Το project του Κάθετου Διαδρόμου Φυσικού Αερίου που θεωρείται υψηλής αξίας για την πλήρη απεξάρτηση της Νοτιοανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης από το ενεργειακό άρμα της Ρωσίας και τη διαφοροποίηση πηγών και οδεύσεων φυσικού αερίου στην περιοχή βρέθηκε ψηλά στην ατζέντα της χθεσινής άτυπης Συνόδου των Υπουργών Ενέργειας της ΕΕ που είχε ως βασικό αντικείμενο την ενεργειακή ασφάλεια της Μολδαβίας και της Ουκρανίας. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι υπουργοί συζήτησαν τα εμπόδια για την υλοποίηση του έργου, στα οποία αναφέρθηκε στην παρέμβασή του και ο Έλληνας υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Νίκος Τσάφος. Όπως έγραψε σε ανάρτησή του στο LinkedIn ο κ. Τσάφος, «Στη συζήτηση για την ενεργειακή ασφάλεια της Ουκρανίας και της Μολδαβίας ανέδειξα τον ρόλο που παίζει η χώρα μας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη – ως εξαγωγέας ηλεκτρικής ενέργειας, που παρέχει ευστάθεια στην περιοχή, και ως πύλη εισόδου για το φυσικό αέριο. Τόνισα επίσης την ανάγκη για μια εξορθολογισμένη τιμολογιακή πολιτική στα δίκτυα ώστε το αέριο που φτάνει στην Ουκρανία και τη Μολδαβία να είναι ανταγωνιστικό».
Η αναφορά του κ. Τσάφου φωτογραφίζει ένα από τα μεγαλύτερα «αγκάθια» για τον Κάθετο Διάδρομο, μέσω του οποίου επιδιώκεται η μεταφορά τουλάχιστον 10 δισ. κυβικών μέτρων ετησίως φυσικού αερίου, LNG (κυρίως αμερικανικού) και αζέρικου αερίου αγωγών που φτάνει στην Ελλάδα μέσω του αγωγού TAP από τα τερματικά της Ελλάδας (FSRU Αλεξανδρούπολης, Ρεβυθούσα) έως τη Μολδαβία και την Ουκρανία, μέσω Βουλγαρίας, Ρουμανίας, Ουγγαρίας και Σλοβακίας. Πλην όμως, το φιλόδοξο project κινδυνεύει να μείνει χωρίς…αέριο, καθώς οι ταρίφες διαμετακόμισης που επιβάλλουν ορισμένες χώρες κατά μήκος της διαδρομής (και κυρίως η Ρουμανία), θεωρούνται πολύ ακριβές με αποτέλεσμα η εν λόγω όδευση να καθίσταται μη ανταγωνιστική.
Το θέμα ανέδειξε εξάλλου ο Γενικός Διευθυντής του Διαχειριστή Συστήματος Φυσικού Αερίου της Ουκρανίας (GTSOU) Βλαντισλάβ Μεντβέντιεφ, ο οποίος είπε ότι οι χώρες στη διαδρομή του Κάθετου Διαδρόμου έχουν σημειώσει σημαντική πρόοδο για την ανάπτυξη της τεχνικής δυναμικότητας για τη μεταφορά αερίου από τον Διαβαλκανικό Διάδρομο. Πλην όμως, η δυναμικότητα αυτή θα παραμείνει αναξιοποίητη χωρίς «ελκυστικές εμπορικές συνθήκες» που θα διασφάλιζαν το ενδιαφέρον των traders για την εν λόγω όδευση.
«Τα τιμολόγια φυσικού αερίου κατά μήκος της διαβαλκανικής διαδρομής την καθιστούν υπερβολικά ακριβή και ενδέχεται να οδηγήσουν σε υποαξιοποίηση των υποδομών του όλου εγχειρήματος», δήλωσε ο κ. Μεντβέντιεφ μετά από συνομιλίες με τον φορέα των ευρωπαίων ρυθμιστών ACER. Εμμέσως πλην σαφώς έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου ότι αν ορισμένες χώρε δεν επανεξετάσουν τις χρεώσεις διαμετακόμισης, το ρωσικό αέριο που πέρυσι κάλυψε συνολικά το 19% των αναγκών της ΕΕ (από 40% πριν το πόλεμο), αλλά σε πολλές χώρες της ΝΑ Ευρώπης συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας παραμένει βασική πηγή τροφοδοσίας, θα συνεχίσει να δίνει δυναμικό παρών στο μείγμα των εισαγωγών.
Στο πλαίσιο αυτό, δεν προξενεί έκπληξη που οι αμφιβολίες των δυνητικών χρηστών της υποδομής για τη βιωσιμότητα του εγχειρήματος αποτυπώθηκαν στο market test που διενεργήθηκε το περασμένο καλοκαίρι -και αφορούσε τη μακροχρόνια δέσμευση δυναμικότητας στις υποδομές του Κάθετου Διαδρόμου-, όπου το ενδιαφέρον που εκδηλώθηκε ήταν μηδενικό.
«Η έλλειψη συντονισμού στις πολιτικές τιμολόγησης μεταξύ των χωρών στις που εμπλέκονται στο project του Κάθετου Διαδρόμου οδηγούν σε απαγορευτικά υψηλά κόστη διαμετακόμισης από τα τερματικά LNG του Νότου προς την Ουκρανία», δήλωσε στο Montel ο πρώην Διευθύνων Σύμβουλος του GTSOU.
Παράγοντες με γνώση της αγοράς προσθέτουν ότι η όδευση φυσικού αερίου από τη Ρουμανία προς την Ουκρανία παραμένει αντιδημοφιλής, όχι μόνο εξαιτίας των υψηλών ταριφών στη Ρουμανία και τη Μολδαβία, αλλά και εξαιτίας των προβλημάτων που εμφανίζονται στη ροή του αερίου. Μεταξύ άλλων, όπως τονίζουν, οποιοσδήποτε σχεδιάζει να μεταφέρει αέριο από την Ελλάδα και την Βουλγαρία έως την Ουκρανία (πιθανότατα για να το αποθηκεύσει στις μεγάλες αποθήκες της χώρας, τις οποίες το Κίεβο επιχειρεί να αξιοποιήσει ως εργαλείο για την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης), θα πρέπει να κλειδώσει δυναμικότητα σε τουλάχιστον 10 δημοπρασίες που θα πρέπει να λάβουν χώρα ταυτόχρονα. Ακόμα και μια αποτυχημένη δημοπρασία θα μπορούσε να «ακυρώσει» τις εξαγωγές αερίου μέσω του Κάθετου Διαδρόμου, αναφέρουν χαρακτηριστικά.
Όπως έχει γράψει το energygame.gr, αν και η στρατηγική αξία του Κάθετου Διαδρόμου αναγνωρίζεται τόσο από την Ευρωπαϊκή Ένωση (στο κάδρο της εκπεφρασμένης βούλησης των Βρυξελλών για πλήρη ενεργειακή απεξάρτηση από τη Ρωσία έως το 2027), όσο και από τις ΗΠΑ, εντούτοις το project δεν έχει λάβει χρηματοδοτική στήριξη, με αποτέλεσμα ορισμένα από τα επιμέρους έργα του να αντιμετωπίζουν δυσκολίες, αν και τα έργα στην αρχή του Διαδρόμου, δηλαδή στην Ελλάδα και τη Βουλγαρία είναι σε ώριμη φάση. Πάντως, οι ζυμώσεις έχουν ενταθεί το τελευταίο διάστημα, με τις χώρες που συμμετέχουν στο εγχείρημα να προσπαθούν να βρουν βιώσιμες λύσεις για να μπει σε τροχιά υλοποίησης το project μέχρι το 2030 και να εξασφαλίσουν ουσιαστική στήριξη από τις Βρυξέλλες, πέραν της φραστικής.
Ο Κάθετος Διάδρομος αποτελεί project προτεραιότητας για την ελληνική κυβέρνηση, στο μέτρο που ενισχύει τη γεωστρατηγική θέση της χώρας -και την αξία των Τέρμιναλ της Ρεβυθούσας και της Αλεξανδρούπολης- για την ασφάλεια ενεργειακού εφοδιασμού της ευρύτερης περιοχής της Κεντρικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης και αποτελεί «κλειδί» για την αύξηση των εξαγωγών φυσικού αερίου της Ελλάδας.
Διαβάστε ακόμη
