Πυκνές είναι οι ενεργειακές εξελίξεις στην Ελλάδα που φέρουν την αμερικανική σφραγίδα και σηματοδοτούν το ισχυρό ενδιαφέρον του αμερικανικού παράγοντα για αύξηση των εισαγωγών LNG made in USA στην Ευρώπη μέσω και της Ελλάδας και την ενισχυμένη χρήση του Κάθετου Διαδρόμου Φυσικού Αερίου (που έχει ως αφετηρία τα τερματικά της Ρεβυθούσας και της Αλεξανδρούπολης) ως όδευσης που εξυπηρετεί τον απογαλακτισμό της Κεντρικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης από το ρωσικό αέριο και της αντικατάστασής του με αμερικανικό LNG. Σε αυτή τη συγκυρία «αναμένεται» στην Ελλάδα η Chevron -καθώς εκτός απροόπτου σήμερα θα επισημοποιήσει το ενδιαφέρον της για τα δικαιώματα έρευνας και εκμετάλλευσης για φυσικό αέριο στα θαλάσσια οικόπεδα Νότια της Κρήτης και Νότια της Πελοποννήσου και έρχεται αύριο (Πέμπτη 11 Σεπτεμβρίου) στην Αθήνα ο Αμερικανός Υπουργός Εσωτερικών και πρόεδρος του Συμβουλίου Ενεργειακής Κυριαρχίας του Λευκού Οίκου Νταγκ Μπέργκαμ. Βασικό θέμα στην ατζέντα των επαφών του θα είναι η περαιτέρω αύξηση των εισαγωγών αμερικανικού LNG στη ΝΑ Ευρώπη, με φόντο το σχέδιο των Βρυξελλών για πλήρη απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο έως το τέλος του 2027 και τη συμφωνία ΕΕ- ΗΠΑ για ετήσιες αγορές αμερικανικών ενεργειακών προϊόντων συνολικής αξίας 750 δισ. δολ. στην επόμενη τριετία.

Στην κορυφή των εισαγωγών αερίου τον Αύγουστο το αμερικανικό LNG

Αξίζει να σημειωθεί ότι όπως δήλωσε χθες ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου, κατά το πρώτο εξάμηνο του έτους το 81% των εισαγωγών LNG της Ελλάδας προήλθε από τις ΗΠΑ. Μάλιστα, τον Αύγουστο, το αμερικανικό LNG, για πρώτη φορά μετά από μήνες ανέκτησε τα πρωτεία στο μείγμα των εισαγωγών φυσικού αερίου της Ελλάδος, υποσκελίζοντας το ρωσικό αέριο. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με στοιχεία του ΔΕΣΦΑ, τον Αύγουστο εκφορτώθηκαν στη Ρεβυθούσα 2,75 Τεραβατώρες αμιγώς αμερικανικού LNG, ενώ το (κυρίως ρωσικό) αέριο που μεταφέρθηκε μέσω Βουλγαρίας και μπήκε στο Εθνικό Σύστημα Φυσικού Αερίου από το σημείο εισόδου του Σιδηρόκαστρου ήταν 2,57 Τεραβατώρες. Αυτή ακριβώς την τάση υπέρ του αμερικανικού LNG στην ελληνική αγορά επιδιώκουν να ενισχύσουν οι Αμερικανοί και να την επεκτείνουν στην ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Ευρώπης, βοηθούσης και της επανέναρξης της λειτουργίας του FSRU της Αλεξανδρούπολης. Και μάλλον δεν αποτελεί σύμπτωση ότι αμερικανικοί ενεργειακοί κολοσσοί χωρίς παρουσία στη χώρα μας μέχρι τώρα όπως η Conoco Philips εκφράζουν ενδιαφέρον για διερεύνηση των προοπτικών για δραστηριοποίηση στην Ελλάδα,  κάτι που φέρεται να μετέφερε ο CEO της εταιρείας Andy O’ Brian στον κ. Παπασταύρου στο περιθώριο του διεθνούς συνεδρίου Gastech στο Μιλάνο.

Γιατί αναβιώνει τώρα το ενδιαφέρον των ΗΠΑ για τον Κάθετο Διάδρομο Φυσικού Αερίου

Η επίσκεψη του κ. Μπέργκαμ στην Ελλάδα εξάλλου έρχεται στον απόηχο των πυκνών επαφών που είχε το νούμερο 2 της αμερικανικής πρεσβείας στην Αθήνα Τζος Χακ στη Θεσσαλονίκη τις προηγούμενες ημέρες με αντικείμενο τον Κάθετο Διάδρομο Φυσικού Αερίου, ο οποίος όπως αναφέρουν πηγές με γνώση των πραγμάτων ξαναμπήκε στο «ραντάρ» των Αμερικανών μετά από μια περίοδο αδράνειας. Στο επίκεντρο των συζητήσεων με τους εμπλεκόμενους φορείς, δηλαδή τους εκπροσώπους των κυβερνήσεων και των Διαχειριστών Συστημάτων Αερίου που συμμετέχουν στο πρότζεκτ, το κεντρικό μήνυμα ήταν ότι πρέπει να βρεθούν τρόποι ώστε να καταστεί εμπορικά ελκυστική η όδευση αυτή που οι Αμερικανοί θεωρούν κρίσιμη για την αλλαγή των ενεργειακών ισορροπιών στη ΝΑ Ευρώπη (όπου σε μεγάλο βαθμό κυριαρχεί ακόμα το ρωσικό αέριο) και την πλήρωση των αποθηκών φυσικού αερίου της Ουκρανίας με αμερικανικό LNG που θα φτάνει στα ελληνικά Τερματικά και θα μεταφέρεται εκεί μέσω Βουλγαρίας, Ρουμανίας και Μολδαβίας.

Οι διεργασίες για την ενίσχυση του Κάθετου Διαδρόμου

Το μήνυμα που μεταφέρεται από την πλευρά των πολιτικών είναι ότι απαιτείται περαιτέρω μείωση των τελών διέλευσης και μεγαλύτερη ρυθμιστική εναρμόνιση. Ο κ. Παπασταύρου από το Μιλάνο περιέγραψε το διακύβευμα: Να υπάρξει ένα οικονομικά αποδοτικό προϊόν που να δίνει τη δυνατότητα το LNG να φτάνει στην Ελλάδα και στη συνέχεια να κινείται βόρεια, «ανατρέποντας την τάξη πραγμάτων που επικρατούσε επί δεκαετίες, όπως τόνισε. Στο πλαίσιο αυτό καταβάλλεται προσπάθεια οι γειτονικές της Ελλάδας χώρες να εναρμονίσουν το κανονιστικό τους πλαίσιο. «Δεν πρέπει ο προμηθευτής να χρειάζεται να αντιμετωπίζει τέσσερις ή πέντε διαφορετικές χώρες και ισάριθμα διαφορετικά ρυθμιστικά και φορολογικά συστήματα».

Οι Διαχειριστές από την πλευρά τους σημειώνουν ότι απαιτείται έμπρακτη στήριξη του project, ενδεχομένως με τη μορφή επιδοτήσεων, ενώ θέτουν επί τάπητος το θέμα του υψηλού κόστους προμήθειας του αμερικανικού LNG. Σε κάθε περίπτωση, η «γραμμή» της Ουάσιγκτον είναι ότι ο Κάθετος Διάδρομος μπορεί να αποτελέσει σημαντικό εργαλείο για την προώθηση του αμερικανικού LNG στη «γειτονιά» της Ρωσίας, εάν κατορθώσει να ανταγωνιστεί στα ίσα τις άλλες οδεύσεις, μέσω Ουγγαρίας και Πολωνίας. Στο πλαίσιο αυτό, παράγοντες της αγοράς εκτιμούν ότι οι αυξημένες εισαγωγές αμερικανικού LNG μέσω του Κάθετου Διαδρόμου θα μπορούσε να συμβάλει καίρια ώστε η Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη να κλείσουν ένα κενό στην προμήθεια αερίου της τάξης των 30 δισ. κυβικών μέτρων (bcm)/έτος έως το 2030. Και τούτο διότι η περιοχή είναι αντιμέτωπη με την προοπτική απώλειας ποσοτήτων 14-15 bcm/έτος από εισαγωγές ρωσικού αερίου δια του TurkStream εάν εφαρμοστεί το σχέδιο των Βρυξελλών για μηδενισμό των εισαγωγών ρωσικού αερίου έως το τέλος του 2027. Την ίδια στιγμή, οι Διαχειριστές της περιοχής προβλέπουν αύξηση της ζήτησης για αέριο έως και 17 bcm/έτος στο τέλος της δεκαετίας. Υπολογίζονται ότι ποσότητες της τάξης των 10 δισ. κυβικών μέτρων αμερικανικού LNG θα μπορούσε να εισαχθεί μέσω του Κάθετου Διαδρόμου.

Στο πλαίσιο αυτό, ιδιαίτερη σημασία αποκτά και η ολοκλήρωση των φυσικών υποδομών που επιτρέψουν τις αυξημένες ροές μέσω του Κάθετου Διαδρόμου. Ο επικεφαλής του «ΔΕΣΦΑ της Βουλγαρίας» Bulgartransgaz Βλαντίμιρ Μαλίνοφ δήλωσε από τη Θεσσαλονίκη ότι οι εργασίες κατασκευής στο ελληνοβουλγαρικό σκέλος του Κάθετου Διαδρόμου έχουν ολοκληρωθεί κατά 80% και θα περατωθούν έως τον Ιούνιο του 2026, ανοίγοντας τον δρόμο για αύξηση της μεταφορικής ικανότητας στο σύνορο Ελλάδας-Βουλγαρίας κατά 50%, στα 3,6 bcm από 2,3 bcm που είναι σήμερα. Την ίδια στιγμή σε εξέλιξη βρίσκονται και οι εργασίες για τον διπλασιασμό της μεταφορικής ικανότητας φυσικού αερίου μεταξύ Βουλγαρίας και Ρουμανίας, από τα 5 στα 10 bcm έως το τέλος του 2026. Στην ελληνική πλευρά όπως υπογράμμισε η Διευθύνουσα Σύμβουλος του ΔΕΣΦΑ Μαρία Ρίτα Γκάλι, οι σταθμοί συμπίεσης στην Αμπελιά και την Κομοτηνή θα ολοκληρωθούν έως το τέλος του 2026, επιτρέποντας την αύξηση της εξαγωγικής δυναμικότητας στα 8,5 bcm.

Τέλος, οι Διαχειριστές εργάζονται για την ανάπτυξη προϊόντων για δέσμευση δυναμικότητας σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα στον Κάθετο Διάδρομο ώστε να τον καταστήσουν πιο ελκυστικό, αξιοποιώντας τα διδάγματα από το περιορισμένο ενδιαφέρον που εκδηλώθηκε για τα μηνιαία προϊόντα που διατέθηκαν για την περίοδο Ιουλίου-Οκτωβρίου.

Διαβάστε ακόμη