Ως «βαλβίδα σταθερότητας» στη διάρκεια της κρίσης λειτούργησε η ελληνική αγορά φυσικού αερίου προσελκύοντας νέους παίκτες από το εξωτερικό καθιστώντας την Ελλάδα από εισαγωγέα σε εξαγωγέα και ισχυρό περιφερειακό παίκτη. Όπως σημείωσε ο κ. Μανώλης Καλαϊτζάκης, Διευθυντής Στρατηγικής & Επιχειρηματικής Ανάπτυξης του Χρηματιστηρίου Ενέργειας (ΗΕnEx ή ΕΧΕ), μιλώντας στο πάνελ «Ενεργειακή Ασφάλεια μέσα από την Ανάπτυξη Υποδομών και Ρευστότητας», που διοργάνωσε ο Όμιλος ΔΕΠΑ Εμπορίας στο πλαίσιο της 89ης Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης, από το 2022 η πλατφόρμα του ΕΧΕ έχει καταγράψει συναλλαγές άνω των 25 TWh, με το 59% των συμμετεχόντων να προέρχεται από το εξωτερικό αποδεικνύοντας πως η ελληνική αγορά ενέργειας αποκτά πλέον διεθνή χαρακτηριστικά: γίνεται πιο ελκυστική για ξένους traders, περιορίζει τις αποκλίσεις από τις ευρωπαϊκές τιμές και προσφέρει εργαλείο σταθερότητας τόσο στους μεγάλους καταναλωτές όσο και στους προμηθευτές.

Αναφερόμενος στον ρόλο της αγοράς στην ενίσχυση της ρευστότητας, τόνισε ότι οι οργανωμένες αγορές παρέχουν ισότιμη πρόσβαση, κεντρική διαχείριση κινδύνου και επενδυτικά σήματα που διευκολύνουν την ανάπτυξη των υποδομών. Όπως ανέφερε, το βάθρο εμπορίας φυσικού αερίου, που ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2022, έχει σχεδόν τριπλασιάσει τον αριθμό των συμμετεχόντων, φτάνοντας σήμερα τους 39, εκ των οποίων 23 είναι εταιρείες εκτός Ελλάδος. Παράλληλα, σύμφωνα με τον ίδιο η ρευστότητα της αγοράς έχει αυξηθεί σημαντικά καθώς όπως είπε, «οι τιμές στην Ελλάδα παρακολουθούν στενά τον ευρωπαϊκό δείκτη TTF, με διαφορές μόλις 2–3 €/MWh. Αυτό δεν υπήρχε πριν από τρία χρόνια» ανέφερε.

Ο ίδιος εξήγησε ότι η τεχνολογική εξέλιξη της πλατφόρμας επιτρέπει την ταχύτερη εισαγωγή νέων προϊόντων και τη διεύρυνση της πρόσβασης σε περισσότερους συμμετέχοντες και την βέλτιστη αξιοποίηση των υποδομών του ΔΕΣΦΑ. Παράλληλα, η αυξημένη διασυνοριακή διασύνδεση επιτρέπει στην Ελλάδα να στέλνει αέριο σε χώρες όπως η Βουλγαρία, η Μολδαβία και η Ουκρανία, ενισχύοντας τη στρατηγική θέση της χώρας στην περιφέρεια.

Η οργανωμένη αγορά έχει αλλάξει τον τρόπο λειτουργίας της αγοράς αερίου: παρέχει ισότιμη πρόσβαση σε όλα τα μέλη, μειώνει την ανάγκη για προσωπικές σχέσεις και τηλεφωνήματα για επιχειρηματικές συμφωνίες, και εισάγει κεντρική διαχείριση του ρίσκου, περιορίζοντας σημαντικά το επιχειρηματικό ρίσκο. Το αποτέλεσμα είναι ότι οι επενδυτές αισθάνονται πιο ασφαλείς και η αγορά γίνεται πιο ελκυστική για εγχώριους και διεθνείς συμμετέχοντες.

Νέες απαιτήσεις στην ενεργειακή ασφάλεια

Στην ανάγκη για μεγαλύτερη ανθεκτικότητα και ευελιξία που αναδεικνύεται από το 2022 και μετά προκειμένου να καταστεί δυνατή η ενεργειακή ασφάλεια εστίασε ο κ. Γεράσιμος Αυλωνίτης, Senior Director Ανάπτυξης Αγοράς & Συστήματος του ΔΕΣΦΑ αναφέροντας μεταξύ άλλων πως οι αγωγοί πρέπει να μπορούν να αντιστρέφουν ροές, οι τερματικοί σταθμοί LNG να δέχονται μεγαλύτερα φορτία και τα δίκτυα να απορροφούν αιχμές ζήτησης.

Κατά την τοποθέτησή του τόνισε πως η Ελλάδα απέδειξε τη δυναμική της μέσα σε ένα μεταβαλλόμενο περιβάλλον:

  • Η Ρεβυθούσα δέχθηκε 60 φορτία LNG το 2022 (έναντι 25 το 2021), φτάνοντας σε αξιοποίηση σχεδόν 100% της δυναμικότητάς της.
  • Το LNG κάλυψε πάνω από 70% της εγχώριας κατανάλωσης, έναντι 35% τα προηγούμενα χρόνια.
  • Μέσω του IGB, το 2023 διακινήθηκαν πάνω από 4 δισ. κ.μ. προς Βουλγαρία, καλύπτοντας σχεδόν το 50% της κατανάλωσης της χώρας.
  • Το προϊόν Vertical Corridor καταγράφει αυξημένο ενδιαφέρον καθώς, όπως είπε, ο ΔΕΣΦΑ έχει διαπιστώσει ενδιαφέρον από εταιρείες χονδρεμπορίας που θέλουν να αποθηκεύσουν αέριο στην Ουκρανία. Επιπλέον, ανέφερε πως υπάρχει αυξημένο ενδιαφέρον για τον προσεχή χειμώνα από εταιρείες στο εξωτερικού που θέλουν να εισάγουν LNG στην Ελλάδα και ακόμα να το μεταφέρουν εκτός του προϊόντος του Super Bundled σε αγορές όπως της Βουλγαρίας, της Ρουμανίας και της Μολδαβίας. «Θέλω να πω ότι πια χρόνο με το χρόνο πηγαίνουμε σε ένα περιβάλλον πιο διευρυμένο και όλοι μας πρέπει να προσαρμόσουμε τα μοντέλα τα οποία θέλουμε στην αγορά» σημείωσε.

Αναφερόμενος στους λόγους διαμόρφωσης των τιμών ο κ. Αυλωνίτης εξήγησε ότι τα τέλη μεταφοράς παραμένουν μόλις 5–7% της τελικής τιμής, άρα δεν είναι ο κύριος παράγοντας κόστους. «Η αξία μας είναι στις λύσεις που δίνουμε» σημείωσε.

Η εμπορική διάσταση και ο ρόλος του κόμβου

Ο κ. Χρήστος Μπασδέκης, Επικεφαλής Διεύθυνσης Δραστηριοτήτων Πελατών της ΔΕΠΑ Εμπορίας, υπενθύμισε ότι το 2022 ήταν η Ελλάδα που έσωσε την αγορά της Βουλγαρίας, όταν σταμάτησαν οι ροές ρωσικού αερίου. «Μέσα από το δίκτυο του ΔΕΣΦΑ και τον IGB, μεταφέρθηκαν άμεσα ποσότητες που κάλυψαν τις ανάγκες της Σόφιας. Στη συνέχεια, μέσω Ελλάδας, έφτασαν φορτία και σε Ρουμανία, Μολδαβία, ακόμη και Ουκρανία», τόνισε.

Σύμφωνα με στοιχεία του ΔΕΣΦΑ:

  • Το 2022, οι εξαγωγές φυσικού αερίου από Ελλάδα προς Βουλγαρία αυξήθηκαν κατά 285% σε σχέση με το 2021.
  • Συνολικά, μέσω Ελλάδας διακινήθηκαν πάνω από 7 δισ. κ.μ., ποσότητα-ρεκόρ για τη χώρα.

Από εισαγωγέα… σε εξαγωγική δύναμη

Στο 5ο Thessaloniki Metropolitan Summit, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Σταύρος Παπασταύρου, τόνισε τον μετασχηματισμό της Ελλάδας στον ενεργειακό χάρτη, χάρη στην αύξηση των ενεργειακών ροών και την ενίσχυση των διεθνών διασυνδέσεων. Όπως σημείωσε, προ πενταετίας η χώρα ήταν καθαρός εισαγωγέας φυσικού αερίου, ενώ σήμερα διακινεί 8 δισ. κυβικά μέτρα.

Από την πλευρά του, ο αντιπρόεδρος της ΡΑΑΕΥ, κ. Δημήτρης Φούρλαρης, επισήμανε ότι οι εξαγωγές αναμένεται να φτάσουν τα 8,5 δισ. κυβικά μέτρα, χάρη σε έργα ενίσχυσης του εσωτερικού δικτύου του Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται:

  • Ο διπλασιασμός του αγωγού υψηλής πίεσης «Καρπερή–Κομοτηνή» με νέο παράλληλο αγωγό μήκους 215 χιλιομέτρων.
  • Ο νέος αγωγός Ελλάδας–Βόρειας Μακεδονίας, που αναμένεται να λειτουργήσει το 2027, με προοπτική επέκτασης έως τη Σερβία.

Όπως είπε ο κ. Φούρλαρης, η ΡΑΑΕΥ έχει ζητήσει όλα τα νέα έργα να είναι από την αρχή σχεδιασμένα για υδρογόνο ενώ τόνισε ότι έχουν ήδη περιληφθεί στα PCI της Ε.Ε. τα πρώτα έργα υδρογόνου στη Νοτιοανατολική Ευρώπη που τρέχει ο ΔΕΣΦΑ, που φιλοδοξεί να αποτελέσει τη ραχοκοκαλιά του πράσινου υδρογόνου στην Ελλάδα με συνέχεια προς Βουλγαρία και Δυτική Ευρώπη.

Διαβάστε ακόμη