Το 2026 αναμένεται να είναι καθοριστικό για τη διακυβέρνηση και την προστασία των ωκεανών, με σημαντικά βήματα όπως η εφαρμογή της Συνθήκης για τις Υψηλές Θάλασσες και τη συνέχιση της συζήτησης για τη εξόρυξη στο βυθό της θάλασσας. Οι υποσχέσεις προστασίας των πιο απομακρυσμένων περιοχών του πλανήτη θα τεθούν σε δοκιμασία, καθώς οι πολυμερείς συμφωνίες και οι διεθνείς πολιτικές αποκτούν πρακτική εφαρμογή.
Από τις 17 Ιανουαρίου 2026, οι Υψηλές Θάλασσες θα σταματήσουν να είναι ουσιαστικά «Άγρια Δύση», καθώς η Συνθήκη BBNJ (High Seas Treaty) τίθεται σε ισχύ, σύμφωνα με το euronews. Η συμφωνία στοχεύει στην προστασία περιοχών που για δεκαετίες υπήρξαν εκτός νομιμότητας, αντιμετωπίζοντας παράνομη αλιεία, καταστροφή οικοσυστημάτων και παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ο Tiago Pitta e Cunha, διευθύνων σύμβουλος του Oceano Azul Foundation, μιλά για «πολιτισμικό βήμα προόδου» στην προστασία του μεγαλύτερου μέρους του πλανήτη.
Η Συνθήκη δίνει τη δυνατότητα δημιουργίας Θαλάσσιων Προστατευόμενων Περιοχών σε διεθνή ύδατα, διαμοιρασμού των θαλάσσιων γενετικών πόρων, υποχρεωτικών περιβαλλοντικών εκτιμήσεων και ενίσχυσης δυνατοτήτων των αναπτυσσόμενων χωρών. Το 2026 θα φιλοξενήσει επίσης την πρώτη Οcean COP, όπου θα συγκροτηθούν οι θεσμοί για την υλοποίηση της συμφωνίας. Οι ειδικοί τονίζουν ότι η σωστή λειτουργία των θεσμών είναι καθοριστική για την επίτευξη μακροχρόνιων αποτελεσμάτων στη διατήρηση των ωκεανών.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προχωρά με την υιοθέτηση σχετικής οδηγίας, ώστε η Συνθήκη να εφαρμόζεται ομοιόμορφα σε όλα τα κράτη μέλη και να διασφαλίζεται ένα «δίκαιο πεδίο» για την επιστήμη και την αλιεία. Η Vanya Vulperhorst, διευθύντρια καμπάνιας στην Oceana Europe, εκτιμά ότι η προστασία των υψηλών θαλασσών θα συμβάλει στην κατανάλωση βιώσιμου θαλασσινού προϊόντος στην Ευρώπη. Παρά τις ελπίδες για νέες Θαλάσσιες Προστατευόμενες Περιοχές, η εφαρμογή τους παραμένει πρόκληση, δεδομένου ότι δεν υπάρχει διεθνής «αστυνομία» για την επιβολή των κανόνων.
Παράλληλα, η συζήτηση για την εξόρυξη βαθέων υδάτων συνεχίζεται. Περισσότερες χώρες εντάσσονται στους 40 που έχουν ήδη πει «όχι» στη δραστηριότητα. Περιβαλλοντικοί φορείς προειδοποιούν ότι η εξόρυξη του βυθού θα καταστρέψει άγνωστα οικοσυστήματα και θα μολύνει τη στήλη του νερού, ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζητά προσοχή μέχρι να υπάρξουν επαρκή επιστημονικά δεδομένα.
Οι διεθνείς σύνοδοι για τους ωκεανούς, όπως η Our Ocean Conference στην Κένυα τον Ιούνιο 2026 και οι Ευρωπαϊκές Ημέρες Ωκεανών στις Βρυξέλλες τον Μάρτιο, αναμένεται να δώσουν έμφαση στη βιοποικιλότητα, την προστασία των ακτοπαραθαλάσσιων κοινοτήτων και την προσαρμογή στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Παράλληλα, το Ευρωπαϊκό Ocean Pact θα συνεχίσει να προωθεί τη «μπλε οικονομία», την αποκατάσταση των ωκεανών και την ασφάλεια στη θάλασσα, οδηγώντας σε ένα νέο Ocean Act το 2027.
Με το 2026 να σηματοδοτεί την εφαρμογή κρίσιμων πολιτικών και θεσμών, η χρονιά αυτή θα καθορίσει αν οι δεσμεύσεις για τη διαφύλαξη των ωκεανών θα μετουσιωθούν σε απτά αποτελέσματα ή θα παραμείνουν υποσχέσεις στο χαρτί.
Διαβάστε ακόμη
