Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εγκαινιάζει έναν νέο κύκλο συνεργασίας με τα κράτη-μέλη μέσα από τους Structured Water Dialogues, μια πρωτοβουλία που αποσκοπεί στην επιτάχυνση της εφαρμογής των ευρωπαϊκών κανόνων για την ποιότητα και ποσότητα του νερού, καθώς και στην ενίσχυση της ετοιμότητας απέναντι σε πλημμύρες και λειψυδρία. Η διαδικασία εντάσσεται στο πλαίσιο της Στρατηγικής για την Ανθεκτικότητα στο Νερό (EU Water Resilience Strategy), του ολοκληρωμένου σχεδίου της Ε.Ε. για την αποκατάσταση του υδρολογικού κύκλου, την προστασία των οικοσυστημάτων και την εξασφάλιση καθαρού και προσιτού νερού για όλους τους Ευρωπαίους πολίτες.
Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της Eurostat (Water Statistics 2025), η Ευρώπη παρουσιάζει έντονες γεωγραφικές διαφοροποιήσεις στα ανανεώσιμα αποθέματα γλυκού νερού. Οι βόρειες χώρες, όπως η Κροατία (30,7 m³/1.000 κατοίκους), η Φινλανδία (19,7) και η Εσθονία (18,7), διαθέτουν πλούσιους υδρολογικούς πόρους χάρη στο κλίμα και την πυκνή παρουσία λιμνών και ποταμών. Αντίθετα, οι μεσογειακές χώρες, όπου επικρατούν θερμότερες και ξηρότερες συνθήκες, διαθέτουν χαμηλότερα φυσικά αποθέματα: η Ελλάδα καταγράφει 6,9 m³ ανά 1.000 κατοίκους, επίπεδο συγκρίσιμο με την Πορτογαλία (7,2) και σημαντικά υψηλότερο από χώρες μικρού μεγέθους και περιορισμένης υδρολογικής λεκάνης, όπως η Κύπρος (0,4) και η Μάλτα (0,1).
Η Κομισιόν επισημαίνει ότι τα στοιχεία αυτά δεν αποτυπώνουν μόνο τη διαθεσιμότητα νερού, αλλά και την ανάγκη προσαρμογής των πολιτικών διαχείρισης στις τοπικές συνθήκες. Σε περιοχές με περιορισμένους πόρους, όπως η Μεσόγειος, η πρόκληση δεν αφορά τόσο την έλλειψη νερού, όσο την ορθολογική αξιοποίησή του, την πρόληψη απωλειών και τη στροφή σε τεχνολογίες επαναχρησιμοποίησης και εξοικονόμησης.
Στην ετήσια έκθεση για την κατάσταση των υδάτων στην Ε.Ε., καταγράφεται ότι μόλις το 39,5% των επιφανειακών υδάτων επιτυγχάνουν «καλή οικολογική κατάσταση», ενώ μόνο το 26,8% «καλή χημική κατάσταση». Αν και η πρόοδος είναι ορατή, οι ευρωπαϊκοί θεσμοί τονίζουν ότι απαιτείται ταχύτερος ρυθμός υλοποίησης για να επιτευχθούν οι στόχοι της Οδηγίας Πλαίσιο για τα Ύδατα, της Οδηγίας για τις Πλημμύρες και της Οδηγίας για τη Θαλάσσια Στρατηγική.
«Γνωρίζουμε ποιες είναι οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε σε όλη την Ευρώπη, αλλά τώρα είναι η ώρα να ακούσουμε και να συνεργαστούμε για να τις λύσουμε. Οι διάλογοι αυτοί αποτελούν μια ευκαιρία για συνεργασία, όπου κάθε φωνή μπορεί να συμβάλει στη διαμόρφωση αποτελεσματικών λύσεων. Μαζί δεσμευόμαστε να πετύχουμε τους κοινούς μας στόχους για το νερό, εξασφαλίζοντας ένα μέλλον ανθεκτικό στο νερό για όλους», δήλωσε η Επίτροπος για το Περιβάλλον, την Ανθεκτικότητα στο Νερό και την Ανταγωνιστική Κυκλική Οικονομία, Jessika Roswall.
Οι Structured Water Dialogues θα πραγματοποιηθούν την περίοδο 2025-2027 και θα περιλαμβάνουν τεχνικές διαβουλεύσεις μεταξύ της Κομισιόν και των εθνικών διοικήσεων, καθώς και πολιτικές συναντήσεις μεταξύ της Επιτρόπου και των αρμόδιων υπουργών κάθε χώρας. Για την Ελλάδα, η διαδικασία θα επικεντρωθεί στην ενίσχυση της εφαρμογής των Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής, στην επαρκή χρηματοδότηση των έργων ύδρευσης και αποχέτευσης, καθώς και στη βελτίωση της προετοιμασίας έναντι πλημμυρών και ξηρασιών, ζητήματα που έχουν αποκτήσει ιδιαίτερη βαρύτητα λόγω της γεωγραφικής θέσης και των κλιματικών μεταβολών στην Ανατολική Μεσόγειο.
Η Στρατηγική για την Ανθεκτικότητα στο Νερό αποτελεί το κεντρικό εργαλείο της ΕΕ για την προστασία των υδάτων έως το 2050. Στόχος είναι να αποκατασταθεί και να προστατευθεί ο υδρολογικός κύκλος, να ενισχυθεί η «υδάτινη οικονομία» με έξυπνες και βιώσιμες υποδομές, και να διασφαλιστεί πρόσβαση όλων σε καθαρό και οικονομικά προσιτό νερό. Η στρατηγική περιλαμβάνει δράσεις σε πέντε βασικούς άξονες: διακυβέρνηση, χρηματοδότηση και επενδύσεις, ψηφιοποίηση και τεχνητή νοημοσύνη, έρευνα και καινοτομία, καθώς και ασφάλεια και ετοιμότητα απέναντι σε φυσικές καταστροφές.
Για τη χώρα μας, η συμμετοχή στους διαλόγους δίνει την ευκαιρία να εμβαθύνει στη μετάβαση προς ένα πιο ολοκληρωμένο μοντέλο διαχείρισης νερού, που συνδυάζει τη βιώσιμη αξιοποίηση των φυσικών πόρων, την προστασία των υδάτινων σωμάτων και τη χρήση σύγχρονων ψηφιακών εργαλείων για παρακολούθηση και σχεδιασμό.
Η Κομισιόν υπογραμμίζει ότι η επιτυχία του εγχειρήματος εξαρτάται από τη συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων – κρατών, περιφερειών, δήμων, πολιτών και επιχειρήσεων. Η πορεία προς μια Ευρώπη «ανθεκτική στο νερό» δεν είναι μόνο περιβαλλοντική υποχρέωση, αλλά επένδυση στο κοινό ευρωπαϊκό μέλλον, όπως σημείωσε η Επίτροπος Roswall: «Μαζί δεσμευόμαστε να πετύχουμε τους κοινούς μας στόχους για το νερό, εξασφαλίζοντας ένα μέλλον ανθεκτικό στο νερό για όλους».
Διαβάστε ακόμη
