Η παραγωγή τροφίμων αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους παράγοντες επιβάρυνσης του κλίματος παγκοσμίως — και, όπως δείχνει νέα έρευνα, η επιβολή φόρου σε προϊόντα με υψηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα θα μπορούσε να αποτελέσει ένα ισχυρό εργαλείο για τη μείωση των εκπομπών.

Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Ecological Economics και επικαλείται το euronews, εξετάζει πώς ένας «φόρος στα κλιματικά επιβλαβή τρόφιμα» θα μπορούσε να συμβάλει στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που προέρχονται από την παραγωγή τροφίμων — ιδιαίτερα του κρέατος και των γαλακτοκομικών.

Το αποτύπωμα της διατροφής

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η γεωργία ευθύνεται για περίπου το 11% των συνολικών εκπομπών. Οι βιομηχανίες κρέατος και γαλακτοκομικών προϊόντων έχουν το μεγαλύτερο μερίδιο, με σημαντική επιβάρυνση στο κλίμα. Παράλληλα, η κατανάλωση υπερβολικού κρέατος συνδέεται και με αυξημένους κινδύνους για την υγεία.

Σύμφωνα με προηγούμενη έκθεση της EAT-Lancet Commission, εάν οι άνθρωποι παγκοσμίως μείωναν την κατανάλωση ζωικών προϊόντων και υιοθετούσαν σε μεγάλο βαθμό φυτοφαγικές διατροφές, θα μπορούσαν να αποφευχθούν έως και 15 εκατομμύρια θάνατοι ετησίως, ενώ οι εκπομπές από τη γεωργία θα μειώνονταν κατά περίπου 15%.

Η νέα μελέτη, με επικεφαλής τον ερευνητή Jörgen Larsson από το Πανεπιστήμιο Τεχνολογίας Chalmers, βασίζεται σε αυτά τα δεδομένα για να εξετάσει αν η επιβολή ειδικών φόρων και επιδοτήσεων θα μπορούσε να οδηγήσει σε πιο βιώσιμες διατροφικές συνήθειες.

«Οι σημερινές διατροφές μάς αρρωσταίνουν και επιβαρύνουν το κλίμα», εξηγεί ο Larsson. «Αν θέλουμε να δράσουμε συλλογικά, οι φόροι και οι επιδοτήσεις είναι ένα αποτελεσματικό εργαλείο».

Η περίπτωση της Σουηδίας

Η μελέτη επικεντρώθηκε στη Σουηδία, όπου οι εκπομπές που προκύπτουν από την κατανάλωση τροφίμων είναι σχεδόν διπλάσιες από εκείνες που προκαλούνται από το σύνολο της επιβατικής οδικής κυκλοφορίας της χώρας.

Οι ερευνητές πρότειναν ένα «φορολογικό μετασχηματισμό» στα τρόφιμα: μείωση ή κατάργηση του ΦΠΑ σε υγιεινά και περιβαλλοντικά φιλικά προϊόντα — όπως φρούτα, λαχανικά, όσπρια και δημητριακά ολικής άλεσης — και ταυτόχρονη αύξηση φόρων σε τρόφιμα με υψηλό αποτύπωμα άνθρακα, όπως το βόειο και αρνίσιο κρέας, τα αλλαντικά και τα ποτά με προσθήκη ζάχαρης.

Μικρές αλλαγές, μεγάλα αποτελέσματα

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης, η μεγαλύτερη επίδραση θα παρατηρούνταν στις τιμές του βοδινού και του αρνίσιου κρέατος, οι οποίες θα αυξάνονταν κατά περίπου 25% – δηλαδή σχεδόν 3 ευρώ ανά κιλό. Η αύξηση αυτή θα οδηγούσε, σύμφωνα με τα μοντέλα, σε μείωση της κατανάλωσης κρέατος κατά 19% σε εθνικό επίπεδο.

Ταυτόχρονα, η εφαρμογή αυτού του «πράσινου φορολογικού μετασχηματισμού» θα μπορούσε να μειώσει το κλιματικό αποτύπωμα της διατροφής των Σουηδών κατά 700.000 τόνους διοξειδίου του άνθρακα ετησίως — ισοδύναμο με 8% μείωση των εκπομπών από τα επιβατικά αυτοκίνητα ή σχεδόν ένα στα δέκα αυτοκίνητα λιγότερα στους σουηδικούς δρόμους.

Οι ερευνητές υπογραμμίζουν ότι το σύστημα αυτό μπορεί να εφαρμοστεί χωρίς επιπλέον δημοσιονομικό βάρος, καθώς οι φόροι σε τρόφιμα με μεγάλο περιβαλλοντικό αποτύπωμα θα αντισταθμίζονται από τη μείωση φόρων στα πιο βιώσιμα. Με αυτόν τον τρόπο, το μέτρο θα μπορούσε να έχει ευρύτερη κοινωνική αποδοχή.

Η μελέτη, σύμφωνα με τους συντάκτες της, ανοίγει τον δρόμο για μια νέα προσέγγιση στη διατροφική και περιβαλλοντική πολιτική, η οποία συνδυάζει οικονομικά κίνητρα, κοινωνική δικαιοσύνη και ουσιαστική δράση για το κλίμα.

Διαβάστε ακόμη