Ως «σημαντική τομή» για την ευρωπαϊκή ενεργειακή αγορά χαρακτήρισε ο υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Νίκος Τσάφος, το νέο «Πακέτο για τα Δίκτυα» (“European Grids Package”) που παρουσίασε χθες, Τετάρτη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Σύμφωνα με τον υφυπουργό, το νέο σχέδιο μέτρων «θέτει τα θεμέλια για μια μεγάλη αλλαγή στον τρόπο που χρησιμοποιούμε το υπάρχον σύστημα, στον τρόπο που σχεδιάζουμε για το μέλλον και στον τρόπο που υλοποιούμε τα έργα που είναι απαραίτητα για περαιτέρω ολοκλήρωση». Το Grids Package, καθώς και η πρωτοβουλία «Ενεργειακές Λεωφόροι» της Κομισιόν, αφορούν επενδύσεις συνολικής αξίας 1,2 τρισ. ευρώ σε ηλεκτρικά δίκτυα και ενεργειακές υποδομές έως το 2040 και θα επιτρέψουν την αποδοτική ροή ενέργειας σε όλα τα κράτη μέλη, ενσωματώνοντας φθηνότερη καθαρή ενέργεια και επιταχύνοντας τον εξηλεκτρισμό, συμβάλλοντας, σύμφωνα με την Επιτροπή, στη μείωση των τιμών ενέργειας.

Υπενθυμίζεται πως στην πρωτοβουλία των οχτώ «Ενεργειακών Λεωφόρων», περιλαμβάνονται και τρία μεγάλα έργα που αφορούν άμεσα στην Ελλάδα. Αυτά είναι ο Διαβαλκανικός Αγωγός φυσικού αερίου, οι υποδομές του οποίου με αντίστροφή ροή αποτελούν τη ραχοκοκαλιά του Κάθετου Διαδρόμου Φυσικού Αερίου, η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου Great Sea Interconnector (GSI), και τέλος η ενίσχυση των ηλεκτρικών διασυνδέσεων στη Νοτιοανατολική Ευρώπη -περιλαμβανομένου του άξονα Ουγγαρίας-Ρουμανίας-Βουλγαρίας-Ελλάδας- ώστε να εξαλειφθούν τα επαναλαμβανόμενα επεισόδια υψηλών τιμών και ακραίων διακυμάνσεων στην γειτονιά της χώρας μας.

Ο κ. Τσάφος σε ανάρτησή του στα social media ξεχώρισε πέντε κρίσιμα στοιχεία του Πακέτου της Κομισιόν. Συγκεκριμένα, αναφέρει:

  • Η ανάπτυξη ενός «κεντρικού ευρωπαϊκού σεναρίου» (central EU scenario) θα ευθυγραμμίσει σταδιακά τη διαδικασία σχεδιασμού μας προς μια πανευρωπαϊκή αξιολόγηση βασισμένη στους διαθέσιμους πόρους, αντί στις πιο στενές προτεραιότητες σχεδιασμού των επιμέρους κρατών και διαχειριστών δικτύου. Αυτό μπορεί να πυροδοτήσει έναν μεγάλο επαναπροσδιορισμό των αναγκών και των ροών του συστήματος.
  • Η διαδικασία «κάλυψης κενών» (“gap filling”) μπορεί να δημιουργήσει δυναμική για την αντιμετώπιση των πιο δύσκολων σημείων συμφόρησης στο ευρωπαϊκό ενεργειακό σύστημα. Με σωστή χρήση, μπορεί να εντοπίσει ανάγκες που ενδεχομένως τα κράτη μέλη δεν δίνουν προτεραιότητα και να επιταχύνει κρίσιμες επενδύσεις για το σύνολο του συστήματος.
  • Πιο αποδοτική χρήση του δικτύου. Πολλές από τις διαφορές τιμών που παρατηρούμε στην Ευρώπη προέρχονται από ανεπαρκή χρήση του υφιστάμενου συστήματος και όχι από έλλειψη φυσικών διασυνδέσεων. Οι συστάσεις του πακέτου θα μπορούσαν να διευκολύνουν την υιοθέτηση νέων τεχνολογιών και πρακτικών ώστε να αξιοποιήσουμε καλύτερα το δίκτυο που ήδη έχουμε.
  • Αποζημίωση χωρών που εξυπηρετούν το σύστημα στο σύνολό του. Αυτή είναι μια ακόμη αδυναμία του τρέχοντος σχεδιασμού – τα κόστη και τα οφέλη συχνά κατανέμονται χωρικά με τρόπο που δεν αντιστοιχούν. Το «Πακέτο για τα Δίκτυα» ανοίγει μια αναγκαία συζήτηση για το πώς μπορεί να κλείσει αυτό το χάσμα.
  • Η έννοια των «Ενεργειακών Λεωφόρων» (“Energy Highways”) δίνει ειδική έμφαση στη Νοτιοανατολική Ευρώπη – τόσο στο φυσικό αέριο όσο και στην ηλεκτρική ενέργεια – υπογραμμίζοντας τη σημασία λήψης πρόσθετων μέτρων σε αυτήν την περιοχή της Ευρώπης.

Κλείνοντας την τοποθέτησή του, ο Νίκος Τσάφος σημειώνει: «Με πολλούς τρόπους, το “Πακέτο για τα Δίκτυα” αποτελεί την κορύφωση μιας διαδικασίας που ξεκίνησε στις αρχές του 2023 για να τοποθετήσει τα ηλεκτρικά δίκτυα στο επίκεντρο του ευρωπαϊκού ενεργειακού διαλόγου. Και είναι πιθανότατα ο καλύτερος οδικός χάρτης που διαθέτουμε μέχρι σήμερα για τα επόμενα βήματα».

Πώς είδε η ευρωπαϊκή αγορά ΑΠΕ και ηλεκτρισμού τα μέτρα της Κομισιόν για τα δίκτυα

Μετά την παρουσίαση του Grids Package από την Κομισιόν, ξεκίνησαν σταδιακά να υπάρχουν οι πρώτες αντιδράσεις από τους ευρωπαϊκούς φορείς των ΑΠΕ και της ηλεκτρικής ενέργειας, οι οποίες ήταν θετικές κατά βάση. Πιο συγκεκριμένα, η Walburga Hemetsberger, CEO του SolarPower Europe, του συνδέσμου της ευρωπαϊκής βιομηχανίας ηλιακής ενέργειας, ανέφερε πως «οι Κατευθυντήριες Γραμμές για τη Σύνδεση στο Δίκτυο (Grid Connection Guidance) είναι το πιο σημαντικό στοιχείο του πακέτου μέτρων της Επιτροπής· “χτυπούν” ακριβώς εκεί που πρέπει. Τα κράτη μέλη έχουν πλέον σαφείς οδηγίες για το πώς να σχεδιάσουν αποτελεσματικούς κανόνες για τη σύνδεση έργων φιλικών προς το δίκτυο, όπως τα υβριδικά έργα ηλιακής ενέργειας και αποθήκευσης, και για το πώς να αποζημιώνουν τους χρήστες ευέλικτων συμφωνιών σύνδεσης. Αυτή η δημοσίευση θα βοηθήσει την Ευρώπη να αξιοποιήσει καλύτερα τον υφιστάμενο εξοπλισμό των δικτύων.»

Παρόλα αυτά, διέκρινε και αδυναμίες στο Πακέτο. «Λείπει η απαραίτητη προσοχή στους διαχειριστές δικτύου διανομής», τόνισε. «Αυτοί είναι οι φορείς που μπορούν άμεσα να μειώσουν την πίεση στο δίκτυο, εξασφαλίζοντας ότι χρησιμοποιούμε και διοχετεύουμε ενέργεια στο δίκτυο τις βέλτιστες χρονικές στιγμές. Αυτά τα ενδιαφερόμενα μέρη πρέπει να αποζημιώνονται για την ενσωμάτωση ευελιξίας, όπως η απόκριση ζήτησης, καθώς και άλλων λύσεων, που μπορούν να εφαρμοστούν ταχύτερα από κοστοβόρες αναβαθμίσεις δικτύου», πρόσθεσε.

Το Wind Europe, ο σύνδεσμος της ευρωπαϊκής βιομηχανίας αιολικής ενέργειας, δήλωσε πως το Πακέτο της Κομισιόν για τα ηλεκτρικά δίκτυα «αποτελεί ένα κρίσιμο βήμα για να γίνει η ενέργεια πιο προσιτή και ασφαλής για τα νοικοκυριά και τη βιομηχανία. Αντιμετωπίζει μακροχρόνιες δυσκολίες και σημεία συμφόρησης στην ανάπτυξη των δικτύων. Προτείνει νέους κανόνες για τον σχεδιασμό και την αδειοδότηση των δικτύων. Και παρουσιάζει μια ολοκληρωμένη στρατηγική για ένα πιο διασυνδεδεμένο, ανθεκτικό και μελλοντοστραφές ενεργειακό σύστημα – βασισμένο σε υψηλό μερίδιο αιολικής ενέργειας». «Το EU Grids Package θα επιτρέψει ταχύτερη αδειοδότηση, καλύτερο σχεδιασμό και αυξημένη επενδυτική ασφάλεια», καταλήγει.

Θετικά είδε το Πακέτο μέτρων και το Hydrogen Europe, ο σύνδεσμος της ευρωπαϊκής βιομηχανίας υδρογόνου. «Το Grids Package της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που δημοσιεύτηκε σήμερα, τοποθετεί τις ενεργειακές υποδομές στο επίκεντρο της μετάβασης προς πιο προσιτή ενέργεια – απαραίτητη για την ενίσχυση των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων και τη στήριξη της εφαρμογής του Σχεδίου Δράσης της Επιτροπής για Προσιτή Ενέργεια», αναφέρει. Σημειώνεται πως το Πακέτο της Κομισιόν προωθούσε και επενδύσεις 240 δισ. ευρώ για υποδομές υδρογόνου.

Εκπροσωπώντας τον κλάδο ηλεκτρικής ενέργειας της Ευρώπης, το Eurelectric υπογράμμισε πως: «Σε μια περίοδο αυξανόμενων αιτήσεων σύνδεσης και γηρασμένων δικτύων, η πρόταση της Κομισιόν αποτελεί ένα κρίσιμο βήμα για τον τομέα, καθώς στοχεύει να:

  • Αφαιρέσει σημαντικά σημεία συμφόρησης στα δίκτυα της Ευρώπης

  • Εξασφαλίσει ορθολογική και ολοκληρωμένη ανάπτυξη υποδομών

  • Επιταχύνει και απλοποιήσει την αδειοδότηση για δίκτυα, ΑΠΕ, αποθήκευση και σταθμούς φόρτισης

  • Διασφαλίσει ότι οι κοινότητες ωφελούνται άμεσα από νέα ενεργειακά έργα

  • Ενισχύσει την ασφάλεια και ανθεκτικότητα ενόψει των αυξανόμενων επιθέσεων».

Τέλος, σχολιάζοντας το “Grids Package” η Ελίζαμπεθ Κρεμόνα, Senior Energy Analyst του Ember, υπογράμμισε πως το σχέδιο φέρνει «νέα μέτρα για την επιτάχυνση της διασύνδεσης και τη γεφύρωση του χάσματος ισχύος στην Ευρώπη – κάτι που είναι πολύ αναγκαίο, καθώς το 80% του συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ αναμένεται να μην επιτύχει τον στόχο διασύνδεσης για το 2030». Παράλληλα, αναφέρει πως «ο ανεξάρτητος σχεδιασμός υποδομών βρίσκεται στον ορίζοντα – η ανάληψη της ανάπτυξης σεναρίων από την Επιτροπή αποτελεί σημαντικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση, εάν γίνει σωστά». Τέλος, τονίζει πως «ακόμα δεν υπάρχει καμία πρόοδος όσον αφορά τη διαφάνεια των δεδομένων. Η Ευρώπη δεν μπορεί να διορθώσει αυτό που δεν μπορεί να δει – και το Πακέτο δεν κάνει τίποτα για να αντιμετωπίσει την περιορισμένη ορατότητα που έχουμε στα δίκτυα».

Τα επόμενα βήματα

Μετά το πρώτο βήμα, που ήταν η παρουσίαση του Πακέτου από την Κομισιόν, θα ξεκινήσει η συνήθης νομοθετική διαδικασία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι νομοθετικές προτάσεις θα υποβληθούν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο της ΕΕ, τα οποία στη συνέχεια θα διαπραγματευτούν για να εγκριθεί η νομοθεσία. Η Κομισιόν κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας θα συνεχίσει να συνεργάζεται στενά με τα κράτη μέλη και όλους τους σχετικούς ενδιαφερόμενους φορείς ώστε να εγκριθεί η νομοθεσία και να υλοποιηθούν οι γιγαντιαίες επενδύσεις που προβλέπονται στα ευρωπαϊκά ηλεκτρικά δίκτυα.

Διαβάστε ακόμη