Η Μεγάλη Ουγγρική Πεδιάδα αντιμετωπίζει ένα φαινόμενο που ανησυχεί επιστήμονες και αγρότες: η ξηρασία και η υποχώρηση των υδάτινων πόρων απειλούν να μετατρέψουν εύφορες εκτάσεις σε ημι-άρδιες περιοχές. Αγρότες όπως ο Όσκαρ Νάγιαπατί, μέλος της ομάδας εθελοντών «φύλακες του νερού», παρατηρούν με ανησυχία τις ρωγμές στο έδαφος και την αύξηση των αμμόλοφων σε περιοχές που παλαιότερα φιλοξενούσαν καλλιέργειες και λιβάδια. «Είναι πολύ χειρότερο, και χειροτερεύει χρόνο με τον χρόνο», λέει, καθώς η στάθμη του υπόγειου νερού υποχωρεί συνεχώς.
Η περιοχή Homokhátság, όπως περιγράφεται σε επιστημονικές μελέτες που επικαλείται το euronews, παρουσιάζει κλίμα ημι-άρδιο, χαρακτηριστικό συνήθως περιοχών της Αφρικής, της αμερικανικής νοτιοδυτικής περιφέρειας και της Αυστραλίας. Με ελάχιστες βροχοπτώσεις, ξηραμένα πηγάδια και όλο και βαθύτερη στάθμη υπόγειου νερού, η περιοχή έχει μετατραπεί σε περιβάλλον δύσκολο για καλλιέργειες και άγρια ζωή. Έρευνες του 2017 απέδωσαν την ξηρασία στην κλιματική αλλαγή, στην κακή διαχείριση της γης και στην ανεπαρκή περιβαλλοντική πολιτική.
Μπροστά σε αυτή την κρίση, η ομάδα των εθελοντών αποφάσισε να χρησιμοποιήσει έναν πόρο για τον οποίο φημίζεται η Ουγγαρία: το θερμικό νερό. Το σχέδιο τους περιλαμβάνει τη συλλογή του πλεονάζοντος νερού από τοπικά θερμά λουτρά – νερό που συνήθως χύνεται σε κανάλια – και την ανακατεύθυνσή του σε χαμηλότερα πεδία της πεδιάδας για να προσομοιώσουν φυσικές πλημμύρες. Με αυτό τον τρόπο, ελπίζουν να ανακτήσουν μέρος της υγρασίας στο έδαφος και να ενισχύσουν τη στάθμη του υπόγειου νερού.
Σύμφωνα με τον Νάγιαπατί, το πλάνο προβλέπει τη δημιουργία πλημμυρισμένης έκτασης 2,5 στρεμμάτων, μια μικρή αλλά σημαντική αλλαγή που μπορεί να δημιουργήσει μικροκλίμα μέσω της επιφανειακής εξάτμισης, αυξάνοντας την υγρασία, μειώνοντας τη θερμοκρασία και την σκόνη, και ενισχύοντας τη γύρω βλάστηση. Μελέτες του 2024 από το Πανεπιστήμιο Eötvös Loránd έδειξαν ότι η ξηρή επιφανειακή ατμόσφαιρα εμποδίζει τις καταιγίδες να προκαλέσουν βροχή, ενώ οι άνεμοι ενισχύουν την ξήρανση του εδάφους.
Μετά την πρώτη εφαρμογή του σχεδίου τους τον περασμένο χρόνο, οι εθελοντές παρατήρησαν αύξηση της στάθμης υπόγειου νερού και βελτίωση της βλάστησης στην περιοχή. Ο Νάγιαπατί τονίζει ότι η επίδραση της πλημμύρας εκτείνεται σε ακτίνα περίπου τεσσάρων χιλιομέτρων και προσφέρει σημαντικά οφέλη για την ισορροπία του νερού στο έδαφος.
Το έργο, που έχει πλέον πάνω από 30 μέλη, φιλοδοξεί να επεκταθεί και σε άλλα πεδία, ενώ οι εμπνευστές του ελπίζουν ότι η πρωτοβουλία θα αποτελέσει παράδειγμα και για άλλες περιοχές της χώρας. «Διατηρήσαμε νερό από το λουτρό, αλλά οποιαδήποτε μορφή συγκράτησης νερού, είτε σε χωριό είτε σε πόλη, είναι μια τεράστια ευκαιρία για ανανέωση των υδάτων», καταλήγει ο Νάγιαπατί.
Με την Ουγγαρία να αντιμετωπίζει ολοένα πιο έντονες ξηρασίες και την κυβέρνηση να έχει δημιουργήσει ειδική ομάδα για την αντιμετώπισή τους, η προσπάθεια των «φρουρών του νερού» αποτελεί ζωντανό παράδειγμα τοπικής δράσης απέναντι στην κλιματική κρίση.
Διαβάστε ακόμη
