Παρά τα «σύννεφα» που μαζεύτηκαν τα προηγούμενα 24ωρα για το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας και Κύπρου (GSI), τα βλέμματα στρέφονται πλέον στην κρίσιμη σύσκεψη με την Κομισιόν. Στη συγκεκριμένη τηλεδιάσκεψη που θα πραγματοποιηθεί την επόμενη βδομάδα θα συμμετέχουν ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Σταύρος Παπασταύρου, ο υπουργός Ενέργειας της Κύπρου Γιώργος Παπαναστασίου και ο Επίτροπος Ενέργειας της Κομισιόν Νταν Γιόργκενσεν.
Από τις δηλώσεις του προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκου Χριστοδουλίδη την προηγούμενη Κυριακή σε σχέση με την πορεία του έργου, γίνονται πλέον προσπάθειες να πέσουν οι τόνοι και αυτό το μήνυμα πέρασε και η χθεσινή συνάντηση μεταξύ των υπουργών Ενέργειας Ελλάδας και Κύπρου. Στη χθεσινή σύσκεψη ουσιαστικά επιβεβαιώθηκε η κοινή βούληση για το έργο, όπως εκφράστηκε στην πρόσφατη συνάντηση του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Νίκο Χριστοδουλίδη στη Νέα Υόρκη. Σε δηλώσεις του στο Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Κύπριος υπουργός Ενέργειας Γιώργος Παπαναστασίου ανέφερε πως στο πλαίσιο της χθεσινής συζήτησης αποφασίστηκε ότι όποιες ρυθμιστικές εκκρεμότητες υπάρχουν θα πρέπει να επιλυθούν. Απαντώντας σε ερώτηση κατά πόσο συζητήθηκε και η οικονομική πτυχή του έργου, ανέφερε ότι το θέμα αυτό θα επιλυθεί στην πορεία, εφόσον επιλύονται τα ρυθμιστικά ζητήματα. «Και το θέμα των 25 εκατομμυρίων είναι μέρος της ρύθμισης», σημείωσε, προσθέτοντας ότι θα πρέπει να αρχίσει να γίνεται δουλειά παρά δηλώσεις.
Στο μεταξύ ο κ. Παπασταύρου μιλώντας σήμερα (10/1) στον τηλεοπτικό σταθμό Action 24 δήλωσε πως τις επόμενες ημέρες, ενδεχομένως την ερχόμενη Δευτέρα, θα δημοσιευθεί η απόφαση με την οποία οι άδειες για την κυριότητα και διαχείριση του GSI θα μεταβιβαστούν από τον προηγούμενο φορέα του έργου (Euroasia) στον ΑΔΜΗΕ. Από την πλευρά του, ο Νίκος Τσάφος, απαντώντας σε επίκαιρη ερώτηση στη Βουλή διευκρίνισε ότι όταν ο ΑΔΜΗΕ ανέλαβε το έργο το 2023, ανέλαβε ένα συμβόλαιο με τη Nexans και έχει κάνει πληρωμές περίπου στα 300 εκατ. ευρώ, μέχρι στιγμής.
Τις διαφωνίες που εκφράστηκαν το τελευταίο διάστημα παρακολουθεί η Κομισιόν, η οποία θέλει να προφυλάξει το έργο. Οι πρόσφατες δηλώσεις της Προέδρου της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, για τις «Ενεργειακές Λεωφόρους» δείχνει το πόσο σημαντικό θεωρείται το έργο του GSI. Το συγκεκριμένο έργο έλαβε χρηματοδότηση 657 εκατομμυρίων, επομένως υπήρξε εξαρχής μεγάλη στήριξη, ωστόσο εκτιμάται από κάποιες πλευρές ότι δεν έγινε σωστή αξιολόγηση του γεωπολιτικού ρίσκου, με αποτέλεσμα η Τουρκία να εκμεταλλεύεται τις αδυναμίες της άλλης πλευράς. Στο πλαίσιο αυτό, θεωρείται πως τόσο η έρευνα βυθού όσο και η πόντιση του καλωδίου αποτελούν «αγκάθια», τα οποία, όπως έχει αναφέρει το energygame.gr, δεν τέθηκαν στις τηλεδιασκέψεις που πραγματοποιήθηκαν το προηγούμενο διάστημα. Κάτι τέτοιο όμως κατά πάσα πιθανότητα θα γίνει την ερχόμενη εβδομάδα. Η Τουρκία, ως γνωστόν, έχει θέσει τη γραμμή ότι έργα που δεν έχουν και τη δική της συγκατάθεση δεν θα προχωρήσουν.
Αρραγές μέτωπο για το έργο GSI
Επομένως, το στοίχημα είναι να υπάρχει σταθερό μέτωπο Αθήνας-Λευκωσίας με συγκεκριμένες διεκδικήσεις για το έργο, δεδομένου ότι εκτιμάται πως είναι ένα έργο που δεν πρέπει να χαθεί, γιατί σε διαφορετική περίπτωση θα ανοίξει η «κερκόπορτα» για παραβίαση κυριαρχικών δικαιωμάτων. Συνεπώς, υπάρχει η εκτίμηση πως θα πρέπει να φροντίσει η Ευρώπη να μη συμβεί αυτό. Ακόμα και αν αυτό σημαίνει την παρουσία φρεγατών στο Αιγαίο… «Για να δείξεις ένα πρόβλημα, καμιά φορά πρέπει να περάσει από κρίση», αναφέρουν αναλυτές. Τα εμπόδια σε σχέση με τον GSI δεν περιλαμβάνουν μόνο το γεωπολιτικό ρίσκο, αλλά υπάρχουν τεχνικές και οικονομικές λεπτομέρειες και εκκρεμότητες. Σε κάθε περίπτωση πάντως, η Γενική Διεύθυνση Ενέργειας της Ε.Ε. ανησυχεί όσο βλέπει καθυστερήσεις σε ένα έργο το οποίο είναι άμεσης προτεραιότητας για εκείνη.
Υπό αυτές τις συνθήκες, φαίνεται πως η ηλεκτρική διασύνδεση θα προχωρήσει μόνο εφόσον λυθούν οι οικονομοτεχνικές εκκρεμότητες, όπως ο καθορισμός των χρεώσεων για τους Κύπριους καταναλωτές, στο πλαίσιο της ανάκτησης των 25 εκατ. ευρώ. Ο ΑΔΜΗΕ έχει θέσει το ζήτημα της αναγνώρισης από την ΡΑΕΚ του συνόλου των δαπανών που έχει πραγματοποιήσει. Υπενθυμίζεται πως η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας της Κύπρου (ΡΑΕΚ) είχε κάνει τον περασμένο Ιούλιο μισό βήμα αναγνωρίζοντας από το σύνολο των εξόδων που έχει κάνει ο ΑΔΜΗΕ 82 εκατ. ευρώ, ποσό για το οποίο έχει προσκομίσει τιμολόγια ο ΑΔΜΗΕ στη ΡΑΕΚ, σύμφωνα με την κυπριακή πλευρά. Έκτοτε, η ΡΑΕΚ δεν προχώρησε στον καθορισμό των χρεώσεων για τους Κύπριους καταναλωτές, στο πλαίσιο της ανάκτησης των 25 εκατ. ευρώ.
Επιπρόσθετα, υπάρχει το ζήτημα με τις λεγόμενες σταλίες πλοίων και πιο συγκεκριμένα του κόστους που προέκυψε την περίοδο που ήταν αδρανή τα ερευνητικά σκάφη. Σε ότι αφορά τη μεταβίβαση των αδειών Κυριότητας και Διαχείρισης του έργου στον ΑΔΜΗΕ, όπως φαίνεται το θέμα παραπέμπεται για τον τρέχοντα μήνα. Να σημειωθεί πως η ΡΑΕΚ είχε δεσμευτεί από το καλοκαίρι για την έγκαιρη έκδοση της απόφασης μεταβίβασης, που θα «ξεκλείδωνε» την πληρωμή προς τον ΑΔΜΗΕ, ωστόσο ακόμη εκκρεμεί. Αυτή τη στιγμή η άδεια του έργου βρίσκεται στα χέρια του προηγούμενου φορέα υλοποίησης Euroasia Interconnector. Άρα τα δεδομένα αυτά συνθέτουν ένα σκηνικό με αρκετά εμπόδια. Το ερώτημα είναι αν θα δοθεί περαιτέρω πίστωση χρόνου για να λυθούν οι συγκεκριμένες εκκρεμότητες, ή θα φανεί έντονα το αδιέξοδο. Απ’ ότι φαίνεται πάντως δεν υπάρχει προτεραιοποίηση των ζητημάτων, με την κυπριακή πλευρά όμως να θεωρεί πως το γεωπολιτικό ρίσκο πρέπει να είναι πιο ψηλά από τα υπόλοιπα ζητήματα.
Διαβάστε ακόμη
