Αν η Γη ήταν ασθενής, πιθανότατα θα βρισκόταν πλέον σε μονάδα εντατικής θεραπείας. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη, περίπου τα δύο τρίτα (22 από τα 34) των ζωτικών σημείων του πλανήτη έχουν φτάσει σε επίπεδα ρεκόρ – και στις περισσότερες περιπτώσεις, αυτά δεν είναι θετικά. «Χωρίς αποτελεσματικές στρατηγικές, θα αντιμετωπίσουμε γρήγορα κλιμακούμενους κινδύνους που απειλούν να κατακλύσουν την ειρήνη, τα κυβερνητικά συστήματα, τη δημόσια υγεία και τη σταθερότητα των οικοσυστημάτων», λέει ο συγγραφέας της μελέτης William Ripple του Πανεπιστημίου του Όρεγκον, ο οποίος, μαζί με μια διεθνή ομάδα, αναφέρει για τα ζωτικά σημεία της Γης στο περιοδικό «Bioscience».

Η κλιματική αλλαγή έχει ήδη σημαντικό αντίκτυπο στην ανθρώπινη υγεία, όπως δείχνει έκθεση που δημοσιεύθηκε την ίδια ημέρα στο ιατρικό περιοδικό «The Lancet». Σύμφωνα με την έκθεση, η εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, η υπερθέρμανση του πλανήτη και ο αργός ρυθμός προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή κοστίζουν εκατομμύρια ζωές παγκοσμίως κάθε χρόνο. Δώδεκα από τους 20 δείκτες κινδύνων για την υγεία που σχετίζονται με το κλίμα έχουν φτάσει σε επίπεδα ρεκόρ. Οι συγγραφείς κάνουν λόγο για μια «άνευ προηγουμένου απειλή για την υγεία και τη ζωή παγκοσμίως», αναφέρει δημοσίευμα της Handelsblatt.

Από τη δεκαετία του 1990, ο αριθμός των θανάτων που σχετίζονται με τη ζέστη έχει αυξηθεί παγκοσμίως κατά 23%, σύμφωνα με την έκθεση – σε έναν μέσο όρο περίπου 546.000 ετησίως μεταξύ 2012 και 2021. Επιπλέον, περίπου 2,5 εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν ετησίως από την ατμοσφαιρική ρύπανση που προκαλείται άμεσα από την καύση ορυκτών καυσίμων. Ενώ οι εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου επεκτείνουν την παραγωγή τους, οι κυβερνήσεις παγκοσμίως δαπάνησαν περίπου 956 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ σε επιδοτήσεις ορυκτών καυσίμων το 2023 – περισσότερες από 15 χώρες δαπάνησαν σε αυτές τις επιδοτήσεις σε σύγκριση με τους εθνικούς προϋπολογισμούς υγείας τους.

Η ομάδα με επικεφαλής τη Μαρίνα Ρομανέλο από το University College London επισημαίνει ότι οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής προκαλούν ολοένα και περισσότερες οικονομικές ζημιές. Σύμφωνα με τα ευρήματά τους, 639 δισεκατομμύρια ώρες εργασίας χάθηκαν παγκοσμίως λόγω της θερμότητας μόνο το 2024. Αυτό είναι 98% περισσότερο από τον μέσο όρο για τα έτη 1990 έως 1999 και αντιστοιχεί σε απώλεια εισοδήματος περίπου 1,09 τρισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ.

Ορισμένα μέτρα έχουν ήδη αποτελέσματα. Ταυτόχρονα, τα δεδομένα δείχνουν ότι τα μέτρα που έχουν ήδη εφαρμοστεί έχουν αποτελέσματα. Η μετάβαση στην καθαρή ενέργεια έχει αποτρέψει περίπου 160.000 πρόωρους θανάτους ετησίως από το 2010, κυρίως λόγω του καθαρότερου αέρα που προκύπτει από τη μείωση της καύσης άνθρακα στις πλουσιότερες χώρες. Το μερίδιο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην παγκόσμια παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας έφτασε στο μέγιστο του δώδεκα τοις εκατό το 2022. Η Ρομανέλο τόνισε: «Έχουμε τις λύσεις για να αποφύγουμε μια κλιματική καταστροφή. Από την καθαρή ενέργεια έως την πιο υγιεινή διατροφή – αυτά τα μέτρα θα μπορούσαν να σώσουν πάνω από δέκα εκατομμύρια ζωές ετησίως».

Ωστόσο, μια ολοκληρωμένη λύση φαίνεται ακόμη πολύ μακριά, όπως δείχνει η καταγραφή της Γης στο περιοδικό «Bioscience». Αυτό περιλαμβάνει ζητήματα όπως οι εκπομπές CO2, η αποψίλωση των δασών λόγω πυρκαγιών και οι θερμοκρασίες των ωκεανών – αυτοί είναι μεταξύ των 22 παραγόντων που έχουν φτάσει σε νέα ιστορικά υψηλά.

Η διεθνής ομάδα, στην οποία συμμετέχει ο Johan Rockström, διευθυντής του Ινστιτούτου Έρευνας για τις Κλιματικές Επιπτώσεις του Πότσνταμ, θεωρεί την αξιολόγησή της ως απόδειξη ότι ο πλανήτης μας πλησιάζει στο «κλιματικό χάος». Πολλοί δείκτες εξελίσσονται ραγδαία προς τη λάθος κατεύθυνση.

Το «Κλιματικό Χάος» συγκεντρώνει δύναμη

Το 2024 ήταν ήδη η πιο ζεστή χρονιά που έχει καταγραφεί ποτέ – και η τρέχουσα χρονιά δεν φαίνεται να βελτιώνεται: «Μέχρι στιγμής, το ατμοσφαιρικό διοξείδιο του άνθρακα έχει φτάσει σε υψηλό επίπεδο ρεκόρ το 2025, πιθανώς επιδεινώθηκε από μια ξαφνική μείωση της απορρόφησης άνθρακα από την ξηρά, εν μέρει λόγω του Ελ Νίνιο και των έντονων πυρκαγιών», εξηγούν οι συγγραφείς. Μια επικίνδυνη εξέλιξη μέσω της επιταχυνόμενης θέρμανσης, των φαινομένων ανάδρασης και των πιθανών σημείων καμπής μπορεί να έχει γίνει πιο πιθανή.

Για παράδειγμα: Η συγκέντρωση διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα έχει αυξηθεί ταχύτερα από ό,τι υποδηλώνουν οι εκπομπές από τα ορυκτά καύσιμα – σύμφωνα με τους συγγραφείς, οι τεράστιες δασικές πυρκαγιές σε πολλές περιοχές του κόσμου έχουν συμβάλει σε αυτό.

Η ομάδα ζητά αλλαγή πορείας. «Οι στρατηγικές για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής είναι διαθέσιμες, οικονομικά αποδοτικές και χρειάζονται επειγόντως. Από τη διατήρηση των δασών και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας έως μια διατροφή κυρίως φυτικής προέλευσης, μπορούμε ακόμα να περιορίσουμε την υπερθέρμανση του πλανήτη αν δράσουμε αποφασιστικά και γρήγορα».

Η ομάδα εφιστά ιδιαίτερη προσοχή στη σπατάλη τροφίμων, η οποία αντιπροσωπεύει το οκτώ έως δέκα τοις εκατό των παγκόσμιων εκπομπών. «Το κόστος μετριασμού της κλιματικής αλλαγής είναι πιθανό να είναι πολύ χαμηλότερο από την παγκόσμια οικονομική ζημία που θα μπορούσαν να προκαλέσουν οι επιπτώσεις που σχετίζονται με το κλίμα», τονίζουν οι ερευνητές.

Διαβάστε ακόμη