Σαφείς και τεκμηριωμένες θέσεις για την αναθεώρηση της Οδηγίας του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΣΕΔΕ) υπέβαλε το Green Tank στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, συμμετέχοντας ενεργά στη διαμόρφωση του πιο κρίσιμου εργαλείου της κλιματικής πολιτικής της Ένωσης. Με έμφαση στη δίκαιη και κοινωνικά ισότιμη μετάβαση, η περιβαλλοντική οργάνωση υποστηρίζει την περαιτέρω ενίσχυση τόσο του ΣΕΔΕ όσο και του Αποθεματικού Σταθερότητας της Αγοράς (MSR), ζητώντας παράλληλα βαθιές τομές στους μηχανισμούς δωρεάν διάθεσης δικαιωμάτων και στην κατανομή των εσόδων.

Όπως επισημαίνει το Green Tank, το ΣΕΔΕ έχει ήδη αποδείξει την αποτελεσματικότητά του, επιτυγχάνοντας μείωση εκπομπών κατά 51,2% στους τομείς της ηλεκτροπαραγωγής και της βιομηχανίας από το 2005 – μια πορεία που φέρνει την ΕΕ πιο κοντά στον στόχο του -62% έως το 2030. Καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη αυτή διαδραμάτισε το MSR, ακυρώνοντας 3,15 δισ. δικαιώματα και αυξάνοντας τις τιμές άνθρακα, ιδιαίτερα στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής, ο οποίος δεν απολαμβάνει δωρεάν δικαιώματα από το 2013. Η επιτυχία αυτή, ωστόσο, δεν έχει αποτυπωθεί με τον ίδιο ρυθμό στη βιομηχανία και τις αερομεταφορές, όπου οι εκπομπές είτε μειώνονται αργά είτε συνεχίζουν να αυξάνονται.

Για τον λόγο αυτό, το Green Tank ζητά την πλήρη κατάργηση των δωρεάν δικαιωμάτων εκπομπής στη βιομηχανία, τη διεύρυνση του Μηχανισμού Συνοριακής Προσαρμογής Άνθρακα (CBAM) ώστε να περιλαμβάνει και τις έμμεσες εκπομπές, καθώς και την κατάργηση της αντιστάθμισης έμμεσου κόστους. Με τα έσοδα από τα μέτρα αυτά, η ΕΕ θα μπορούσε να ενισχύσει το Ταμείο Καινοτομίας και να χρηματοδοτήσει επενδύσεις σε βιώσιμες τεχνολογίες απανθρακοποίησης, χωρίς να θίγεται η ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών βιομηχανιών.

Ανάλογες προτάσεις καταθέτει και για την ενίσχυση του MSR, προτείνοντας διατήρηση του ποσοστού εισροής στο 24% και μετά το 2030, καθώς και αναθεώρηση των ορίων ενεργοποίησης ώστε να αντανακλούν τις νέες ανάγκες των συμμετεχόντων για αντιστάθμιση κινδύνου (hedging).

Όσον αφορά τον τομέα των αερομεταφορών, το Green Tank ζητά την πλήρη κατάργηση των εναπομεινάντων δωρεάν δικαιωμάτων και την επέκταση της κάλυψης του ΣΕΔΕ σε όλες τις αναχωρούσες πτήσεις από την ΕΕ – συμπεριλαμβανομένων των διεθνών. Εισηγείται επίσης την κατάργηση των εξαιρέσεων για απομακρυσμένες περιοχές, καθώς και την επιβολή αυξημένου πολλαπλασιαστή τιμής άνθρακα στις πτήσεις ιδιωτικών τζετ, ώστε «κάθε ρυπαίνων να συνεισφέρει ανάλογα με το αποτύπωμά του». Παράλληλα, τάσσεται υπέρ της σταδιακής απόσυρσης των δημόσιων πόρων από μη βιώσιμα καύσιμα και της ενίσχυσης εναλλακτικών λύσεων όπως τα e-fuels και τα βιώσιμα καύσιμα αεροπορίας (SAF).

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται και στο ζήτημα της χρήσης των εσόδων από το ΣΕΔΕ. Το Green Tank προτείνει αυστηρότερο ευρωπαϊκό έλεγχο για να αποτραπούν έμμεσες επιδοτήσεις ορυκτών καυσίμων υπό το πρόσχημα της κοινωνικής στήριξης. Προτείνει επίσης υποχρεωτική δημοσιοποίηση αναλυτικών εκθέσεων από τα κράτη μέλη για τη χρήση των εσόδων, με ρήτρες επιστροφής (clawback) για έργα που δεν συνάδουν με τους κλιματικούς στόχους.

Σε ό,τι αφορά τα δύο κύρια ευρωπαϊκά ταμεία, το Green Tank υποστηρίζει την παράταση του Ταμείου Εκσυγχρονισμού και μετά την τέταρτη φάση του ΣΕΔΕ, τονίζοντας ότι μπορεί να συνεχίσει να καλύπτει τα ενεργειακά χάσματα μεταξύ των κρατών μελών, με πιο ξεκάθαρες προτεραιότητες και αυστηρή διαφάνεια στην επιλογή έργων τόσο σε επίπεδο ΕΕ όσο και σε εθνικό επίπεδο. Ζητείται, επίσης, ο πλήρης αποκλεισμός έργων που σχετίζονται με ορυκτά καύσιμα, καθώς αυτά δεν ευθυγραμμίζονται με τη φιλοδοξία της ΕΕ για πλήρη απανθρακοποίηση.

Αντίστοιχα, το Ταμείο Καινοτομίας θεωρείται από την περιβαλλοντική οργάνωση καθοριστικό εργαλείο για την απανθρακοποίηση της βιομηχανίας. Ωστόσο, τονίζεται ότι δεν πρέπει να διοχετεύεται σε έργα που μεταθέτουν χρονικά τη μείωση εκπομπών, αλλά να δίνεται προτεραιότητα σε επενδύσεις που συνδυάζουν την δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα (CCS) με μαζική αντικατάσταση ορυκτών καυσίμων και προώθηση του εξηλεκτρισμού. Το Green Tank προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να δημοσιεύει για κάθε έργο τις αναμενόμενες και τις τελικά επιτευχθείσες μειώσεις εκπομπών, επιβάλλοντας ρήτρες επιστροφής (clawback) όταν οι στόχοι δεν εκπληρώνονται.

Σημαντική πρόταση της οργάνωσης αποτελεί και η επέκταση του ΣΕΔΕ1 με βάση την αρχή “ο ρυπαίνων πληρώνει”, ώστε να καλύπτονται νέες πηγές εκπομπών που σήμερα παραμένουν εκτός συστήματος. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται η αποτέφρωση δημοτικών αποβλήτων, διαδικασίες διαχείρισης αποβλήτων, επιπλέον εκπομπές από τη ναυτιλία μικρής κλίμακας και υπεράκτια πλοία, διεθνείς αερομεταφορές, αλλά και μικρές μονάδες θερμικής παραγωγής.

Αντίθετα, το Green Tank διατυπώνει σαφή αντίθεση στην ενσωμάτωση των τεχνολογιών Αφαίρεσης Διοξειδίου του Άνθρακα (Carbon Dioxide Removals – CDR) στο υφιστάμενο ΣΕΔΕ, επισημαίνοντας τον κίνδυνο αντικατάστασης των απολύτως αναγκαίων μειώσεων εκπομπών από απορροφήσεις. Αντ’ αυτού, υποστηρίζει τη δημιουργία ξεχωριστών ευρωπαϊκών πολιτικών για την προώθηση των CDR, οι οποίες δεν θα υπονομεύουν το υπάρχον πλαίσιο. Μεταξύ των προτάσεων είναι:

  • η χρηματοδότηση έργων CDR από τα έσοδα του ΣΕΔΕ χωρίς εισαγωγή πιστώσεων στο ίδιο το ΣΕΔΕ,
  • η θέσπιση ξεχωριστού Συστήματος Εμπορίας Αφαιρέσεων με στόχο τους μεγάλους ρυπαίνοντες και οικονομικά ισχυρούς τομείς,
  • και η εισαγωγή εθνικών στόχων για την απορρόφηση άνθρακα.

Με τις παρεμβάσεις του, το Green Tank τονίζει την ανάγκη για βαθιές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στο ευρωπαϊκό σύστημα εμπορίας ρύπων, ώστε να διασφαλιστεί η περιβαλλοντική αποτελεσματικότητα, η κοινωνική δικαιοσύνη και η οικονομική βιωσιμότητα της μετάβασης.

Διαβάστε ακόμη