δημοπρασιών και επιταχυνόμενων συνδέσεων μπαταριών στο δίκτυο. Οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης της Αυστραλίας θα υπερδιπλασιαστούν φέτος και ο νόμος για τη μείωση του πληθωρισμού στις ΗΠΑ αυξάνει τις φορολογικές πιστώσεις για επενδύσεις στην Αμερική. Η Βρετανία είναι πρωτοπόρος στην ήπειρο, προσθέτοντας περισσότερη χωρητικότητα μεγάλης κλίμακας το 2022 από οποιοδήποτε άλλο έθνος, σύμφωνα με την European Association for Storage of Energy.

«Το Ηνωμένο Βασίλειο έθεσε το βάρος στην αποθήκευση μπαταριών πριν από οποιονδήποτε άλλον», δήλωσε ο Michael Longson, εμπορικός συνεργάτης της λονδρέζικης εταιρείας ιδιωτικών κεφαλαίων Gore Street Capital, η οποία επικεντρώνεται στην αποθήκευση ενέργειας. «Έχουμε τις δικές μας υπηρεσίες που μόνο οι μπαταρίες μπορούν να προσφέρουν». Ο προηγμένος σχεδιασμός του Ηνωμένου Βασιλείου απέδωσε τον Δεκέμβριο, όταν ένα καλώδιο που συνέδεε το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας με τη Γαλλία υπέστη σύντομη διακοπή, προκαλώντας κατακόρυφη πτώση της συχνότητας. Η πτώση ξεπέρασε τα επιτρεπόμενα όρια σε δευτερόλεπτα και παραλίγο να προκαλέσει μπλακ άουτ, αλλά οι μπαταρίες επενέβησαν για να καλύψουν περίπου το 40% του ελλείμματος.

Γιατί λοιπόν αργεί τόσο πολύ η υπόλοιπη Ευρώπη;

Δεν πρόκειται για τσιγκουνιά: η ΕΕ δαπάνησε 341 δισεκατομμύρια δολάρια πέρυσι για την ανάπτυξη καθαρών τεχνολογιών – μια αύξηση 35% σε σχέση με το προηγούμενο έτος, σύμφωνα με το BloombergNEF. Η αποθήκευση ενέργειας αντιπροσώπευε 8,4 δισεκατομμύρια δολάρια από αυτά – μια αύξηση 64% την ίδια περίοδο. «Θα δείτε εκθετική αύξηση των μπαταριών σε όλο τον κόσμο, και ο κύριος παράγοντας που θα οδηγήσει σε αυτό είναι το πόσο φθηνή έχει γίνει η ανανεώσιμη ενέργεια», δήλωσε ο Peter Kavanagh, διευθύνων σύμβουλος της Harmony Energy Storage Ltd. «Μπορείτε να αναπτύξετε μόνο ένα ορισμένο ποσό ανανεώσιμων πηγών ενέργειας χωρίς αποθήκευση».

Ακόμα κι έτσι, η αποθήκευση ενέργειας δεν ορίζεται σαφώς στη νομοθεσία σε Ευρώπη, Μέση Ανατολή, Αφρική (ΕΜΕΑ), οδηγώντας σε περιττό κόστος, υπερβολική γραφειοκρατία και αβέβαιο επενδυτικό περιβάλλον, σύμφωνα με τον Οργανισμό Συνεργασίας των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας της ΕΕ, τον ACER.

Για παράδειγμα, η Γερμανία θεωρεί ότι οι μπαταρίες είναι ταυτόχρονα παραγωγοί και καταναλωτές ενέργειας, πράγμα που σημαίνει ότι οι εταιρείες που τις αναπτύσσουν πρέπει να πληρώνουν δύο φορές για τη σύνδεση με το δίκτυο. Η νομοθεσία εξορθολογισμού εισήχθη τον Ιούλιο.

Η ΕΕ απαιτεί επίσης την έγκριση των σχεδίων ανάπτυξης από τα επιμέρους κράτη, τα οποία έχουν διαφορετικές απαιτήσεις και ορισμούς. Αυτό σημαίνει ότι οι εταιρείες δεν μπορούν εφαρμόσουν τα ίδια επιχειρηματικά μοντέλα σε όλα τα κράτη – μέλη. «Η Γαλλία, η Γερμανία, η Πολωνία βλέπουν τι συμβαίνει στο Ηνωμένο Βασίλειο και λένε: “Ωραία, οι μπαταρίες λειτουργούν”», δήλωσε ο Kavanagh, η εταιρεία του οποίου λειτουργεί εγκαταστάσεις κοινής ωφέλειας σε όλο το Ηνωμένο Βασίλειο. «Ας αγκαλιάσουμε και ας αλλάξουμε την πολιτική για να τις επιτρέψουμε».

Πάντως καταγράφεται πρόοδος. Τον Δεκέμβριο, η ΕΕ ενέκρινε το σχέδιο της Ιταλίας να διαθέσει 17,7 δισεκατομμύρια ευρώ για την κατασκευή περισσότερων από 9 GW αποθήκευσης. Ο γερμανικός ενεργειακός γίγαντας RWE AG κατασκευάζει ένα έργο αποθήκευσης στις Κάτω Χώρες για να βοηθήσει στην ενσωμάτωση του υπεράκτιου πάρκου OranjeWind στο δίκτυο. Στην πατρίδα της, η εταιρεία έθεσε σε λειτουργία μια μεγαμπαταρία στο Lingen και στο Werne και κατασκευάζει ένα παρόμοιο σύστημα σε δύο τοποθεσίες στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία.

Τα νοικοκυριά στη Γερμανία και τις Κάτω Χώρες εγκαθιστούν μπαταρίες οικιακής κλίμακας με ταχείς ρυθμούς, εν μέρει με την υποστήριξη δημόσιας χρηματοδότησης. Οι οικιακές μπαταρίες αποτελούν σήμερα τη μεγαλύτερη πηγή ζήτησης αποθήκευσης στην περιοχή και θα παραμείνουν έτσι μέχρι το 2025, όταν η κλίμακα του δικτύου θα αυξηθεί σε μεγάλο βαθμό, δήλωσε το BNEF. Η πρόσφατη ανακοίνωση της Γερμανίας, της μεγαλύτερης οικονομίας της περιοχής, ότι θα σχεδιάσει και θα εφαρμόσει στοιχεία μιας αγοράς δυναμικότητας έως το 2028 είναι πιθανό να δημιουργήσει ακόμη ισχυρότερα κίνητρα για τους προγραμματιστές και τους επενδυτές να αναπτύξουν πρόσθετη χωρητικότητα μπαταριών σε κλίμακα δικτύου.