Σε μια περίοδο που η κλιματική κρίση καθιστά τη λειψυδρία μόνιμη απειλή για όλο τον πλανήτη, η Ελλάδα καλείται να διαμορφώσει μια νέα, συνεκτική και αποτελεσματική στρατηγική για τη διαχείριση των υδατικών πόρων. Ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρος Παπασταύρου, περιέγραψε στο πλαίσιο του πρώτου Workshop με τίτλο «Στρατηγικές Αντιμετώπισης της Λειψυδρίας: Πρόληψη & Προετοιμασία» το πλαίσιο δράσης μέσα από τρεις βασικούς πυλώνες: την αποτελεσματική θεσμική διαχείριση, τη διάθεση των αναγκαίων χρηματοδοτικών πόρων και την ενίσχυση της κοινωνικής συνείδησης.

Ο Υπουργός ανέφερε πως το νερό δεν είναι ένα τεχνικό ή αποκλειστικά διαχειριστικό ζήτημα. Είναι ζήτημα εθνικής προτεραιότητας που αφορά τη συνοχή του κοινωνικού ιστού και την προοπτική των επόμενων γενεών. Με σαφή προειδοποίηση ότι χωρίς μέτρα η Ελλάδα θα βρίσκεται σε έναν φαύλο κύκλο κινδύνου, ανησυχίας και κρίσεων, υποστήριξε πως η αντιμετώπιση της λειψυδρίας απαιτεί στρατηγικό σχεδιασμό που να υπερβαίνει πολιτικά κόμματα και προσωπικές στοχεύσεις.

Για τον κ. Παπασταύρου η απάντηση απέναντι στη λειψυδρία πρέπει να πατάει πάνω σε τρεις πυλώνες. Σήμερα, περίπου 750 οργανισμοί και φορείς εμπλέκονται στη διαχείριση του νερού, με αποτέλεσμα να προκαλείται θεσμικός κατακερματισμός και έλλειψη συντονισμού. Ο Υπουργός επισήμανε ότι «δεν μπορεί η Πολιτεία να ενεργήσει με 750 διαφορετικούς οργανισμούς» και τάχθηκε υπέρ της δημιουργίας ενός πιο συμπαγούς, ευέλικτου και συνεκτικού σχήματος, το οποίο θα μπορεί να ανταποκριθεί στις πραγματικές ανάγκες της εποχής και να λειτουργήσει αποτελεσματικά, μακριά από παρωχημένες λογικές αποσπασματικών παρεμβάσεων.

Ο δεύτερος πυλώνας της εθνικής στρατηγικής αφορά την άμεση ανάγκη ενεργοποίησης και διάθεσης των απαραίτητων χρηματοδοτικών πόρων. Σύμφωνα με τον Υπουργό, οι υποδομές για τη διαχείριση του νερού «προσθέτουν πολύ», όμως «δεν υπάρχει πια χρόνος να μην γίνουν αυτές οι επενδύσεις». Η κυβερνητική πρόθεση είναι να χρησιμοποιηθούν όλα τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία, ώστε να ενισχυθούν τα δίκτυα, να αντιμετωπιστούν οι απώλειες και να καλυφθούν οι τεχνολογικές ανάγκες προσαρμογής. Το νερό πρέπει να τεθεί στο επίκεντρο του νέου επενδυτικού σχεδιασμού, ως κρίσιμο στοιχείο της βιώσιμης ανάπτυξης και της ανθεκτικότητας των τοπικών κοινωνιών.

Ο τρίτος πυλώνας είναι ίσως ο πιο κρίσιμος και αφορά την ευαισθητοποίηση και την ενεργό συμμετοχή της κοινωνίας. Ο Σταύρος Παπασταύρου τόνισε πως «μόνο όλοι μαζί μπορούμε να το κάνουμε», υπογραμμίζοντας την ανάγκη για μια μεγάλη καμπάνια κοινωνικής ενσυναίσθησης. Αναφέρθηκε στην απουσία συνειδητοποίησης, ιδιαίτερα από τη νέα γενιά. Κατά τον Υπουργό, η καμπάνια πρέπει να θυμίσει σε όλους πόσο πολύτιμο είναι το νερό για την πατρίδα, με στόχο να καλλιεργηθεί μια νέα κουλτούρα σεβασμού και προστασίας του υδάτινου πλούτου.

Αναφερόμενος στις διεθνείς διαστάσεις του προβλήματος, ο Σταύρος Παπασταύρου υπενθύμισε πως σήμερα, 2,2 δισεκατομμύρια άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε ασφαλείς υπηρεσίες νερού, ενώ το 10% του παγκόσμιου πληθυσμού ζει σε χώρες που απειλούνται από σοβαρή λειψυδρία. Με καλύτερη ποιότητα νερού και υγιεινής θα μπορούσαν να αποφευχθούν ως και 1.100 θάνατοι παιδιών κάτω των πέντε ετών την ημέρα, σημείωσε, δείχνοντας πόσο άρρηκτα συνδεδεμένο είναι το ζήτημα με την ανθρώπινη ευημερία και την κοινωνική δικαιοσύνη.

Κλείνοντας, ο Υπουργός θύμισε την αρχαιοελληνική αντίληψη για το νερό ως στοιχείο πλούτου και κυριαρχίας, παραπέμποντας στην ιστορική απαίτηση του Δαρείου για «γη και ύδωρ» από τους Έλληνες. «Από την αρχαιότητα, το νερό μαζί με τη γη αποτελούν τον πλούτο ενός τόπου», είπε, καλώντας τους πάντες να συμμετέχουν ενεργά στην προσπάθεια για εξοικονόμηση και ευαισθησία.

Στεργίου: Καταλυτικός ο ρόλος του ανθρώπινου κεφαλαίου στη διαχείριση των υδάτων

Με τη σειρά του ο Γιώργος Στεργίου, Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΥΔΑΠ, κατά την τοποθέτησή του τόνισε με ιδιαίτερη έμφαση τον καταλυτικό ρόλο του ανθρώπινου κεφαλαίου στη διαχείριση των υδάτων. Όπως ανέφερε, «εάν δεν ξεκινήσουμε από τους ανθρώπους που γνωρίζουν τη διαχείριση των υδάτων, ακόμα και αν ανήκουν σε αυτό το κατακερματισμένο δίκτυο εταιρειών ή φορέων, θα ξεκινήσουμε λάθος».

Ο κ. Στεργίου πρόταξε την ανάγκη συλλογικής προσέγγισης, απορρίπτοντας «αυτοκρατορικές διαθέσεις και μικρομεγαλισμούς», ενώ χαρακτήρισε «κορμό της συμμαχίας» όλους τους ανθρώπους του νερού, από τον Έβρο μέχρι την Κρήτη, από τις μεγάλες εταιρείες ύδρευσης έως τις μικρότερες δημοτικές δομές. Υπογράμμισε, επίσης, ότι δεν μπορεί να παραβλέπεται η άρδευση, η οποία αντιπροσωπεύει πάνω από το 80% της ετήσιας κατανάλωσης υδάτινων πόρων, χαρακτηρίζοντάς την «ελέφαντα στο δωμάτιο».

Ο Πρόεδρος του ΔΣ της ΕΥΔΑΠ αναφέρθηκε στην ανάγκη συνδυασμού μακροπρόθεσμου σχεδιασμού και άμεσων λύσεων, αντλώντας διδάγματα από τη διεθνή εμπειρία.

Η ανακοίνωση του ΥΠΕΝ:

Σε πανστρατιά για τη λειψυδρία κάλεσε πολίτες και φορείς ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Σταύρος Παπασταύρου, μιλώντας σήμερα το πρωί στο πρώτο workshop της σειράς «Υδάτινες Συμμαχίες / Γνώση-Λύση-Δράση για το μέλλον του Νερού», που διοργανώνουν το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΤΕΕ), η ΕΥΔΑΠ, το Ινστιτούτο ΤΕΕ-ΤΜΕΔΕ και το Ινστιτούτο «We are Greece». Ο τίτλος του πρώτου workshop της σειράς ήταν «Στρατηγικές Αντιμετώπισης της Λειψυδρίας: Πρόληψη & Προετοιμασία» και σε αυτό συμμετείχαν μεταξύ άλλων, ο Πρόεδρος του ΤΕΕ, κ. Γιώργος Στασινός, της ΕΥΔΑΠ, κ. Γιώργος Στεργίου, του ΤΕΕ-ΤΜΕΔΕ, κ. Κωνσταντίνος Μακέδος, ο επικεφαλής του Ινστιτούτου «We are Greece», κ. Αντώνης Γιαννικουρής, ο Γενικός Γραμματέας Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων, κ. Πέτρος Βαρελίδης, καθώς και εκπρόσωποι εταιρειών και οργανισμών Ελλάδας και εξωτερικού.

Ξεκινώντας την ομιλία του, ο κ. Παπασταύρου τόνισε ότι το πρόβλημα της λειψυδρίας είναι κοινό μεταξύ των χωρών, ενώ ευχαρίστησε τους εκπροσώπους φορέων από ΗΠΑ και Ισραήλ που ήταν παρόντες, οι οποίοι συνεισφέρουν με την παροχή τεχνογνωσίας. Παράλληλα, υπογράμμισε ότι το πρόβλημα για τη χώρα μας είναι διαχρονικό, θυμίζοντας ανάλογες προκλήσεις που είχε αντιμετωπίσει η Ελλάδα στις αρχές του ‘90, όταν υπήρξε μεγάλη ευαισθητοποίηση του κοινού και έντονη κινητοποίηση με τη λήψη μέτρων από την τότε Κυβέρνηση Κωνσταντίνου Μητσοτάκη.

Συνεχίζοντας, ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας αποτύπωσε τους τρεις βασικούς στόχους στην κατεύθυνση αντιμετώπισης της λειψυδρίας. Ο πρώτος αφορά στην βελτίωση της αποτελεσματικότητας, για την οποία απαιτείται όπως επισήμανε, «μία ολιστική αντιμετώπιση ύδρευσης και άρδευσης, καθώς οι άνω των 750 φορέων διαχείρισης αποτελούν, εξ ορισμού, σχήμα αναποτελεσματικότητας», ενώ ο δεύτερος είναι η εξεύρεση και η διάθεση πρόσθετων χρηματοδοτικών πόρων για την ενίσχυση των υποδομών, από την επιδιόρθωση των συστημάτων άρδευσης και ύδρευσης, μέχρι την αντικατάσταση και επέκταση των δικτύων, αφαλατώσεις με προτεραιότητα στα υφάλμυρα νερά, φράγματα πολλαπλού σκοπού, υδατοδεξαμενές κ.ά. «Πρόκειται για επενδύσεις που κοστίζουν πολύ, αλλά δεν έχουμε άλλο περιθώριο καθυστέρησης» τόνισε.

Τέλος, ο τρίτος στόχος, όπως ανέφερε ο κ. Παπασταύρου, είναι η εξοικονόμηση υδάτων, μέσα από την ευαισθητοποίηση της κοινωνίας, την αποτύπωση των αναγκών και τη λήψη βραχυπρόθεσμων και μεσο-μακροπρόθεσμων μέτρων.

«Θα πρέπει όλοι μαζί, συντονισμένα και με στρατηγική, να ξεπεράσουμε το πρόβλημα αυτό, ώστε τα παιδιά μας, οι επόμενες γενιές, να μην χρειαστεί να το αντιμετωπίσουν ξανά», είπε ο Υπουργός, καλώντας όλες και όλους σε μία πανστρατιά κατά της λειψυδρίας, στην οποία τάσσεται και ο ίδιος.

Διαβάστε ακόμη