Τα Χριστούγεννα θεωρούνται παραδοσιακά μια περίοδος χαράς, κατανάλωσης και φωτός. Πίσω από τη γιορτινή εικόνα, όμως, κρύβεται μια από τις πιο ενεργοβόρες περιόδους του έτους για τα ηλεκτρικά συστήματα. Από τα λαμπάκια στους δρόμους και τα στολισμένα σπίτια, μέχρι τα εμπορικά κέντρα, τα logistics και τα data centers που στηρίζουν το ηλεκτρονικό εμπόριο, οι γιορτές συνοδεύονται από μια πολυεπίπεδη αύξηση της κατανάλωσης ενέργειας – συχνά μεγαλύτερη απ’ όσο γίνεται αντιληπτό. Το ερώτημα, λοιπόν, δεν είναι αν «καίνε» τα Χριστούγεννα, αλλά πόσο, πού και με ποιο οικονομικό αποτύπωμα.

Λαμπάκια: μικρή κατανάλωση, μεγάλη κλίμακα

Η πιο ορατή μορφή χριστουγεννιάτικης κατανάλωσης ενέργειας είναι ο εορταστικός φωτισμός. Τα τελευταία χρόνια, η μετάβαση σε LED λαμπάκια έχει μειώσει δραστικά την κατανάλωση ανά νοικοκυριό. Ένα σετ 200 LED καταναλώνει περίπου 6–8 Watt, ενώ ένα παλιό σετ πυρακτώσεως μπορούσε να φτάσει τα 40–50 Watt.

Σε επίπεδο νοικοκυριού, αυτό μεταφράζεται σε:

  • 5–10 kWh για ολόκληρη την εορταστική περίοδο (LED),
  • έναντι 30–50 kWh σε παλαιότερα.

Ωστόσο, η εικόνα αλλάζει όταν εξετάζεται η κλίμακα. Σε μια χώρα με εκατομμύρια νοικοκυριά, ακόμη και αυτή η «μικρή» κατανάλωση πολλαπλασιάζεται. Αν, για παράδειγμα, 4 εκατ. νοικοκυριά καταναλώνουν κατά μέσο όρο 8 kWh για χριστουγεννιάτικο φωτισμό, προκύπτει συνολική κατανάλωση περίπου 32 GWh μέσα σε λίγες εβδομάδες – ποσότητα ικανή να καλύψει τις ανάγκες μιας μικρής πόλης για αρκετές ημέρες.

Σε επίπεδο δήμων και δημόσιου φωτισμού, τα μεγέθη είναι ακόμη μεγαλύτερα. Μεγάλες πόλεις καταναλώνουν από 1 έως 5 GWh αποκλειστικά για εορταστικό φωτισμό, ανάλογα με το μέγεθος και τη διάρκεια λειτουργίας.

Εμπορικά κέντρα: θέρμανση, φωτισμός και παρατεταμένο ωράριο

Αν τα λαμπάκια αποτελούν το «συμβολικό» κομμάτι της κατανάλωσης, τα εμπορικά κέντρα είναι ο πραγματικός ενεργειακός πυρήνας των γιορτών. Κατά τον Δεκέμβριο, η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας σε malls και μεγάλες εμπορικές αλυσίδες αυξάνεται κατά 20–30% σε σχέση με έναν μέσο μήνα.

Οι λόγοι είναι πολλοί:

  • παρατεταμένο ωράριο λειτουργίας,
  • αυξημένος φωτισμός,
  • εντατική θέρμανση,
  • μεγαλύτερη χρήση ηλεκτρικών συστημάτων και αποθηκών.

Ένα μεγάλο εμπορικό κέντρο μπορεί να καταναλώνει 2–4 GWh τον μήνα τον Δεκέμβριο, με κόστος που -ανάλογα με την τιμή ρεύματος- μπορεί να ξεπεράσει τις 400.000–600.000 ευρώ. Σε εθνικό επίπεδο, η εορταστική λειτουργία του λιανεμπορίου προσθέτει εκατοντάδες GWh επιπλέον ζήτησης στο ηλεκτρικό σύστημα.

Μετακινήσεις και logistics: το λιγότερο ορατό κόστος

Και βέβαια δεν μπορεί να αγνοηθεί η ενεργειακή κατανάλωση από μεταφορές. Η περίοδος των Χριστουγέννων συνοδεύεται από:

  • αυξημένη κίνηση ΙΧ,
  • περισσότερες διανομές δεμάτων,
  • εντατική λειτουργία αποθηκών logistics.

Η αύξηση της κατανάλωσης καυσίμων στις μεταφορές τον Δεκέμβριο εκτιμάται σε 5–10%, ενώ η ηλεκτρική κατανάλωση σε αποθήκες και κέντρα διανομής μπορεί να αυξηθεί έως και 25%, λόγω φωτισμού, αυτοματισμών και συστημάτων πληροφορικής.

Τα datacenters των e-shops: η αόρατη κατανάλωση

Το μεγαλύτερο μέρος της νέας χριστουγεννιάτικης κατανάλωσης ενέργειας δεν είναι ορατό. Βρίσκεται στα data centers που στηρίζουν το ηλεκτρονικό εμπόριο, το streaming, τις πληρωμές και τα συστήματα logistics.

Κατά την περίοδο Νοεμβρίου–Δεκεμβρίου:

  • η online κίνηση αυξάνεται κατά 15–30%,
  • οι πωλήσεις e-commerce σπάνε ετήσια ρεκόρ,
  • τα datacenters λειτουργούν σε συνθήκες συνεχούς αιχμής.

Σε παγκόσμιο επίπεδο, τα data centers καταναλώνουν ήδη πάνω από 400 TWh ετησίως. Τις ημέρες των Χριστουγέννων, η ημερήσια κατανάλωση μπορεί να αυξάνεται κατά 10–20%, προσθέτοντας δεκάδες GWh επιπλέον φορτίο στο σύστημα.

Για τις μεγάλες πλατφόρμες, το κόστος αυτό δεν είναι αμελητέο. Ένα data center ισχύος 50 MW καταναλώνει περίπου 1,2 GWh την ημέρα. Με τιμή ρεύματος 100 €/MWh, το ημερήσιο κόστος ενέργειας ξεπερνά τις 120.000 ευρώ – και αυξάνεται περαιτέρω σε περιόδους υψηλής ζήτησης.

Το συνολικό ενεργειακό αποτύπωμα των γιορτών

Αθροίζοντας όλες τις πηγές – φωτισμό, λιανεμπόριο, μεταφορές, data centers και ψηφιακές υπηρεσίες – εκτιμάται ότι η συνολική κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας τον Δεκέμβριο είναι 5–8% υψηλότερη σε σχέση με έναν μέσο μήνα του έτους.

Σε απόλυτους αριθμούς, αυτό μπορεί να σημαίνει:

  • εκατοντάδες έως χιλιάδες GWh επιπλέον κατανάλωσης σε εθνικό επίπεδο,
  • κόστος δεκάδων ή και εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ για το ενεργειακό σύστημα,
  • αυξημένη πίεση στις υποδομές και στις τιμές, ιδιαίτερα σε περιόδους ψύχους.

Συμπερασματικά, θα μπορούσε κανείς να πει ότι η μεγάλη κατανάλωση στα Χριστούγεννα δεν αφορά μόνο στα λαμπάκια. Το πραγματικό ενεργειακό αποτύπωμα βρίσκεται στα εμπορικά κέντρα, στα logistics και – κυρίως – στον ψηφιακό κόσμο που στηρίζει την εορταστική κατανάλωση. Καθώς η οικονομία γίνεται ολοένα και πιο ηλεκτρική και ψηφιακή, οι γιορτές μετατρέπονται σε τεστ αντοχής για τα ενεργειακά συστήματα. Το στοίχημα των επόμενων ετών δεν είναι να σβήσουν τα φώτα των Χριστουγέννων, αλλά να διασφαλιστεί ότι αυτό το φως τροφοδοτείται από αποδοτική, φθηνή και καθαρή ενέργεια.

Διαβάστε ακόμη