Πολύ πιο γρήγορα από ό,τι στη Γερμανία προχωρά η ανάπτυξη της φωτοβολταϊκής ενέργειας σε χώρες όπως η Ελλάδα, η Ελβετία ή η Ουγγαρία.
Αυτό δείχνουν τα στοιχεία του Ινστιτούτου Fraunhofer ISE, τα οποία ανέλυσε η εφημερίδα Handelsblatt.
Σύμφωνα με αυτά, στη Γερμανία μεταξύ 2020 και 2024 προστέθηκαν περίπου 0,5 κιλοβάτ (kW) ηλιακής ενέργειας ανά κάτοικο. Αυτό αντιστοιχεί περίπου στην ισχύ ενός μεμονωμένου ηλιακού στοιχείου. Στην Ελβετία, την Ελλάδα και την Ουγγαρία, η αύξηση ήταν 0,6 kW ανά κάτοικο, ενώ στην Αυστρία έφτασε τα 0,7 kW. Κατά την περίοδο αυτή, η εγκατεστημένη φωτοβολταϊκή ισχύς στην Γερμανία αυξήθηκε κατά περίπου 80 τοις εκατό. Στην Ελβετία και την Ελλάδα, όμως, αυξήθηκε κατά πολύ πάνω από 100 τοις εκατό, ενώ στην Αυστρία και την Ουγγαρία αυξήθηκε κατά περισσότερο από 300 τοις εκατό.
Αυτή η εξέλιξη πυροδοτεί τη διαμάχη σχετικά με το ρυθμό της ενεργειακής μετάβασης, την οποία ξεκίνησε η ομοσπονδιακή υπουργός Οικονομίας Katherina Reiche (CDU). Την περασμένη εβδομάδα, αμφισβήτησε την κρατική επιδότηση για μικρές φωτοβολταϊκές εγκαταστάσεις, προκαλώντας την οργή μεγάλου μέρους του κλάδου.
Η πρωτοβουλία της Reiche συναντά κριτική και από την αντιπολίτευση. Οι Πράσινοι κατηγορούν την πολιτικό της CDU ότι θέλει να φρενάρει την ενεργειακή μετάβαση. Ο εκπρόσωπος της Ένωσης για την ενεργειακή πολιτική, Andreas Lenz, αντιτείνει: «Η ανεξέλεγκτη επέκταση οδηγεί σε υπερφόρτωση του δικτύου».
Στην πραγματικότητα, οι διαχειριστές δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα αντιμετωπίζουν ολοένα και μεγαλύτερα προβλήματα με τη σύνδεση επιπλέον φωτοβολταϊκών εγκαταστάσεων. «Είμαστε κατακλυσμένοι από αιτήσεις σύνδεσης», λέει ο διευθύνων σύμβουλος της Eon, Leonhard Birnbaum.
Η Γερμανία έχει υψηλό ποσοστό ηλιακής ενέργειας
Σε απόλυτους αριθμούς, η Γερμανία είναι σαφώς πιο προχωρημένη από άλλες χώρες όσον αφορά την ανάπτυξη της φωτοβολταϊκής ενέργειας.
Για άλλες χώρες είναι ευκολότερο να αυξήσουν γρήγορα τον αριθμό των ηλιακών εγκαταστάσεών τους, καθώς ξεκινούν από ένα σημαντικά χαμηλότερο επίπεδο: η Γερμανία είχε ήδη το 2020 εγκατεστημένη φωτοβολταϊκή ισχύ 0,6 kW ανά κάτοικο. Η Ελλάδα και η Ελβετία είχαν μόλις 0,3 kW, η Ουγγαρία και η Αυστρία 0,2.
Το πόσο γρήγορα η ηλιακή ενέργεια οδηγεί σε νέες προκλήσεις δεν εξαρτάται μόνο από την ταχύτητα της επέκτασης. Είναι αλήθεια ότι οι διαχειριστές του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας δυσκολεύονται να συνδέσουν νέες εγκαταστάσεις στο δίκτυο, όταν δημιουργούνται πάρα πολλές σε σύντομο χρονικό διάστημα. Ωστόσο, πολλά άλλα προβλήματα σχετίζονται περισσότερο με το πόσο υψηλό είναι το μερίδιο της ηλιακής ενέργειας στη συνολική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας σε μια χώρα.
Ο Matthias Janssen, εμπειρογνώμονας στον τομέα της ενέργειας στη συμβουλευτική εταιρεία Frontier Economics, δηλώνει: «Όταν το ποσοστό της φωτοβολταϊκής ενέργειας είναι χαμηλό, η υψηλή ταχύτητα ανάπτυξης δεν αποτελεί μεγάλο πρόβλημα». Οι προκλήσεις εμφανίζονται όταν ένα σύστημα διαθέτει σημαντικό ποσοστό.
Φέτος, η Γερμανία παρήγαγε μέχρι στιγμής το 21% της ηλεκτρικής ενέργειας με ηλιακές εγκαταστάσεις.
Στην Ελβετία, το ποσοστό αυτό ήταν μόνο 14%, ενώ στην Αυστρία 12%. Σημαντικά υψηλότερο από το ποσοστό της Γερμανίας ήταν το ποσοστό της Ελλάδας, που ανήλθε στο 28%.
Βασικά, τα υψηλά ποσοστά ηλιακής ενέργειας είναι επιθυμητά για λόγους ενεργειακής και κλιματικής πολιτικής. Για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας πρέπει να καεί λιγότερο άνθρακας ή φυσικό αέριο και να λειτουργούν λιγότερα πυρηνικά εργοστάσια .
Στην Πολωνία, για παράδειγμα, το αποτέλεσμα είναι σαφώς ορατό. Η χώρα έχει αυξήσει την εγκατεστημένη φωτοβολταϊκή της ισχύ κατά περισσότερο από 500% τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Το αποτέλεσμα: ενώ το καλοκαίρι του 2020 η Πολωνία παρήγαγε συχνά περισσότερο από το 80% της ηλεκτρικής της ενέργειας από ανθρακωρυχεία, αυτό το καλοκαίρι το ποσοστό αυτό συχνά δεν ξεπερνά το 30% κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Ωστόσο, παρά την υψηλή αύξηση των τελευταίων ετών, το ποσοστό της ηλιακής ενέργειας ανέρχεται κατά μέσο όρο μόνο στο 14%.
Δεν δίνουν όλα τα κράτη προτεραιότητα στην ηλιακή ενέργεια
Τα υψηλά ποσοστά ηλιακής ενέργειας, όπως στη Γερμανία, δημιουργούν όμως προκλήσεις για το υπόλοιπο σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας.
Σύμφωνα με τον Janssen, αυτό είναι ιδιαίτερα εμφανές στις «ράμπες παραγωγής» το πρωί και το βράδυ. Το πρωί μετά την ανατολή του ηλίου, η ποσότητα της παραγόμενης ηλιακής ενέργειας στο σύστημα αυξάνεται πολύ γρήγορα, ενώ το βράδυ μειώνεται πολύ γρήγορα.
Το πρόβλημα: η κυμαινόμενη παραγωγή ηλιακής ενέργειας δεν ταιριάζει με την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα. Ωστόσο, η κατανάλωση και η παραγωγή πρέπει πάντα να είναι σε ισορροπία. Άλλοι παραγωγοί ηλεκτρικής ενέργειας, όπως τα κλασικά εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, δεν μπορούν πάντα να αυξάνουν και να μειώνουν την παραγωγή τους αρκετά γρήγορα ώστε να εξισορροπούν τις διακυμάνσεις.
Η Γαλλία αντιμετωπίζει αυτό το πρόβλημα απλώς περιορίζοντας την παραγωγή ηλιακής ενέργειας. «Ιδιαίτερα τα Σαββατοκύριακα, λόγω της χαμηλής κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας, η Γαλλία έχει μερικές φορές τόσο μεγάλη παραγωγή ηλιακής και αιολικής ενέργειας, που τα πυρηνικά εργοστάσια φτάνουν στα τεχνικά και οικονομικά όρια της ρυθμισιμότητάς τους», λέει ο Bruno Burger, εμπειρογνώμονας του Fraunhofer-ISE.
Αν η Γαλλία ήθελε να καταναλώσει όλη την ηλιακή ενέργεια, θα έπρεπε να «περιορίσει» τη λειτουργία των πυρηνικών σταθμών, δηλαδή να τους λειτουργήσει με χαμηλή ισχύ και να παράγουν πολύ λίγη ηλεκτρική ενέργεια. Στην πράξη, αυτό δεν συμβαίνει: αν η ονομαστική ισχύς μειωθεί κάτω από το 50%, σύμφωνα με τον εμπειρογνώμονα Burger, «προκύπτει θερμική καταπόνηση στους σωλήνες και τις συγκολλήσεις, την οποία πρέπει να αποφύγουμε, διότι μειώνει τη διάρκεια ζωής».
Στα δεδομένα του Fraunhofer είναι επομένως σαφώς ορατή η προσωρινή διακοπή λειτουργίας των γαλλικών ηλιακών εγκαταστάσεων: το μεσημέρι, η ισχύς της ηλιακής ενέργειας που τροφοδοτείται στο δίκτυο μειώνεται μερικές φορές ξαφνικά και αυξάνεται ξανά μόνο προς το βράδυ.
Η Γερμανία προσπαθεί να αξιοποιήσει καλύτερα την ηλιακή ενέργεια από τη Γαλλία και, ως εκ τούτου, αντιμετωπίζει περισσότερα προβλήματα με τα πλεονάσματα ηλιακής ενέργειας.
Η Ελλάδα αντιμετωπίζει παρόμοιες προκλήσεις με τη Γερμανία
Ωστόσο, η Γερμανία δεν είναι η μόνη. Και στην Ελλάδα, οι απειλούμενες διακοπές ρεύματος λόγω υπερπαραγωγής αποτέλεσαν πολιτικό θέμα ήδη από το περασμένο καλοκαίρι. Κατά τη διάρκεια του Ορθόδοξου Πάσχα, ο ελληνικός διαχειριστής δικτύου αποσύνδεσε ακόμη και όλες τις φωτοβολταϊκές και αιολικές εγκαταστάσεις από το δίκτυο για αρκετές ώρες.
Στην Ισπανία, από την άλλη πλευρά, το υψηλό ποσοστό ηλιακής ενέργειας μπορεί να συνέβαλε σε μια πανεθνική διακοπή ρεύματος. Τον Απρίλιο, ολόκληρη η Ιβηρική χερσόνησος βίωσε μια διακοπή ρεύματος που διήρκεσε αρκετές ώρες.
Σύμφωνα με τις τρέχουσες πληροφορίες, η κύρια αιτία θεωρείται η κακή σχεδιασμός των συμβατικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, οι οποίοι στη συνέχεια λειτούργησαν ανεπαρκώς. Ωστόσο, οι ειδικοί εκτιμούν ότι το σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας ήταν ιδιαίτερα ευάλωτο σε διαταραχές λόγω του υψηλού ποσοστού ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Στη Γερμανία, με την πρωτοβουλία της υπουργού Οικονομίας, η πολιτική συζήτηση για το μέλλον της ανάπτυξης της ηλιακής ενέργειας βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Η αναπληρώτρια πρόεδρος της κοινοβουλευτικής ομάδας των Πρασίνων, Julia Verlinden, επικρίνει σφοδρά την πολιτικό της CDU: «Αντί να υποστηρίζει τους πολίτες να παράγουν φθηνή και φιλική προς το κλίμα ηλεκτρική ενέργεια στις στέγες των σπιτιών τους ή στα μπαλκόνια τους, η Katherina Reiche τους βάζει εμπόδια», δήλωσε η Verlinden στην εφημερίδα Handelsblatt. Ο εμπειρογνώμονας της CDU για θέματα ενέργειας, Lenz, από την άλλη πλευρά, λέει ότι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας πρέπει να λαμβάνουν περισσότερο υπόψη την κατάσταση των δικτύων.
Υπάρχουν ήδη μια σειρά από σχέδια και τεχνολογίες για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που θέτει η αύξηση του μεριδίου της φωτοβολταϊκής ενέργειας. Βασικά, οι ηλιακές εγκαταστάσεις μπορούν να απενεργοποιηθούν όταν υπάρχει κίνδυνος υπερβολικής παραγωγής. Το αν αυτό θα γίνει στην πράξη είναι κυρίως θέμα κινήτρων και τεχνικού εξοπλισμού των εγκαταστάσεων – και τα δύο βρίσκονται υπό επεξεργασία στη Γερμανία.
Επιπλέον, οι ηλιακές εγκαταστάσεις συμπληρώνονται όλο και πιο συχνά με συσσωρευτές μπαταριών. Σύμφωνα με τον Janssen, είναι ιδανικές για την εξισορρόπηση των «ραμπών παραγωγής ηλιακής ενέργειας» το πρωί και το βράδυ. Στην Καλιφόρνια, συμβάλλουν ήδη σημαντικά στη μείωση της ανάγκης για συμβατικά εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και στη διατήρηση της σταθερότητας της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος.
Επιπλέον, οι μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από φυσικό αέριο μπορούν να συμπληρώσουν καλά τις ηλιακές εγκαταστάσεις, καθώς, σε αντίθεση με τους πυρηνικούς αντιδραστήρες, μπορούν να τεθούν σε λειτουργία και να τεθούν εκτός λειτουργίας με ευελιξία. Στη Γερμανία, εδώ και χρόνια προγραμματίζεται η κατασκευή νέων μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από φυσικό αέριο για το σκοπό αυτό. Ωστόσο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν έχει ακόμη δώσει την έγκρισή της.
Διαβάστε ακόμη
