Στο Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής έχει διαβιβαστεί μελέτη που «χτένισε» την ελληνική επικράτεια προκειμένου να χαρτογραφήσει τις προτεραιότητες και ανάγκες που υπάρχουν για να περάσουν τα ελληνικά λιμάνια στην επόμενη «πράσινη» φάση τους. Πρόκειται για τη Μελέτη Σκοπιμότητας για την ηλεκτροδότηση ελλιμενιζόμενων πλοίων (cold ironing ή Shore-Side Electricity) στους λιμένες της χώρας που έτρεξε από τον Ιούνιο του 2024 εξειδικευμένος σύμβουλος για τη Διεύθυνση Βιώσιμης Ανάπτυξης, ESG και κλιματικής αλλαγής του Υπερταμείου, σε συνεργασία με το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής.

Ιεράρχηση των απαραίτητων έργων

Έτσι, στο Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής αξιολογούν τα αποτελέσματα της μελέτης που κλήθηκε να

  • κατατάξει τους λιμένες βάσει της αναγκαιότητας και ωριμότητας των παρεμβάσεων,
  • εκτιμήσει τις ενεργειακές ανάγκες και το κόστος των απαραίτητων υποδομών,
  • καθορίσει τις απαιτούμενες θέσεις ηλεκτροδότησης πλοίων ανά λιμένα,
  • προχωρήσει σε μία αξιολόγηση κόστους-οφέλους με περιβαλλοντικά και κοινωνικά κριτήρια προκειμένου να χαράξει πορεία για τον ενεργειακό μετασχηματισμό των ελληνικών λιμανιών.

Πώς θα γίνουν πράσινα τα λιμάνια

Στον δρόμο προς τη μετάβαση των ευρωπαϊκών λιμένων σε «κόμβους» καθαρής ενέργειας τρέχουν σχετικές πρωτοβουλίες εκσυγχρονισμού, καθώς έως το 2030 θα πρέπει να διαθέτουν υποδομές για την τροφοδοσία των ελλιμενιζόμενων πλοίων με ηλεκτρική ενέργεια από ξηράς. Η υποχρέωση αυτή, που απορρέει από το “Fit for 55”, έχει ήδη ενσωματωθεί στο ΕΣΕΚ, με το ΥΠΕΝ να θέτει ως στόχο κατανάλωση 0,1 TWh μέσω της συγκεκριμένης τεχνολογίας το 2030 και σταδιακή αύξηση στις 0,6 TWh έως το 2050.

Η μέθοδος, γνωστή διεθνώς ως cold ironing, δίνει τη δυνατότητα στα πλοία να απενεργοποιούν τους κινητήρες τους κατά τη διάρκεια του ελλιμενισμού και να αντλούν ρεύμα απευθείας από το δίκτυο της στεριάς. Το όφελος είναι διπλό:

  • σημαντική μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου,
  • δραστικός περιορισμός της ατμοσφαιρικής ρύπανσης γύρω από τις λιμενικές ζώνες και τους γειτονικούς οικισμούς.

Καθώς το ηλεκτρικό ρεύμα που παρέχεται μπορεί να προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές, η συγκεκριμένη λύση θεωρείται μία από τις πιο αποδοτικές για τον περιορισμό των περιβαλλοντικών επιπτώσεων της ναυτιλίας.

Εξασφαλισμένη χρηματοδότηση

Όχημα για το «πρασίνισμα» των λιμένων είναι τα 10 εκατ. ευρώ που έχουν εξασφαλιστεί από τον ευρωπαϊκό μηχανισμό “CEF II” για τον εκσυγχρονισμό 4 ελληνικών λιμανιών. Στην αιχμή του δόρατος της μετάβασης αυτής είναι το Λαύριο που έχει ήδη αναλάβει ρόλο «πιλότου» με σχέδιο ενεργειακής αναβάθμισης που διαμορφώθηκε μετά από διαβούλευση με τοπικούς φορείς. Οι εκτιμήσεις για την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας του λιμανιού προβλέπουν εκτίναξη από τις 1.500 MWh ετησίως σήμερα στις 26.000 MWh την επόμενη δεκαετία και έως τις 35.000 MWh το 2050. Για την κάλυψη αυτών των αναγκών προγραμματίζεται η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών 1,45 MW εντός των λιμενικών εγκαταστάσεων, επένδυση 1,18 εκατ. ευρώ με χρόνο απόσβεσης πέντε ετών. Το σχέδιο περιλαμβάνει ακόμη 150 σημεία ταχείας φόρτισης, τέσσερα υπερταχείας φόρτισης και περίπου 60 «έξυπνα» πίλαρ για ηλεκτροδότηση και υδροδότηση σκαφών. Στην πρώτη φάση εντάσσεται επίσης η Ραφήνα όπου προβλέπεται η δημιουργία τεσσάρων θέσεων ηλεκτροδότησης πλοίων της ακτοπλοΐας.

Παράλληλα, ο ΔΕΔΔΗΕ έχει ήδη ολοκληρώσει επτά βασικές μελέτες για την ηλεκτροδότηση πλοίων σε Πειραιά, Ηγουμενίτσα, Ραφήνα, Βόλο, Θεσσαλονίκη, Λαύριο και Ηράκλειο, θέτοντας τις βάσεις για την πανελλαδική ανάπτυξη του cold ironing. Η λίστα επεκτείνεται και σε άλλα λιμάνια, μεταξύ των οποίων τα εξής: Πάτρα, Ελευσίνα, Καλαμάτα, Κατάκολο, Κέρκυρα, Κυλλήνη, Μύκονος,  Μυτιλήνη, Νάξος, Πάρος, Ρόδος, Σαντορίνη, Σύρος, Χανιά και η Χίος, με στόχο έως το 2028 να λειτουργήσουν τα πρώτα πλήρως πράσινα ελληνικά λιμάνια.

Σε αντίστοιχη τροχιά κινείται και ο Οργανισμός Λιμένος Πειραιώς, που μέσω των συγχρηματοδοτούμενων έργων CIPORT και EALING έχει ολοκληρώσει μελέτες για πέντε θέσεις ηλεκτροδότησης ακτοπλοϊκών πλοίων (Ακτές Ποσειδώνος, Αγίου Διονυσίου, Ιετιόνια, Περικλέους) και τέσσερις θέσεις κρουαζιερόπλοιων στην Ακτή Θεμιστοκλέους, με συνολικό εκτιμώμενο κόστος 18 εκατ. ευρώ.

Ιδιαίτερη βαρύτητα αποκτά το επόμενο βήμα: η διείσδυση του cold ironing στα νησιωτικά λιμάνια. Πρόγραμμα συνολικού ύψους 200 εκατ. ευρώ —από τα οποία τα 100 εκατ. προέρχονται από το Ταμείο Απανθρακοποίησης— θα ενισχύσει ΔΕΔΔΗΕ και λιμενικές αρχές για την εγκατάσταση συστημάτων ηλεκτροδότησης, φωτοβολταϊκών και αποθήκευσης ενέργειας. Προτεραιότητα δίνεται σε λιμάνια του Ιονίου (Κέρκυρα, Κεφαλονιά), των Κυκλάδων (Σύρος, Μύκονος) και της Κρήτης (Ηράκλειο, Χανιά).

Πατάει γκάζι για τα λιμάνια το Υπερταμείο

Την ίδια ώρα, το Υπερταμείο προχώρησε στην ανάρτηση δύο προκηρύξεων διαγωνισμών με στόχο την βελτίωση των λιμενικών υποδομών και του θαλάσσιου περιβάλλοντος της χώρας. Ειδικότερα, δημοσίευσε διαγωνισμό για την αναζήτηση συμβούλου για τον καθορισμό του στρατηγικού και επιχειρησιακού σχεδιασμού των φορέων Λιμένων, τα οποία έχουν περάσει υπό τη διαχείριση του Υπερταμείου. Ο Σύμβουλος θα κληθεί να καταρτήσει επιχειρηματικά πλάνα για τους λιμενικούς φορείς όπως πχ σε Πάτρα, Ραφήνα, Ελευσίνα, Κέρκυρα και Καβάλα (όχι το Φίλιππος Β’).

Πιο αναλυτικά, αποστολή του συμβούλου θα είναι να συγκεντρώσει επικαιροποιημένα στοιχεία, χαρτογραφώντας τις υφιστάμενες υποδομές, εντοπίζοντας βασικούς παράγοντες της αγοράς και αξιολογώντας τον ρόλο του ιδιωτικού τομέα σε μελλοντικές επενδύσεις και να προχωρήσει στην ιεράρχηση έργων και επενδυτικών ευκαιριών για κάθε λιμάνι, στον προσδιορισμό των αναγκαίων κεφαλαίων και των πιθανών πηγών χρηματοδότησης, καθώς και στην πρόταση κατάλληλων μοντέλων συνεργασίας μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Θα εξετάσει, επίσης, τις τάσεις της αγοράς, τον ανταγωνισμό, την προσβασιμότητα και τη θέση κάθε λιμανιού στην εφοδιαστική αλυσίδα, προτείνοντας τρόπους βελτίωσης της λειτουργίας και ενίσχυσης των συνεργειών με άλλα στρατηγικά περιουσιακά στοιχεία.

Επιπρόσθετα, θα συντάξει πέντε ολοκληρωμένα πενταετή επιχειρηματικά σχέδια, – ένα για κάθε Λιμενική Αρχή – στα οποία θα περιγράφονται με σαφήνεια οι κύριες δράσεις, οι εμπλεκόμενοι φορείς και το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης. Στόχος, είναι η διαμόρφωση μιας ρεαλιστικής και εφαρμόσιμης στρατηγικής αξιοποιώντας τις δυνατότητες των ελληνικών λιμένων, ενισχύοντας παράλληλα τον ρόλο τους στην εθνική οικονομία και το διεθνές εμπόριο. Σε εξέλιξη είναι ήδη η ανάπτυξη Επιχειρηματικών Σχεδίων για τις λιμενικές αρχές της Αλεξανδρούπολης και του Βόλου. Σύμφωνα με την προκήρυξη, οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να υποβάλουν τις σχετικές προσφορές έως την Τετάρτη 10 Σεπτεμβρίου 2025 ενώ η διάρκεια της εμπλοκής του Business Development Adviser ορίζεται έως 6 μήνες.

Τέλος, ανακοίνωσε και έναν ανοικτό ηλεκτρονικό διαγωνισμό του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για την παρακολούθηση της θαλάσσιας ρύπανσης μέσω εξοπλισμού υποβρύχιας καταγραφής και ανάλυσης με προϋπολογισμό 90.000 ευρώ χωρίς ΦΠΑ (21.600 € ΦΠΑ) και χρηματοδότηση από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων – ΤΑΑ στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου “Ελλάδα 2.0”. Αντικείμενο του διαγωνισμού είναι η προμήθεια και παράδοση του σχετικού εξειδικευμένου εξοπλισμού, η εκπαίδευση χρηστών, η τεχνική υποστήριξη και η συντήρηση κατά την περίοδο εγγύησης. Μέγιστη διάρκεια του έργου είναι 6 μήνες από την υπογραφή και σε κάθε περίπτωση όχι πέραν της 31/05/2026. Αξίζει να σημειωθεί ότι το ίδιο αντικείμενο είχε προκηρυχθεί τον Απρίλιο 2025 ως τμήμα μεγαλύτερου διαγωνισμού, αλλά το συγκεκριμένο τμήμα ματαιώθηκε και επαναπροκηρύσσεται τώρα.

Διαβάστε ακόμη