Η απόφαση που έλαβε η Ινδία να αναστείλει τον Απρίλιο του 2025 την 65ετή Συνθήκη για τα ύδατα του ποταμού Ινδού με το Πακιστάν σηματοδότησε σημαντική επιδείνωση των σχέσεων μεταξύ των δύο πυρηνικά εξοπλισμένων γειτόνων. Η κίνηση αυτή ακολούθησε μια φονική επίθεση στο Κασμίρ στις 22 Απριλίου, από την οποία σκοτώθηκαν κυρίως Ινδοί τουρίστες. Η Ινδία κατηγορεί το Πακιστάν για το περιστατικό, έναν ισχυρισμό που το Ισλαμαμπάντ αρνείται.
Η συνθήκη, που υπογράφηκε το 1960 με τη μεσολάβηση της Παγκόσμιας Τράπεζας, είχε επιβιώσει από πολλαπλούς πολέμους και διαμάχες, σύμφωνα με όσα αναφέρει το Bloomberg. Κατένειμε τους δυτικούς παραπόταμους του Ινδού στο Πακιστάν και τους ανατολικούς στην Ινδία, ενώ επέτρεπε την περιορισμένη χρήση των δυτικών ποταμών από την Ινδία για υδροηλεκτρική ενέργεια και άρδευση. Η συμφωνία επέβαλε επίσης την ανταλλαγή δεδομένων και μηχανισμούς επίλυσης διαφορών. Ωστόσο, οι μακροχρόνιες εντάσεις σχετικά με τα ινδικά υδροηλεκτρικά έργα και οι ανησυχίες του Πακιστάν για τη διαθεσιμότητα του νερού εξακολουθούν να υφίστανται.
Η αναστολή της Ινδίας ήρθε εν μέσω αυξανόμενης απογοήτευσης από τις ρήτρες της συνθήκης που θεωρεί ξεπερασμένες και καθώς επιταχύνει την ανάπτυξη της υδροηλεκτρικής ενέργειας για να επιτύχει τους στόχους για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Ο πρωθυπουργός Ναρέντρα Μόντι διαβεβαίωσε πρόσφατα ότι το νερό που «δικαιωματικά ανήκει στην Ινδία» δεν θα μοιράζεται πλέον με το Πακιστάν.
Το σύστημα του ποταμού Ινδού είναι ζωτικής σημασίας και για τις δύο χώρες. Για το Πακιστάν, αποτελεί σανίδα σωτηρίας: το 90% του πληθυσμού του κατοικεί στη λεκάνη, η οποία στηρίζει το 90% της γεωργίας του και τροφοδοτεί 21 υδροηλεκτρικά εργοστάσια. Το Πακιστάν έχει περιορισμένη αποθηκευτική ικανότητα και είναι ιδιαίτερα ευάλωτο σε διαταραχές. Η Ινδία βασίζεται στο σύστημα του Ινδού κυρίως στα βόρεια κρατίδιά της, όπως το Παντζάμπ και το Χιμαχάλ Πραντές, τα οποία επίσης αντιμετωπίζουν υδατικό στρες.
Η κλιματική αλλαγή επιτείνει αυτές τις εντάσεις. Στην περιοχή Hindu Kush Himalaya, η οποία τροφοδοτεί τον Ινδό, έχουν μειωθεί οι χιονοπτώσεις και οι προβλέψεις δείχνουν έλλειμμα νερού 50% μέχρι το 2030. Η Ινδία αντιμετωπίζει ήδη αυξανόμενη λειψυδρία, με τη ζήτηση να αναμένεται να διπλασιάσει την προσφορά μέχρι το τέλος της δεκαετίας.
Οι περιορισμοί των υποδομών της Ινδίας την εμποδίζουν επί του παρόντος να περιορίσει πλήρως την πρόσβαση του Πακιστάν στο νερό, αν και έργα όπως η επέκταση της διώρυγας Ranbir σηματοδοτούν μελλοντικές προθέσεις. Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι η πλήρης αποκοπή του νερού θα απαιτούσε χρόνια και σημαντικές επενδύσεις.
Το Πακιστάν έχει χαρακτηρίσει κάθε προσπάθεια αποκλεισμού του νερού ως πράξη πολέμου. Οι οικολογικοί κίνδυνοι, οι διπλωματικές επιπτώσεις με τους γείτονες και η περιφερειακή σταθερότητα διακυβεύονται καθώς η αναστολή της συνθήκης ρίχνει σκιά πάνω από το εύθραυστο υδάτινο μέλλον της Νότιας Ασίας.
Διαβάστε ακόμη
