Η έννοια της ενεργειακής ασφάλειας υφίσταται μια βαθιά μεταμόρφωση. Πλέον δεν περιορίζεται στη διασφάλιση της προμήθειας ορυκτών καυσίμων, αλλά καλείται να ανταποκριθεί στις προκλήσεις ενός ταχέως μεταβαλλόμενου παγκόσμιου τοπίου, που διαμορφώνεται από τις καθαρές τεχνολογίες ενέργειας, τον ψηφιακό μετασχηματισμό, τις γεωπολιτικές εντάσεις και τους κλιματικούς κινδύνους. Αυτό ήταν το βασικό μήνυμα της Διάσκεψης Κορυφής για το Μέλλον της Ενεργειακής Ασφάλειας, που διοργάνωσαν στο Λονδίνο ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (IEA) και η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου.

Περισσότερες από 60 κυβερνήσεις και 50 εταιρείες συμμετείχαν για να χαράξουν μια πορεία προς ένα πιο ανθεκτικό και βιώσιμο ενεργειακό μέλλον. «Η ενεργειακή ασφάλεια είναι εθνική ασφάλεια και θεμελιώδης υποχρέωση της κυβέρνησης», τόνισε ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ, δηλώνοντας τη δέσμευση της χώρας να μετατρέψει την ενέργεια από πηγή αδυναμίας σε πηγή δύναμης. Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, υπογράμμισε τη στρατηγική σημασία της ενέργειας για την ευρωπαϊκή οικονομία, ανακοινώνοντας επενδύσεις άνω των 100 δισ. ευρώ για την ενίσχυση της ενεργειακής αυτονομίας και τη στήριξη της πράσινης βιομηχανίας, ενώ αναφέρθηκε και στην επικείμενη παρουσίαση ενός σχεδίου απεξάρτησης της ΕΕ από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα.

Όπως αναφέρει το strategic energy, οι πρόσφατες κρίσεις, από την πανδημία COVID-19 και την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία μέχρι τις ακραίες καιρικές συνθήκες και τις κυβερνοεπιθέσεις, ανέδειξαν τη νέα, πολυσύνθετη φύση των κινδύνων στην παγκόσμια ενεργειακή ασφάλεια. Ο Βρετανός υπουργός Ενέργειας Εντ Μίλιμπαντ προειδοποίησε ότι εισερχόμαστε σε μια νέα εποχή όπου η εθνική ασφάλεια είναι αδιαχώριστη από την ενεργειακή ασφάλεια. Η μετάβαση στην καθαρή ενέργεια δεν αποτελεί μόνο περιβαλλοντική αναγκαιότητα, αλλά και γεωπολιτική στρατηγική για την ενίσχυση της κυριαρχίας και της ανθεκτικότητας των κρατών, υποστήριξε.

Ωστόσο, δεν υιοθέτησαν όλοι την άποψη αυτή. Ο Τόμι Τζόις, υψηλόβαθμο στέλεχος του ΥΠΕΝ των ΗΠΑ, τόνισε πως οι πολιτικές μηδενικών εκπομπών ρισκάρουν να «θέσουν τους αφηρημένους στόχους εκπομπών και τα συμφέροντα των αντιπάλων μας πάνω από την ασφάλεια των λαών μας». Επίσης, επισήμανε πως «όταν και όπου η ενέργεια είναι σπάνια ή περιορισμένη, οι άνθρωποι υποφέρουν. Δυστυχώς, η προηγούμενη [αμερικανική] κυβέρνηση επικεντρώθηκε στην κλιματική πολιτική, οδηγώντας σε αυτήν την έλλειψη». «Αυτές οι πολιτικές έχουν υιοθετηθεί από πολλούς, όχι μόνο από τις ΗΠΑ, και βλάπτουν ανθρώπινες ζωές», συμπλήρωσε. Εξέφρασε, δε, ανησυχίες για την εξάρτηση των αλυσίδων εφοδιασμού καθαρής ενέργειας από την Κίνα. Η στάση αυτή του Τόμι Τζόις ανέδειξε με τον πιο χαρακτηριστικό τρόπο το «χάσμα» που υπάρχει μεταξύ Ευρώπης και ΗΠΑ το τελευταίο διάστημα.

Υπενθυμίζεται πως στη Σύνοδο για την ενεργειακή ασφάλεια συμμετείχε και ο υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας της Ελλάδας, Νίκος Τσάφος. Με ανάρτησή του στο LinkedIn αναφέρθηκε στις κρίσιμες παραμέτρους που θα κρίνουν την ενεργειακή ασφάλεια της Ελλάδας. Πιο σημαντική παράμετρο χαρακτήρισε το κόστος της ενέργειας και το κόστος της πράσινης μετάβασης. Μεγάλης σημασίας είναι και η ασφάλεια στις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας, η διατήρηση της βιομηχανικής ευρωστίας κατά την πράσινη μετάβαση, η κλιματική αλλαγή, αλλά και οι γεωπολιτικοί παράγοντες. Την Πέμπτη, στο πλαίσιο της Συνόδου, ο κ. Τσάφος συναντήθηκε με τον επικεφαλής του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (IEA), Φατίχ Μπιρόλ. Μαζί, συζήτησαν για τις συνεχιζόμενες προσπάθειες της Ελλάδας να ενισχύσει την ενεργειακή της ασφάλεια, κυρίως μέσω της επέκτασης και του εκσυγχρονισμού του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας. «Ανυπομονούμε για περαιτέρω στενή συνεργασία μεταξύ του ΙΕΑ και της Ελλάδας», δήλωσε ο Φατίχ Μπιρόλ.

Η διαφοροποίηση είναι ο χρυσός κανόνας για την ενεργειακή ασφάλεια, λέει ο επικεφαλής του IEA

Ο εκτελεστικός διευθυντής του IEA, Φατίχ Μπιρόλ, σημείωσε ότι η διαφοροποίηση – είτε πρόκειται για πετρέλαιο, φυσικό αέριο ή κρίσιμα ορυκτά – παραμένει ο «χρυσός κανόνας» της ενεργειακής ασφάλειας. Τόνισε την ανάγκη ταχείας ανάπτυξης της ηλιακής και αιολικής ενέργειας, της αποθήκευσης με μπαταρίες και του πράσινου υδρογόνου, ως βασικά στοιχεία ενός ασφαλούς ενεργειακού συστήματος. Παράλληλα, η ζήτηση για έξυπνες και ευέλικτες υποδομές ηλεκτρισμού αυξάνεται, λόγω του εξηλεκτρισμού σε πολλούς τομείς, ενώ υπογραμμίστηκε η σημασία της προστασίας έναντι ψηφιακών και κλιματικών κινδύνων.

Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε και στην ασφάλεια των εφοδιαστικών αλυσίδων για κρίσιμα ορυκτά όπως το λίθιο και το κοβάλτιο, τα οποία είναι απαραίτητα για τις καθαρές τεχνολογίες. Οι ηγέτες της διάσκεψης συμφώνησαν ότι απαιτείται στενή συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για να εξασφαλιστούν επενδύσεις και να διασφαλιστεί η επάρκεια, η βιωσιμότητα και η ηθική προέλευση αυτών των πόρων.

Η Διάσκεψη έκλεισε με κάλεσμα για ταχεία και συλλογική δράση, με τον Μπιρόλ να τονίζει ότι η ανθεκτικότητα πρέπει να είναι ενσωματωμένη από την αρχή στα ενεργειακά συστήματα του μέλλοντος. Το συμπέρασμα από το Λονδίνο ήταν σαφές: η ενεργειακή ασφάλεια του 21ου αιώνα θα βασίζεται στην καινοτομία, τη διαφοροποίηση, την ανθεκτικότητα και τη διεθνή συνεργασία. Οι ανανεώσιμες πηγές, η ψηφιοποίηση και οι στρατηγικές συμπράξεις θα καθορίσουν τον τρόπο με τον οποίο τα κράτη θα προστατεύσουν τις οικονομίες, τις κοινωνίες και τους κλιματικούς στόχους τους σε έναν διαρκώς μεταβαλλόμενο κόσμο. Ταυτόχρονα, έγινε εμφανής και η διάσταση απόψεων μεταξύ Ευρώπης και ΗΠΑ, ιδιαίτερα ως προς τον ρόλο της καθαρής ενέργειας στην επίτευξη ενεργειακής ασφάλειας.

Διαβάστε ακόμη