Ουσιαστικό βήμα υλοποίησης των φυσικών υποδομών του Κάθετου Διαδρόμου Φυσικού Αερίου, μιας πρωτοβουλίας υψηλής στρατηγικής σημασίας για την Ελλάδα (καθώς την αναδεικνύει σε κρίσιμο κόμβο διαμετακόμισης αμερικανικού κυρίως LNG και αζέρικου αερίου προς Μολδαβία και Ουκρανία μέσω Βουλγαρίας και Ρουμανίας) πραγματοποιήθηκε χθες (Πέμπτη 29 Μαΐου): Ο λόγος για την έναρξη των έργων που θα αυξήσουν τη μεταφορική ικανότητα από την Ελλάδα προς τη Βουλγαρία -με σημείο διασύνδεσης το Σιδηρόκαστρο- και από τη Βουλγαρία προς τη Ρουμανία (με σημείο διασύνδεσης την Kresna), και αναμένεται να ολοκληρωθούν το πρώτο τρίμηνο του 2026. Έργα που συμπληρώνουν έναν ακόμα κρίκο της «αλυσίδας» του Διαδρόμου, καθώς ήδη κατασκευάζονται και θα τεθούν σε λειτουργία το επόμενο διάστημα δυο κρίσιμες υποδομές στο ελληνικό σκέλος που θα επιτρέψουν την ροή 8,5 δισ. κυβικών μέτρων (bcm)/ετησίως μη ρωσικού αερίου προς Βορρά, με προοπτική αύξησης στα 10 bcm/ετησίως σε δεύτερο χρόνο. Πρώτον, ο νέος σταθμός συμπίεσης στην Κομοτηνή –όπου το Εθνικό Σύστημα Φυσικού Αερίου διασυνδέεται με τον IGB-, έργο που θα επιτρέψει τη μεταφορά περισσότερων φορτίων LNG που φτάνουν στο FSRU της Αλεξανδρούπολης προς τη Βουλγαρία. Και δεύτερον, ο σταθμός συμπίεσης στην Αμπελιά Φαρσάλων.
Την ίδια στιγμή, σήμα ωρίμανσης του Κάθετου Διαδρόμου -έστω και αν δεν στέφθηκε με επιτυχία- έδωσε και η πρώτη, «δοκιμαστική» εν πολλοίς δημοπρασία για δέσμευση (μικρής) δυναμικότητας για μεταφορά αερίου από Ελλάδα προς Ουκρανία, με την εφαρμογή της ενιαίας μειωμένης ταρίφας διαμετακόμισης που είχαν συμφωνήσει μόλις την προηγούμενη ημέρα, οι Διαχειριστές της Ελλάδας (ΔΕΣΦΑ), της Βουλγαρίας (Bulgartransgaz), της Ρουμανίας (Transgaz), της Μολδαβίας και της Ουκρανίας. Όπως επισημαίνουν μιλώντας στο energygame.gr πηγές με άριστη γνώση του θέματος, η μη εκδήλωση ενδιαφέροντος οφείλεται κατά κύριο λόγο στα πολύ στενά χρονικά περιθώρια που δεν επέτρεψαν στους ενδιαφερόμενους να προετοιμαστούν επαρκώς και να καταθέσουν προσφορές και στη μη ενημέρωση της αγοράς για ένα καινοτόμο προϊόν που προέκυψε από τη σύμπραξη των πέντε Διαχειριστών. Οι ίδιες πηγές πρόσθεσαν ότι η δημοπρασία θα επαναληφθεί εντός του Ιουνίου, εκτιμώντας ότι η έκβαση θα είναι διαφορετική. «Το μήνυμα προς την αγορά είναι ότι τα πράγματα προχωρούν, οι απαραίτητες υποδομές κατασκευάζονται και δεν συζητάμε πλέον το αν θα αξιοποιηθεί ο Κάθετος Διάδρομος, αλλά το πώς θα αξιοποιηθεί».
Υπενθυμίζεται ότι ο Κάθετος Διάδρομος διευκολύνει τις ροές φυσικού αερίου μέσω των τερματικών σταθμών LNG της Ελλάδας (Ρεβυθούσα, Αλεξανδρούπολη) προς Βορρά, με απώτερο στόχο να υποστηριχθεί η πλήρης διαφοροποίηση των πηγών εφοδιασμού των χωρών της περιοχής της Νοτιοανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης και την ενίσχυση της ενεργειακής της αυτονομίας.
Τα οφέλη του Κάθετου Διαδρόμου για την Ελλάδα
Το διακύβευμα του έργου περιέγραψε στις επίσημές δηλώσεις του και ο ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Σταύρος Παπασταύρου που έδωσε το παρών στην τελετή εγκαινίων των έργων στη γειτονική χώρα και είχε συνομιλίες με τον Βούλγαρο ομόλογό του Ζέτσο Στάνκοφ. Όπως τόνισε, «(Με τον Κάθετο Διάδρομο) Το φυσικό αέριο που ξεκινά από την Ελλάδα θα φτάνει στη Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη. Αυτό έχει πολύ μεγάλη αξία ενεργειακά, καθώς αναδεικνύει τον πρωταγωνιστικό ρόλο της χώρας μας στην ενεργειακή αυτονομία και ασφάλεια της Ευρώπης. Έχει, όμως, και μεγάλη σημασία γεωστρατηγική, γιατί δημιουργούνται νέες αρτηρίες διασύνδεσης της Ελλάδας».
Όπως είπε στο energygame.gr ο Δρ. Θεόδωρος Τσακίρης, Καθηγητής Γεωπολιτικής & Ενεργειακής Στρατηγικής στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας και Συντονιστής Διεθνούς Ενεργειακής Πολιτικής του ΥΠΕΝ που «τρέχει» το project από τις αρχές του 2023, ο Κάθετος Διάδρομος υλοποιείται συστηματικά μετά το 2019 μέσα από την ενεργοποίηση του αγωγού IGB το 2022 και την έναρξη εμπορικής λειτουργίας του FSRU Αλεξανδρούπολης το 2024, έργα που -μεταξύ άλλων- τεκμηριώνουν την σύσφιξη της ελληνοβουλγαρικης ενεργειακής συνεργασίας.
Πώς ο Κάθετος Διάδρομος έβαλε “τίτλους τέλους” στο Solidarity Ring
Αναλύοντας τη σημασία της πρωτοβουλίας, ο ίδιος τονίζει ότι «Ο Κάθετος Διάδρομος διασφαλίζει ότι η Ελλάδα μέσα από τα τερματικά LNG σε Ρεβυθούσα και Αλεξανδρούπολη και όχι η Τουρκία θα πρωταγωνιστήσει στην πλήρη απεξάρτηση των χωρών της Νοτιοανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης από το ρωσικό αέριο εφαρμόζοντας με αυτόν τον τρόπο την Ευρωπαϊκή Στρατηγική του RepowerEU και ενισχύοντας ουσιαστικά την ενεργειακή ασφάλεια και ανθεκτικότητα της Ουκρανίας. Και τούτο διότι η ενεργοποίηση του Κάθετου Διαδρόμου ακυρώνει de facto το σχέδιο Solidarity Ring που χρονολογείται από την άνοιξη του 2023, όταν Αζερμπαϊτζάν, Βουλγαρία, Ρουμανία, Ουγγαρία και Σλοβακία υπέγραψαν στη Σόφια ένα σχέδιο αγωγών που επιδίωκε μέσω Τουρκίας να παρακάμψει τις ελληνικές υποδομές φυσικού αερίου στη Βόρειο Ελλάδα. «Ο στόχος του σχεδίου αυτού δεν επετεύχθη», αναφέρει ο δρ. Τσακίρης. «Στον αντίποδα, τώρα ανοίγει ο δρόμος για την αύξηση της εξαγωγικής δυναμικότητας φυσικού αερίου από Ελλάδα προς Βουλγαρία από 2,3 στα 3,6 bcm ετησίως. Μαζί με την επερχόμενη αύξηση της μεταφορικής ικανότητας του IGB από 3 σε 5 bcm ετησίως, η συνολική διαμετακομιστική δυναμικότητα της Ελλάδας προς Βορρά θα αυξηθεί στα 8,6 bcm/έτος ξεκλειδώνοντας την εξαγωγική «δύναμη πυρός» της Ρεβυθούσας και του FSRU Αλεξανδρούπολης. Σε συνδυασμό με την υλοποίηση του διασυνδετηρίου αγωγού Ελλάδας-Βόρειας Μακεδονίας (δυναμικότητας 1,5-3 bcm) που αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία το 2027, η εξαγωγική δυναμικότητα των ελληνικών υποδομών φυσικού αερίου από τη Βόρεια Ελλάδα έως τη Σερβία, τη Σλοβακία και την Ουκρανία μπορεί να φτάσει στα 11,6 bcm/έτος».
Τα επόμενα βήματα
Στο πλαίσιο αυτό, το στοίχημα όλων των εμπλεκόμενων πλευρών για να υλοποιηθούν αυτά τα οφέλη είναι να ξεπεραστούν οι «παιδικές ασθένειες» της πρώτης δημοπρασίας, όπου πέρα από τα περιορισμένα χρονικά περιθώρια, ρόλο για την αρνητική έκβαση έπαιξε -σύμφωνα με traders το αυστηρό πλαίσιο συμμετοχής (καθώς οι ενδιαφερόμενες εταιρείες έπρεπε να διαθέτουν άδειες πρόσβασης σε όλα τα εθνικά δίκτυα και των 5 χωρών, περιορίζοντας δραστικά τον αριθμό δυνητικών συμμετεχόντων), καθώς και η προνομιακή μεταχείριση των φυσικών εισαγωγέων LNG. Να σημειωθεί ότι ο σύνδεσμος Energy Traders Europe εξέφρασε ανησυχίες για τη συμμόρφωση του προϊόντος με το ευρωπαϊκό δίκαιο, γεγονός που δημιούργησε προβληματισμό στην αγορά λόγω τη προοπτικής για ρυθμιστική αβεβαιότητα.
Διαβάστε ακόμη
