Μπροστά στον κίνδυνο μιας «σύγχρονης εποχής των παγετώνων», η Ισλανδία προχωρά σε ένα πρωτοφανές βήμα: χαρακτηρίζει την πιθανή κατάρρευση του Ρεύματος του Ατλαντικού υπαρξιακή απειλή και ζήτημα εθνικής ασφάλειας. Η απόφαση υπογραμμίζει τον αυξανόμενο φόβο ότι η αποσταθεροποίηση των ωκεάνιων ρευμάτων μπορεί να αλλάξει ριζικά το κλίμα της Ευρώπης.

Ο υπουργός Κλίματος της χώρας, Γιοχάν Παλ Γιοχάνσον, δήλωσε στο Reuters ότι η απόφαση αφορά το Ατλαντικό Μεσημβρινό Ρεύμα Αντιστροφής (AMOC) – ένα σύστημα θαλάσσιων ρευμάτων που μεταφέρει θερμό νερό από τους τροπικούς προς τον Βορρά, διατηρώντας ήπιες τις χειμερινές θερμοκρασίες της Ευρώπης.

«Πρόκειται για άμεση απειλή για την εθνική μας ανθεκτικότητα και ασφάλεια», τόνισε ο Γιοχάνσον. «Είναι η πρώτη φορά που ένα συγκεκριμένο φαινόμενο που σχετίζεται με το κλίμα τίθεται επισήμως ενώπιον του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας ως πιθανή υπαρξιακή απειλή».

Επιστήμονες προειδοποιούν για “σύγχρονη εποχή των παγετώνων”

Η πιθανή επιβράδυνση ή κατάρρευση του AMOC απασχολεί τους επιστήμονες εδώ και χρόνια, καθώς η τήξη των πάγων της Γροιλανδίας απελευθερώνει τεράστιες ποσότητες γλυκού νερού στον Ατλαντικό, αποσταθεροποιώντας το σύστημα ρευμάτων.

Μια τέτοια εξέλιξη, προειδοποιούν οι ερευνητές, θα μπορούσε να προκαλέσει δραματική πτώση θερμοκρασιών στη Βόρεια Ευρώπη, με βαρείς χειμώνες, εκτεταμένο χιόνι και παγοκαλύψεις — ένα σενάριο που ορισμένοι αποκαλούν «σύγχρονη εποχή των παγετώνων». Το ρεύμα έχει καταρρεύσει στο παρελθόν, με τελευταία φορά πριν από περίπου 12.000 χρόνια, λίγο πριν το τέλος της τελευταίας Εποχής των Παγετώνων.

Κίνδυνοι για ενέργεια, τρόφιμα και μεταφορές

Με την απόφαση αυτή, όλα τα υπουργεία της Ισλανδίας θα συντονιστούν για την εκπόνηση σχεδίου έκτακτης ανάγκης, το οποίο θα καλύπτει κρίσιμους τομείς όπως η ενεργειακή και επισιτιστική ασφάλεια, οι θαλάσσιες μεταφορές και οι υποδομές.

«Ο πάγος μπορεί να πλήξει τη ναυσιπλοΐα, ενώ τα ακραία καιρικά φαινόμενα μπορούν να διαλύσουν τη γεωργία και την αλιεία, που είναι θεμέλια της οικονομίας μας», δήλωσε ο υπουργός Κλίματος Γιοχάν Παλ Γιοχάνσον. «Δεν μπορούμε να περιμένουμε να υπάρξουν “τελικές αποδείξεις” για να δράσουμε».

Η πιθανή κατάρρευση του Ατλαντικού Ρεύματος δεν θα επηρέαζε μόνο τον Βορρά. Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι θα μπορούσε να ανατρέψει τα μοτίβα βροχοπτώσεων σε περιοχές όπως η Αφρική, η Ινδία και η Νότια Αμερική, απειλώντας τη γεωργική παραγωγή εκατομμυρίων ανθρώπων. Παράλληλα, θα μπορούσε να επιταχύνει τη θέρμανση στην Ανταρκτική, όπου οι πάγοι υποχωρούν ήδη με πρωτοφανή ταχύτητα.

Οι χώρες του Βορρά σε εγρήγορση

Η απόφαση της Ισλανδίας ακολούθησε τη σύνοδο “Nordic Tipping Week”, που πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο με τη συμμετοχή 60 επιστημόνων από τις σκανδιναβικές χώρες. Το συνέδριο κατέληξε ότι υπάρχει επείγουσα ανάγκη για πολιτική και κοινωνική προετοιμασία, πέρα από την καθαρά επιστημονική έρευνα.

Η Νορβηγία και η Ιρλανδία έχουν ήδη ξεκινήσει αξιολόγηση κινδύνων, ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο επενδύει πάνω από 80 εκατομμύρια λίρες σε έρευνες για τα κλιματικά «σημεία χωρίς επιστροφή».

«Η επιστήμη εξελίσσεται ραγδαία και ο χρόνος τελειώνει», προειδοποιεί ο ωκεανογράφος Στέφαν Ράμστορφ από το Ινστιτούτο Πότσνταμ. «Το σημείο καμπής ίσως είναι πολύ πιο κοντά απ’ όσο νομίζουμε».

Η Ισλανδία, μία από τις πιο εκτεθειμένες χώρες στις πολικές μεταβολές, δεν σκοπεύει να περιμένει. Η κυβέρνηση επεξεργάζεται πολιτικές πρόληψης και προσαρμογής, ενώ ενισχύει τη διεθνή συνεργασία με άλλες σκανδιναβικές χώρες.

«Η απειλή είναι υπαρκτή και αφορά το μέλλον όλων μας», κατέληξε ο Ισλανδός υπουργός. «Δεν έχουμε την πολυτέλεια να περιμένουμε».

Διαβάστε ακόμη