Το μεσημέρι της Τρίτης η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Κομισιόν) παρουσίασε επίσημη νομοθετική πρόταση που θα οδηγήσει στη σταδιακή διακοπή των εισαγωγών ρωσικών καυσίμων από την ΕΕ, στοχεύοντας κυρίως το ρωσικό φυσικό αέριο. Η πρόταση είχε συναντήσει αντιρρήσεις από τη Σλοβακία και την Ουγγαρία μέχρι και το βράδυ της Δευτέρας, αλλά η Κομισιόν αποφάσισε να προχωρήσει στην υποβολή της. Πλέον, το «μπαλάκι» πέφτει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της ΕΕ, όπου θα διαπραγματευτούν προκειμένου να εγκριθεί ή να τροποποιηθεί η πρόταση, με σκοπό της μετατροπή της σε επίσημη νομοθεσία της Ένωσης.
Η πρόταση που υπέβαλε η Κομισιόν, η οποία βασίζεται στον Χάρτη που είχε δημοσιεύσει τον Μάιο για σταδιακή απεξάρτηση της ΕΕ από τα ρωσικά καύσιμα, προβλέπει πως οι εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου στο πλαίσιο νέων συμβολαίων θα απαγορεύονται από την 1η Ιανουαρίου 2026. Οι εισαγωγές στο πλαίσιο υφιστάμενων βραχυπρόθεσμων συμβάσεων θα σταματήσουν έως τις 17 Ιουνίου 2026, με εξαίρεση αυτές που αφορούν αέριο μέσω αγωγών προς χώρες χωρίς πρόσβαση στη θάλασσα και συνδέονται με μακροπρόθεσμα συμβόλαια, οι οποίες θα επιτρέπονται μέχρι το τέλος του 2027. Οι εισαγωγές στο πλαίσιο μακροπρόθεσμων συμβάσεων θα σταματήσουν έως το τέλος του 2027. Τα μακροπρόθεσμα συμβόλαια για υπηρεσίες τερματικών σταθμών LNG για πελάτες από τη Ρωσία ή ελεγχόμενους από ρωσικές επιχειρήσεις θα απαγορευτούν επίσης. Για την έγκριση της πρότασης της Κομισιόν θα απαιτηθεί ειδική πλειοψηφία και όχι ομοφωνία. Η σταδιακή διακοπή των ροών ρωσικού φυσικού αερίου προς την ΕΕ θα έχει φυσικά έναν μεγάλο κερδισμένο, τις ΗΠΑ, όπου θα αυξήσουν τα επόμενα χρόνια τις εξαγωγές LNG προς την Ευρώπη.
Πέραν της Ουγγαρίας και της Σλοβακίας, οι οποίες έχουν επανειλημμένα ταχθεί ανοιχτά εναντίον της θέσπισης μιας τέτοιας νομοθεσίας, δημόσια θέση πήρε και η Αυστρία. Σύμφωνα με τους Financial Times, το αυστριακό υπουργείο Ενέργειας δήλωσε πως «η ΕΕ πρέπει να διατηρήσει τη δυνατότητα επανεκτίμησης της κατάστασης μόλις τελειώσει ο πόλεμος» και να είναι ανοιχτή στο ενδεχόμενο επανέναρξης των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου σε περίπτωση που επιτευχθεί ειρηνευτική συμφωνία για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία. Η δήλωση αυτή επιβεβαίωσε δημοσιεύματα που μετέδιδαν πως η Ελιζαμπέτ Τσέτνερ, υφυπουργός Ενέργειας της Αυστρίας, έκανε αυτή την έκκληση στους ομολόγους της κατά τη διάρκεια συνάντησης στο Λουξεμβούργο τη Δευτέρα. Η Ιταλία, που πέρσι ήταν ο μεγαλύτερος εισαγωγέας ρωσικού αερίου στην ΕΕ, είχε επίσης αφήσει να εννοηθεί σε κλειστές συζητήσεις πως θα μπορούσε να επανεξετάσει τις εισαγωγές μετά τον πόλεμο, αναφέρουν οι Financial Times.
Παράλληλα, χώρες όπως η Ισπανία, το Βέλγιο, η Ολλανδία και η Γαλλία, οι οποίες εισάγουν ρωσικό LNG, έχουν δηλώσει ότι στηρίζουν πλήρως την απαγόρευση των εισαγωγών ρωσικών καυσίμων, ωστόσο αναφέρουν πως αυτή θα πρέπει να είναι νομικά επαρκώς τεκμηριωμένη ώστε να αποτρέπεται η έκθεση των εταιρειών σε κυρώσεις ή σε διαιτησίες, σύμφωνα με το Reuters. Παρόμοιες ανησυχίες έχει εκφράσει και η Πολωνία. «Η κύρια νομική πρόκληση, την οποία ήδη παρατηρούμε… είναι το ζήτημα της ανωτέρας βίας και η νομική κατάσταση στην οποία τα κράτη μέλη θα μπορούν να αναγκάσουν τις εταιρείες τους να διακόψουν τα μακροπρόθεσμα συμβόλαια», δήλωσε ο Μάριους Κάβνικ, εκπρόσωπος της πολωνικής προεδρίας στο Συμβούλιο της ΕΕ, κατά τη διάρκεια της Ευρωπαϊκής Εβδομάδας Βιώσιμης Ενέργειας στις Βρυξέλλες. Τις δηλώσεις του μετέδωσε το Montel.
Οι Ευρωπαίοι αγοραστές έχουν συνάψει συμβόλαια τύπου «take-or-pay» με την Gazprom, τα οποία υποχρεώνουν τους αγοραστές να πληρώσουν για μεγάλο μέρος του συμφωνημένου φυσικού αερίου ακόμη κι αν δεν το παραλάβουν. Η Κομισιόν, όμως, έχει δηλώσει πως η νέα νομοθεσία θα επιτρέπει στις εταιρείες να επικαλούνται τη συμβατική ρήτρα της «ανωτέρας βίας», δηλαδή ενός απρόβλεπτου γεγονότος, για να διακόψουν τα συμβόλαια ρωσικού φυσικού αερίου, εφόσον αυτή η ρήτρα περιλαμβάνεται στις συμφωνίες.
Πώς είδαν την πρόταση της Κομισιόν ευρωπαϊκοί φορείς του ενεργειακού τομέα
Μετά τη δημοσίευση της πρότασης από την Κομισιόν, υπήρξαν αντιδράσεις και από διάφορους ευρωπαϊκούς φορείς του ενεργειακού τομέα. Η Eurelectric, ο ευρωπαϊκός σύνδεσμος της βιομηχανίας ηλεκτρισμού, είδε θετικά την πρόταση της Κομισιόν και δήλωσε τα εξής: «Η Eurelectric χαιρετίζει τη σημερινή πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη σταδιακή κατάργηση των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου και πετρελαίου έως το 2027. Αυτή η πολυαναμενόμενη νομοθετική κίνηση όχι μόνο ενισχύει την ενεργειακή κυριαρχία και ανθεκτικότητα της ΕΕ, αλλά και τους στόχους του Clean Industrial Deal και του REPowerEU».
H Cool Heating Coalition, που στοχεύει στην απανθρακοποίηση του κλάδου θέρμανσης και ψύξης εντός ΕΕ, τόνισε: «Χαιρετίζουμε αυτό το πολιτικό μήνυμα που έχει καθυστερήσει εδώ και καιρό. Όπως σωστά επισημαίνει ο Επίτροπος, καμία χώρα δεν πρέπει να μπορεί να χρησιμοποιεί την ενέργεια ως όπλο, να εκβιάζει τα κράτη μέλη της ΕΕ ή να χρηματοδοτεί την πολεμική της μηχανή από τους καταναλωτές της ΕΕ». Ωστόσο, παράπονα εξέφρασε η European Heat Pump Association, ο ευρωπαϊκός σύνδεσμος του κλάδου αντλιών θερμότητας. Σε ανάρτησή της στο LinkedIn, ανέφερε: «Πού είναι οι αντλίες θερμότητας στο σχέδιο της ΕΕ για τον τερματισμό των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου και πετρελαίου;! Η Ευρώπη χρειάζεται αντλίες θερμότητας για να ενισχύσει την ενεργειακή ασφάλεια – όπως δείχνει η IEA παρακάτω. Ωστόσο, μέτρα από την πλευρά της ζήτησης, όπως οι αντλίες θερμότητας, αγνοούνται από την Επιτροπή της ΕΕ. Η Επιτροπή θα έπρεπε να τονίσει τη σημασία της ανάπτυξης αντλιών θερμότητας, αιολικής και ηλιακής ενέργειας για τη μείωση της ζήτησης φυσικού αερίου, και έτσι να επιταχύνει τη σταδιακή κατάργηση των ρωσικών ορυκτών καυσίμων».
Διαβάστε ακόμη
