Η αγορά της λιανικής ρεύματος άνοιξε τα χαρτιά της για τα «κόκκινα» –ευέλικτα– τιμολόγια και το μήνυμα είναι καθαρό: «ναι, υπό όρους». Μετά την ολοκλήρωση της συμπληρωματικής διαβούλευσης της 1ης Σεπτεμβρίου, οι πάροχοι ενέργειας τάσσονται υπέρ της νέας κατηγορίας που αποσυνδέεται από τη χονδρεμπορική, ζητώντας όμως τεχνικά καθαρούς κανόνες για σχεδιασμό, ρήτρες, σήμανση, έξυπνους μετρητές και εκπτώσεις.

Οι πάροχοι ενέργειας εκπέμπουν ένα καθαρό μήνυμα: ναι στον νέο τύπο προϊόντων που δεν «δένουν» τη λιανική με τη χονδρεμπορική, αλλά με συγκεκριμένες βελτιώσεις ώστε το πλαίσιο να είναι λειτουργικό, διαφανές και ανταγωνιστικό. «Το υπό διαβούλευση μέτρο… κρίνεται σκόπιμο και αναγκαίο», σημειώνουν από κοινού ΗΡΩΝ, NRG, Φυσικό Αέριο Ελληνική Εταιρεία Ενέργειας και Volton, χαιρετίζοντας την προσθήκη μιας επιπλέον κατηγορίας σήμανσης που «δεν συνδέεται με τη χονδρεμπορική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας (Ευέλικτα Τιμολόγια)». Η ΔΕΗ στηρίζει την εισαγωγή των «ευέλικτων» τιμολογίων, ζητώντας δυνατότητα συνδυασμού πολλαπλών ευέλικτων στοιχείων στη χρέωση και σαφείς κανόνες ενημέρωσης και μετάπτωσης των πελατών μετά τη λήξη συμβολαίων. Παράλληλα, τονίζει την ανάγκη ευθυγράμμισης με το ισχύον κανονιστικό πλαίσιο για τις παράλληλες υπηρεσίες, ώστε να διασφαλίζεται πλήρης διαφάνεια και υγιής ανταγωνισμός.

Στο ίδιο μήκος κύματος και η ΖΕΝΙΘ, η οποία αποτιμά θετικά τον κορμό της πρότασης, ειδικά εκεί όπου «η δυνατότητα επιβολής ρήτρας πρόωρης αποχώρησης εξασφαλίζει τη διαχείριση του κόστους αντιστάθμισης κινδύνου» και όπου «η δυνατότητα παροχής εκπτώσεων ενισχύει τη διαφάνεια και προσφέρει οφέλη στους καταναλωτές». Η εταιρεία ζητά η ρήτρα να ορίζεται «με σαφή και προκαθορισμένο τρόπο» (π.χ. υπολειπόμενοι μήνες × €/μήνα) ώστε να υπάρχει αναλογικότητα και προβλεψιμότητα.

Από εκεί και πέρα, τα σχόλια συγκλίνουν σε πέντε πεδία: βαθμός ευελιξίας στο design, το εάν και πώς θα επιτρέπεται μονομερής τροποποίηση, η «κόκκινη» απόχρωση της σήμανσης, η σχέση με τους έξυπνους μετρητές και ο τρόπος εφαρμογής εκπτώσεων/προωθητικών ενεργειών.

Πρώτον, για τον βαθμό ευελιξίας, οι προμηθευτές ζητούν να μην περιοριστεί η αρχιτεκτονική των προϊόντων σε ένα μόνο «ευέλικτο στοιχείο». «Στη χρέωση προμήθειας θα πρέπει να παρέχεται η δυνατότητα ενσωμάτωσης περισσότερων του ενός ‘ευέλικτων στοιχείων’… ώστε να μην περιορίζονται αδικαιολόγητα τα εμπορικά χαρακτηριστικά των προϊόντων και να ενισχύεται η καινοτομία», αναφέρει η κοινή επιστολή (π.χ. κλίμακες κατανάλωσης, εποχικότητα, διαφορετικές περίοδοι αναφοράς). Η ΕΛΙΝΟΙΛ περιγράφει αναλυτικά τέτοια χαρακτηριστικά, από «βαθμίδα κατανάλωσης» μέχρι «εποχικότητα κατανάλωσης» και «περίοδο αναφοράς», επιβεβαιώνοντας ότι η αγορά διαθέτει ήδη τα τεχνικά «υλικά» για να στηρίξει πλείονες σχεδιαστικές επιλογές.

Δεύτερον, στο ζήτημα της μονομερούς τροποποίησης, κατατίθεται μια καθαρή γραμμή: μονομερής αλλαγή όρων μόνο αν το προϊόν δεν φέρει ρήτρα πρόωρης αποχώρησης και πάντα με διαφάνεια και προθεσμίες. «Εάν… το προσφερόμενο ευέλικτο τιμολόγιο δεν επιβαρύνεται με ρήτρα πρόωρης αποχώρησης, ο προμηθευτής δύναται να τροποποιήσει μονομερώς τους όρους… κατόπιν έγγραφης ενημέρωσης… προ δύο (2) μηνών και κατόπιν παρέλευσης τουλάχιστον έξι (6) μηνών από την υπογραφή της σύμβασης», με υποχρέωση αιτιολόγησης κατά το άρθρο 30 του ΚΠΗΕ, προτείνει η ΕΛΙΝΟΙΛ. Η ΖΕΝΙΘ, πάντως, επισημαίνει ασυνέπειες που πρέπει να λυθούν στην αυτόματη μεταφορά «αδρανών» πελατών μετά τη λήξη: ενώ στα νέα συμβόλαια επιτρέπεται ρήτρα, «όταν αφορά αποτέλεσμα αυτόματης μεταφοράς απαγορεύεται η εφαρμογή της», κάτι που «δημιουργεί προβληματισμό».

Τρίτον, το χρώμα. Η αγορά θεωρεί ότι το «κόκκινο» ως σήμανση δημιουργεί λάθος συνειρμούς. «Το χρώμα… δεν θα πρέπει να είναι κόκκινο, καθώς… παραπέμπει στην έννοια του κινδύνου», σημειώνουν Volton–ΗΡΩΝ–NRG–Φυσικό Αέριο, προτείνοντας «γαλάζιο, μωβ ή ροζ». Η ΖΕΝΙΘ επικαλείται και την ψυχολογία του καταναλωτή: το κόκκινο μπορεί να οδηγήσει σε «μειωμένη αποδοχή και ζήτηση», αποθαρρύνοντας επιλογές που δυνητικά είναι συμφέρουσες. Από την πλευρά της, η ΕΛΙΝΟΙΛ υποστηρίζει ότι, αφού τα ευέλικτα τιμολόγια δίνουν σταθερές χρεώσεις ανά kWh ή περίοδο, ο κώδικας θα πρέπει να είναι «απόχρωση του… Μπλε». Παράλληλα, η ΖΕΝΙΘ ζητά να αποσαφηνιστεί εγκαίρως τι θα ισχύσει με την «Πράσινη» σήμανση από το 2026 και μετά, ώστε το παζλ της σήμανσης να είναι πλήρες.

Στη σήμανση παρεμβαίνει και η ΔΕΗ, εκφράζοντας έντονο προβληματισμό για την επιλογή «κόκκινου» κωδικού στα ευέλικτα τιμολόγια. Όπως επισημαίνει, το χρώμα αυτό φορτίζεται ψυχολογικά με έννοιες «κινδύνου» και μπορεί να αποθαρρύνει αδικαιολόγητα τους καταναλωτές. Αντίθετα, προκρίνει ουδέτερη ή θετική απόχρωση ώστε η πληροφόρηση να είναι καθαρή και χωρίς αρνητικούς συνειρμούς.

Τέταρτον, οι έξυπνοι μετρητές. Το μήνυμα εδώ είναι μη αποκλεισμοί. Η ΖΕΝΙΘ προτείνει να «προβλεφθεί σαφώς ότι και οι πελάτες με εγκατεστημένο έξυπνο μετρητή μπορούν να διατηρούν το δικαίωμα να επιλέγουν και το ευέλικτο τιμολόγιο», υπογραμμίζοντας ότι η κλιμακωτή χρέωση ανά βαθμίδα «δεν επηρεάζεται από την ύπαρξη ή μη έξυπνου μετρητή». Το ζητούμενο είναι, με άλλα λόγια, ο σχεδιασμός να δίνει όντως επιλογή και όχι να «σπρώχνει» τεχνητά τους smart-meter πελάτες μόνο προς δυναμικά προϊόντα.

Ως προς την αρχιτεκτονική των προϊόντων, η ΔΕΗ ζητά να αποτυπωθεί ρητά ότι ο προμηθευτής μπορεί να συνδυάζει περισσότερα του ενός «ευέλικτα στοιχεία» (π.χ. κλίμακες kWh, εποχικότητα, διαφορετική τιμή για «εκτός βαθμίδας» κατανάλωση μαζί με σταθερό πάγιο/€/ημέρα ή €/μήνα), με τον αριθμό των βαθμίδων να είναι στη διακριτική του ευχέρεια, υπό διαφάνεια όρων και ξεκάθαρη ενημέρωση του πελάτη.

Πέμπτον, εκπτώσεις και προωθητικές ενέργειες. Εδώ οι θέσεις αποκρυσταλλώνονται σε δύο επίπεδα. Η ΖΕΝΙΘ ζητά συνεκτικότητα με τις άλλες κατηγορίες: στα κυμαινόμενα (κίτρινα) «επιτρέπεται ρητά η παροχή προωθητικών εκπτώσεων καθ’ όλη τη διάρκεια της σύμβασης», ενώ στα ευέλικτα η συμπληρωματική ΔΔ «αναφέρει μόνο τη δυνατότητα παροχής εκπτώσεων» χωρίς σαφή αναφορά σε προωθητικές ενέργειες—κάτι που, όπως τονίζει, «δημιουργεί αμφισημία και πρακτικό περιορισμό». Προτείνει λοιπόν να επιτρέπονται οι προωθητικές ενέργειες με «πρότερη ενημέρωση» και διακριτή αναγραφή στους ειδικούς όρους και στον λογαριασμό. Από την άλλη, η ΕΛΙΝΟΙΛ εστιάζει ειδικά στις εκπτώσεις συνέπειας, ζητώντας κανόνες: «Η αποτύπωση… πρέπει να αναγράφεται αναλυτικά» και να αποδίδεται σε όλους τους λογαριασμούς όπου τηρείται το κριτήριο, ακόμη και στον τελικό/διορθωτικό, ενώ προτείνει πλαφόν όταν παρατηρούνται εκπτώσεις «που φθάνουν ή και ξεπερνούν το 50%».

Στο κεφάλαιο «μεταπτώσεων» μετά τη λήξη συμβολαίου, η ΔΕΗ εισηγείται ένα λειτουργικό σχήμα συνέχειας: εκ των προτέρων, κατά την υπογραφή της σύμβασης, να αποσαφηνίζεται το καθεστώς στο οποίο θα υπαχθεί ο πελάτης όταν λήξει το προϊόν, και πριν από τη λήξη να γίνεται πολυκαναλική, τεκμηριωμένη ενημέρωση (email/SMS/Viber κ.λπ.) για τις διαθέσιμες επιλογές, έτσι ώστε να αποφεύγονται «νεκρές ζώνες» στην τιμολόγηση και αιφνιδιασμοί.

Σε ό,τι αφορά τη δομή των προϊόντων, πολλά σχόλια ζητούν αποσαφηνίσεις ώστε να μην επικαλύπτονται οι κατηγορίες. Η ΖΕΝΙΘ προτείνει να αφαιρεθεί από τα «μεικτά (κίτρινα)» ο υπότυπος που στην πράξη «έχει τον ίδιο σχεδιασμό με τα κόκκινα», δηλαδή τα «πακέτα κατανάλωσης» με συνολική τιμή ανά βαθμίδα (π.χ. 100 kWh, 200 kWh κ.ο.κ.), ώστε τα «πακέτα» να αναφέρονται μόνο στα ευέλικτα.

Στα θεσμικά «ψιλά γράμματα», η ΕΛΙΝΟΙΛ προτείνει καθαρό κανόνα διάρκειας και ρητρών: «ελάχιστη διάρκεια» σύμβασης 12 μηνών, με ρήτρα πρόωρης αποχώρησης αναλογική και φθίνουσα, ενώ «στην περίπτωση επιβολής… ρήτρας πρόωρης αποχώρησης, ο προμηθευτής δεν δύναται μονομερώς να τροποποιήσει» όρους. Παράλληλα, τίθεται και θέμα τιμολογιακής απεικόνισης: οι «Ρυθμιζόμενες Χρεώσεις» δεν πρέπει να εμφανίζονται ως μέρος των χρεώσεων προμήθειας των ευέλικτων τιμολογίων, όπως επιτάσσει ο Κώδικας Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΚΠΗΕ).

Τέλος, αρκετοί ζητούν μια ομαλή μετάβαση. Η ΖΕΝΙΘ εισηγείται μεταβατική περίοδο «τουλάχιστον έξι (6) μηνών» για να ευθυγραμμιστούν συστήματα και εμπορικές πολιτικές, προκειμένου η αγορά να υποδεχθεί νέα προϊόντα χωρίς αναταράξεις για προμηθευτές και καταναλωτές. Στο ίδιο πνεύμα, οι τέσσερις εταιρείες της κοινής επιστολής ζητούν η τελική ενιαία απόφαση της ΡΑΑΕΥ «να λαμβάνει υπόψιν το σύνολο των χαρακτηριστικών» όλων των κατηγοριών, αναπροσαρμόζοντας όπου χρειάζεται τα σημεία που επηρεάζονται από την εισαγωγή των ευέλικτων.

Τέλος, ως προς την παράλληλη παροχή/προώθηση ενεργειακών και μη ενεργειακών υπηρεσιών μαζί με την προμήθεια ρεύματος, η ΔΕΗ παραπέμπει στο ισχύον κανονιστικό πλαίσιο και ζητά οι σχετικοί περιορισμοί να ευθυγραμμίζονται με αυτό—με ξεκάθαρους κανόνες διαφάνειας και τυποποιημένη ενημέρωση στον λογαριασμό. Στόχος, όπως σημειώνει, είναι να διασφαλίζεται ταυτόχρονα η πλήρης ενημέρωση του καταναλωτή και ο υγιής ανταγωνισμός στα προϊόντα και στις υπηρεσίες.

Η εικόνα που διαμορφώνεται είναι σαφής: η αγορά δίνει «πράσινο φως» στον νέο τύπο τιμολογίων, με έμφαση σε πραγματική ευελιξία σχεδιασμού, καθαρούς κανόνες για ρήτρες/τροποποιήσεις, ισορροπημένη πολιτική εκπτώσεων και μια σήμανση που δεν θα «δαιμονοποιεί» το προϊόν. Όλα αυτά, με ρητές αποσαφηνίσεις για τον ρόλο των έξυπνων μετρητών, με ένα πρακτικό χρονοδιάγραμμα εφαρμογής και με την παρέμβαση της ΔΕΗ που φέρνει επιπλέον βάρος στη διαβούλευση, ώστε, όταν η ΡΑΑΕΥ κλειδώσει την τελική αρχιτεκτονική, να προκύψουν ευέλικτα τιμολόγια που ανταμείβουν τη σωστή χρήση, προσφέρουν καθαρότητα στον λογαριασμό και ανοίγουν χώρο για περισσότερη καινοτομία στη λιανική.

Διαβάστε ακόμη