Η ΕΕ θα σταματήσει σταδιακά και αποτελεσματικά τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου και πετρελαίου έως το τέλος του 2027, σύμφωνα με νομοθετική πρόταση που παρουσίασε σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Κομισιόν). Με αυτόν τον τρόπο θα τερματιστεί η έκθεση της Ένωσης σε κινδύνους για την αγορά και την οικονομική ασφάλεια λόγω της εξάρτησης από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα και θα ενισχυθεί τελικά η ενεργειακή ανεξαρτησία και ανταγωνιστικότητα της ΕΕ.
Η Πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε: «Η Ρωσία προσπάθησε επανειλημμένα να μας εκβιάσει χρησιμοποιώντας τις ενεργειακές της προμήθειες ως όπλο. Έχουμε λάβει σαφή μέτρα για να κλείσουμε τη στρόφιγγα και να τερματίσουμε οριστικά την εποχή των ρωσικών ορυκτών καυσίμων στην Ευρώπη.»
Η πρόταση βασίζεται στον Οδικό Χάρτη REPowerEU, που υιοθετήθηκε τον προηγούμενο μήνα. Περιγράφει ένα πανευρωπαϊκό σχέδιο σταδιακής και συντονισμένης εξόδου από τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου, με πνεύμα αλληλεγγύης και ταυτόχρονη προώθηση της καθαρής ενεργειακής μετάβασης. Η πρόταση διασφαλίζει την ενεργειακή ασφάλεια της Ένωσης, περιορίζοντας παράλληλα τυχόν επιπτώσεις στις τιμές και τις αγορές, όπως εξηγείται στη σχετική ανάλυση.
Η σταδιακή διακοπή των ρωσικών προμηθειών μπορεί να πραγματοποιηθεί χωρίς σοβαρές οικονομικές επιπτώσεις ή κινδύνους για την ασφάλεια εφοδιασμού, χάρη στην ύπαρξη επαρκών εναλλακτικών προμηθευτών, την καλή διασύνδεση του ευρωπαϊκού δικτύου φυσικού αερίου και την επάρκεια των υποδομών εισαγωγής. Η πρόταση περιλαμβάνει και ενσωματωμένες δικλείδες ασφαλείας που προσαρμόζονται στις συνθήκες της αγοράς, προσφέροντας σταθερό νομικό πλαίσιο στις εταιρείες.
Η σταδιακή κατάργηση των ρωσικών ορυκτών καυσίμων θα συμβάλει σημαντικά στους στόχους της Πυξίδας Ανταγωνιστικότητας, της Συμφωνίας για την Καθαρή Βιομηχανία και του Σχεδίου για Προσιτή Ενέργεια, υπογραμμίζοντας ότι ένα καθαρότερο και ανεξάρτητο ενεργειακό σύστημα ενισχύει την οικονομία και στηρίζει την ευρωπαϊκή απανθρακοποίηση.
Σταδιακή και συντονισμένη κατάργηση των ρωσικών ορυκτών καυσίμων
Ο κανονισμός προβλέπει τη σταδιακή κατάργηση του ρωσικού φυσικού αερίου μέσω αγωγών και LNG (υγροποιημένου φυσικού αερίου), είτε αυτό προέρχεται είτε εξάγεται άμεσα ή έμμεσα από τη Ρωσική Ομοσπονδία. Περιλαμβάνει επίσης μέτρα για την πλήρη διακοπή εισαγωγών ρωσικού πετρελαίου έως τα τέλη του 2027. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να υποβάλουν σχέδια διαφοροποίησης με συγκεκριμένα μέτρα και ορόσημα για τη σταδιακή εξάλειψη των εισαγωγών ρωσικού αερίου και πετρελαίου.
Στο πλαίσιο της προτεινόμενης απαγόρευσης, εισαγωγές ρωσικού αερίου βάσει νέων συμβολαίων θα απαγορευτούν από την 1η Ιανουαρίου 2026. Οι εισαγωγές από υφιστάμενες βραχυπρόθεσμες συμβάσεις θα διακοπούν έως τις 17 Ιουνίου 2026, με εξαίρεση το φυσικό αέριο μέσω αγωγών σε περίκλειστα κράτη με μακροπρόθεσμα συμβόλαια, τα οποία θα επιτρέπονται μέχρι το τέλος του 2027. Οι εισαγωγές βάσει μακροπρόθεσμων συμβάσεων θα σταματήσουν πλήρως έως το τέλος του 2027.
Επίσης, θα απαγορευτούν μακροπρόθεσμες συμβάσεις για υπηρεσίες σε τερματικούς σταθμούς LNG με ρωσικούς πελάτες ή εταιρείες ελεγχόμενες από ρωσικά συμφέροντα, ώστε να εξασφαλιστεί ότι η δυναμικότητα των σταθμών θα κατευθυνθεί σε εναλλακτικούς προμηθευτές και θα ενισχυθεί η ανθεκτικότητα των αγορών ενέργειας.
Αυτή η σταδιακή προσέγγιση θα επιτρέψει τον αποτελεσματικό τερματισμό των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου, περιορίζοντας τις πιθανές επιπτώσεις στις τιμές ενέργειας και αποφεύγοντας τον κίνδυνο διακοπών στην προμήθεια. Η Κομισιόν θα υποστηρίξει τα κράτη μέλη καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας και θα παρακολουθεί στενά, σε συνεργασία με τον Οργανισμό Συνεργασίας των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας (ACER), την πρόοδο και τις επιπτώσεις της κατάργησης.
Πρόσθετες διατάξεις για διαφάνεια, παρακολούθηση και ιχνηλασιμότητα του ρωσικού αερίου στις αγορές της ΕΕ θα υποστηρίξουν την αποτελεσματική εφαρμογή της απαγόρευσης. Οι εταιρείες με συμβόλαια προμήθειας ρωσικού αερίου θα πρέπει να παρέχουν στοιχεία στην Κομισιόν, ενώ οι εισαγωγείς θα πρέπει να δηλώνουν στις τελωνειακές αρχές τη διαδρομή του φυσικού αερίου από την προέλευσή του έως την είσοδο στην ΕΕ.
Επόμενα βήματα
Η προτεινόμενη ρύθμιση θα ακολουθήσει τη νομοθετική διαδικασία συναπόφασης, δηλαδή θα πρέπει να εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, όπου θα απαιτηθεί ειδική πλειοψηφία. Η Κομισιόν θα συνεχίσει να συνεργάζεται στενά με τα κράτη μέλη για τις προσπάθειες διαφοροποίησης και τη βελτίωση των υποδομών, ιδίως σε εκείνα που επηρεάζονται περισσότερο.
Ιστορικό
Οι ηγέτες της ΕΕ συμφώνησαν στον τερματισμό της εξάρτησης από ρωσική ενέργεια με τη Διακήρυξη των Βερσαλλιών τον Μάρτιο του 2022. Ως άμεση αντίδραση στον πόλεμο στην Ουκρανία και την εργαλειοποίηση της ενέργειας από τη Ρωσία, η Κομισιόν παρουσίασε το Σχέδιο REPowerEU τον Μάιο του 2022. Παρά την πρόοδο που επιτεύχθηκε μέσω του σχεδίου και των κυρώσεων, το 2024 σημειώθηκε αύξηση των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου. Γι’ αυτό, τον Μάιο του 2025, η Κομισιόν παρουσίασε τον Οδικό Χάρτη REPowerEU, ένα σχέδιο πανευρωπαϊκής κατάργησης των ρωσικών ενεργειακών εισαγωγών.
Διαβάστε ακόμη
