Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή φαίνεται τις τελευταίες ημέρες να υποκύπτει στις πιέσεις του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ για ταχύτερη απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο. Την Παρασκευή που πέρασε, η πρόεδρος της Επιτροπής (Κομισιόν), Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, μαζί με την επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, Κάγια Κάλας, ανακοίνωσαν πως στο 19ο πακέτο κυρώσεων εναντίον της Ρωσίας που προτείνουν, περιλαμβάνεται και η διακοπή των εισαγωγών ρωσικού υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) τον Ιανουάριο του 2027, δηλαδή έναν χρόνο νωρίτερα από το σχέδιο που είχε παρουσιαστεί τον Ιούνιο. Μόλις μια εβδομάδα πριν, η Άννα-Κάισα Ιτκόνεν, εκπρόσωπος τύπου της Κομισιόν για θέματα ενέργειας, είχε δηλώσει πως «είμαστε δεσμευμένοι στο χρονοδιάγραμμα που προβλέπει η πρόταση που καταθέσαμε τον Ιούνιο». Πόσο όμως θα επηρεάσει την Ελλάδα μια ταχύτερη απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο;

Σε δηλώσεις του στο energygame.gr, ο Νίκος Μάντζαρης, Senior Policy Analyst & Partner στο Green Tank, ανέφερε πως «καταρχάς, είναι θετικό, υπό προϋποθέσεις, το γεγονός ότι η Κομισιόν προσπαθεί να επιταχύνει την απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο, αλλά από την άλλη μεριά δεν πρέπει να το υποκαταστήσει άλλο αέριο. Αυτό είναι το κλειδί κατά τη γνώμη μου, ειδικά αν μιλήσουμε για την Ελλάδα». Συνέχισε λέγοντας πως «στην Ελλάδα ο μεγαλύτερος χρήστης φυσικού αερίου είναι η ηλεκτροπαραγωγή. Επομένως, εκεί έχουμε το πλεονέκτημα: έχουμε τις φθηνές ΑΠΕ, αν συνδυαστούν με αποθήκευση. Κατά συνέπεια, εμάς δεν θα μας πλήξει (σ.σ. η ταχύτερη απεξάρτηση απ’ το ρωσικό αέριο) αν στραφούμε σε αυτές τις βιώσιμες πηγές ενέργειας».

Ωστόσο, ο κ. Μάντζαρης προειδοποιεί: «Αν εμείς προσπαθήσουμε φεύγοντας απ’ το ρωσικό αέριο να πάμε στο αμερικανικό, κάτι που συμβαίνει μέσα στο 2025, αυτό θα είναι μια λάθος κίνηση. Η σωστή κίνηση για την οικονομία της Ελλάδας είναι να στραφούμε πολύ πιο γρήγορα σε ΑΠΕ και αποθήκευση, διότι αυτό θα μειώσει το κόστος ενέργειας». «Η πιθανότερη ερμηνεία είναι πως θα υπάρξει αντικατάσταση του ρωσικού αερίου στην Ελλάδα από το αμερικανικό LNG, αλλά θεωρώ ότι αυτό είναι λάθος», επισημαίνει, ενώ κατέληξε λέγοντας πως «ίσως φαινόμαστε υπερπρόθυμοι να το αγκαλιάσουμε και να παρουσιάσουμε προς τα έξω ότι είναι μια επιτυχία. Όμως υπάρχει και μια αρνητική πλευρά που δεν έχει τονιστεί. Συζητάμε για αντικατάσταση απ’ το αμερικανικό LNG, το οποίο όμως είναι ακριβό και θα ακριβύνει ακόμη περισσότερο την τιμή της κιλοβατώρας, η οποία με τη σειρά της θα φέρει πολλές επιδράσεις στη βιομηχανία. Αυτό δεν νομίζω ότι έχει γραφτεί αρκετά».

Από την πλευρά της η Anne-Sophie Corbeau, ερευνήτρια στο Center on Global Energy Policy, ανέφερε σε ανάλυσή της στο LinkedIn πως η πρόθεση της Κομισιόν να απαγορεύσει το ρωσικό LNG εντός της ΕΕ μέχρι τον Ιανουάριο του 2027 δεν δημιουργεί πρόσθετο αντίκτυπο στους εισαγωγείς αερίου μέσω αγωγών (όπως η Ουγγαρία, η Σλοβακία και η Ελλάδα), καθώς αυτοί θα συνεχίσουν να εισάγουν αέριο μέσω αγωγών μέχρι το τέλος του 2027. Η Ελλάδα συγκεκριμένα προμηθεύεται ρωσικό αέριο μέσω του αγωγού Turkstream, συνεπώς δεν την «ακουμπούν» οι ευρωπαϊκές κυρώσεις στο ρωσικό LNG. Η Anne-Sophie Corbeau σημειώνει επίσης πως «στις αρχές του 2027, θα υπάρχει λογικά έτσι κι αλλιώς αρκετό LNG στην αγορά, επομένως αυτό δεν φέρνει τους Ευρωπαίους καταναλωτές σε δύσκολη θέση με πιθανώς πολύ υψηλότερες τιμές φυσικού αερίου. Ωστόσο, πηγαίνει προς την κατεύθυνση που επιθυμεί η αμερικανική κυβέρνηση», αναδεικνύοντας με αυτόν τον τρόπο μια διάθεση προσέγγισης των ΗΠΑ από πλευράς Κομισιόν.

Πέραν της εγχώριας χρήσης φυσικού αερίου στην Ελλάδα, η ταχύτερη απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο στην Κεντρική και Νοτιοανατολική Ευρώπη και η αντικατάστασή του από το αμερικανικό LNG, αναμένεται να εξυπηρετήσει και το εγχείρημα του Κάθετου Διαδρόμου, στο οποίο η χώρα μας έχει κεντρικό ρόλο, αφού ο Διάδρομος ξεκινά από τις εγκαταστάσεις της Ρεβυθούσας και του FSRU της Αλεξανδρούπολης. Το αμερικανικό LNG πιθανότατα θα πλημμυρίσει την Ευρώπη τα επόμενα χρόνια, δεδομένης της εμπορικής συμφωνίας στην οποία κατέληξαν ΕΕ και ΗΠΑ το καλοκαίρι, η οποία προβλέπει ευρωπαϊκές αγορές αμερικανικής ενέργειας αξίας 750 δισ. ευρώ τα επόμενα τρία χρόνια.

Σημειώνεται επιπλέον πως, σύμφωνα με πληροφορίες του Montel, το μερίδιο της Ευρώπης στις εξαγωγές ρωσικού LNG τον Αύγουστο μειώθηκε στο χαμηλότερο επίπεδο σχεδόν δύο ετών, λόγω εργασιών συντήρησης στους τερματικούς σταθμούς εξαγωγών, αλλά και πιθανών προσπαθειών περιορισμού των προμηθειών ενόψει της πλήρους απαγόρευσης.

Θα εγκριθούν οι κυρώσεις που προτείνει η Κομισιόν;

Οι ΗΠΑ του Ντόναλντ Τραμπ πιέζουν την ΕΕ να απεξαρτηθεί και από το ρωσικό πετρέλαιο. Δημοσίευμα του Bloomberg γράφει πως η Ένωση εξετάζει εμπορικά μέτρα που στοχεύουν τις εναπομείνασες εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου, μέσω του αγωγού Druzhba, ο οποίος τροφοδοτεί την Ουγγαρία και τη Σλοβακία. Τα σχέδια αυτά δεν συμπεριλήφθηκαν στο 19ο πακέτο κυρώσεων που πρότεινε η Κομισιόν την Παρασκευή. Παρόλα αυτά, ίσως συνδέονται στενά μεταξύ τους. Για να υιοθετηθούν οι κυρώσεις, απαιτείται ομοφωνία μεταξύ των κρατών μελών. Ωστόσο, είναι πιθανό να ασκήσουν βέτο η Ουγγαρία με τη Σλοβακία, ως μέσο αντίστασης στην πίεση για διακοπή των εισαγωγών ρωσικού πετρελαίου. «Προτού μπορέσουμε να δεσμευτούμε πλήρως, πρέπει να έχουμε τις σωστές προϋποθέσεις — διαφορετικά κινδυνεύουμε να προκαλέσουμε σοβαρή ζημιά στη βιομηχανία και την οικονομία μας», δήλωσε πριν μερικές ημέρες η Ντένισα Σάκοβα, υπουργός Οικονομίας της Σλοβακίας.

Προκειμένου η Κομισιόν να αποφύγει τα βέτο και να «περάσουν» οι κυρώσεις, σχεδιάζει να αποδεσμεύσει περίπου 550 εκατ. ευρώ από ευρωπαϊκά κονδύλια προς την Ουγγαρία. Όπως αναφέρουν οι Financial Times, η Κομισιόν είχε παγώσει περίπου 22 δισ. ευρώ ευρωπαϊκών κονδυλίων που προορίζονταν για την Ουγγαρία το 2022, λόγω ανησυχιών για την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης, τα δικαιώματα ασύλου, τις διακρίσεις κατά των ΛΟΑΤΚΙ+ και την ακαδημαϊκή ελευθερία. Ωστόσο, σταδιακά απελευθέρωνε κεφάλαια για να κατευνάσει τον Βίκτορ Όρμπαν: το 2023 αποδεσμεύτηκε μια δόση 10 δισ. ευρώ ώστε να αποσύρει η Βουδαπέστη το βέτο της στη βοήθεια προς την Ουκρανία. Νωρίτερα φέτος, η χώρα έλαβε άλλα 157 εκατ. ευρώ, αξιοποιώντας ένα νομικό «παραθυράκι» που της επιτρέπει να μεταφέρει παγωμένα κονδύλια σε διαφορετικά προγράμματα.

Τον Μάιο, η Ουγγαρία ζήτησε 605 εκατ. ευρώ στο πλαίσιο της προγραμματισμένης ενδιάμεσης αναθεώρησης («midterm review») του τρόπου με τον οποίο τα κράτη-μέλη δαπανούν το μερίδιό τους από τον κοινό προϋπολογισμό της ΕΕ. Μετά από μήνες διαπραγματεύσεων, οι Βρυξέλλες αναμένεται να εγκρίνουν στην Ουγγαρία το μεγαλύτερο μέρος του αιτήματος, περίπου 550 εκατ. ευρώ.

Διαβάστε ακόμη