Ανησυχία για μείωση των ποσών που έχουν λαμβάνειν οι επιλέξιμες ενεργοβόρες βιομηχανίες της Ελλάδας για την αντιστάθμιση του κόστους CO2 την περίοδο 2026-2030 δημιουργεί η τροποποίηση των κατευθυντηρίων γραμμών κρατικών ενισχύσεων στο πλαίσιο του συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών ρύπων (ETS State Aid Guidelines) που «πέρασε» η Ευρωπαϊκή Επιτροπή λίγο πριν την εκπνοή του χρόνου. Και τούτο διότι, όπως εξηγούν στο energygame.gr κύκλοι της ενεργοβόρου βιομηχανίας με άριστη γνώση του θέματος, η Ελλάδα είναι μια από τις λίγες (τρεις για την ακρίβεια) χώρες της ΕΕ για τις οποίες ο μέγιστος συντελεστής εκπομπών CO2, ο οποίος αντανακλά το «ανθρακικό αποτύπωμα» της κάθε χώρας και στη βάση του οποίου υπολογίζεται η επιδότηση για την αντιστάθμιση του κόστους του CO2 μειώθηκε δραστικά, από 0,73 τόνους CO2/MWh προηγουμένως σε 0,58 τόνους CΟ2/MWh για την επόμενη πενταετία.
Τι σημαίνει η μείωση του συντελεστή εκπομπών CO2 της Ελλάδας για την περίοδ0 2026-2030
Αρμόδιες πηγές κάνουν λόγο για εξέλιξη απογοητευτική και αρνητική για την Ελλάδα και τις ενεργοβόρες επιχειρήσεις της, ιδίως εάν ληφθεί υπόψη ότι για τη γειτονική Βουλγαρία -της οποίας η αγορά ηλεκτρισμού είναι συζευγμένη με τη αγορά ηλεκτρισμού της Ελλάδας- ο σχετικός συντελεστής διαμορφώνεται στο 0,91 τόνους CO2/MWh.
Η μελέτη της ΕΒΙΚΕΝ
Αξίζει να σημειωθεί ότι η ΕΒΙΚΕΝ που εκπροσωπεί την ενεργοβόρο βιομηχανία της Ελλάδας κατέθεσε τους προηγούμενους μήνες στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας μελέτες που τεκμηρίωναν ότι η Ελλάδα, η Βουλγαρία και η Ρουμανία λειτουργούν σαν μια ενιαία, διασυνδεδεμένη αγορά ηλεκτρισμού όπου οι χονδρεμπορικές τιμές συγκλίνουν τις περισσότερες ώρες της ημέρας και δη αυτές κατά τις οποίες οι τιμές καθορίζονται από τις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής με ορυκτά καύσιμα. Πιο συγκεκριμένα, στη μελέτη αναφέρεται μεταξύ άλλων ότι το 2024, στα Χρηματιστήρια Ενέργειας Ελλάδας και Βουλγαρίας παρατηρήθηκε σύγκλιση των τιμών της Αγοράς Επόμενης Ημέρας (DAM) σε ποσοστό 80%, ειδικά κατά τις ώρες όπου η παραγωγή από ορυκτά καύσιμα καθόριζε την τιμή της αγοράς, γεγονός που υποδεικνύει ότι η μετακύλιση του κόστους άνθρακα είναι ουσιαστικά κοινή σε ολόκληρη τη διασυνδεδεμένη περιοχή στις περιόδους που είναι κρίσιμες για τον σχετικό συντελεστή.
Το συμπέρασμα που εξάγεται είναι ότι ένας ενιαίος περιφερειακός συντελεστής εκπομπών CO2 θα αντανακλούσε καλύτερα τις συνθήκες στην περιοχή. Πλην όμως, αυτό δεν συνέβη και η μεγάλη μείωση του συντελεστή εκπομπών CO2 για την Ελλάδα -και το άνοιγμα της ψαλίδας σε σχέση με τον αντίστοιχο συντελεστή για Βουλγαρία και Ρουμανία- θέτει σε μειονεκτική θέση τις ελληνικές επιχειρήσεις για τα επόμενα χρόνια.
Αύξηση στο 80% της έντασης ενίσχυσης για τους “παλαιούς” κλάδους
Σε κάθε περίπτωση, η μείωση του συντελεστή από 0,73 σε 0,58 έως το 2030 θα γίνει βαθμιαία, αμβλύνοντας τους όποιους κραδασμούς. Θετικά αξιολογείται επίσης από την ενεργοβόρο βιομηχανία η επέκταση του καταλόγου των κλάδων που είναι επιλέξιμοι για αποζημίωση λόγω κινδύνου διαρροής άνθρακα, με την προσθήκη 20 νέων τομέων και δύο νέων υποτομέων, καθώς και η αύξηση της έντασης της ενίσχυσης από 75% σε 80% για τους «παλαιούς» κλάδους, αυτούς δηλαδή που ήταν επιλέξιμοι πριν την τροποποίηση, μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνονται η χαλυβουργία, η βιομηχανία αλουμινίου, οι τσιμεντοβιομηχανίες, οι χαρτοποιίες, κ.α.
Όπως παραδέχεται και η ίδια η Κομισιόν, «στην τρέχουσα συγκυρία, όσον αφορά τους πλέον εκτεθειμένους ενεργοβόρους τομείς της ΕΕ, το συνδυασμένο αποτέλεσμα των υψηλών τιμών της ενέργειας και της αύξησης του κόστους των εκπομπών ρύπων (που εμφανίζει αύξηση 15% σε ετήσια βάση και κυμαίνεται πλέον στα επίπεδα των 80 ευρώ/τόνο) έχει αυξήσει τον κίνδυνο διαρροής άνθρακα, δηλαδή τον κίνδυνο μετεγκατάστασης των παραγωγικών δραστηριοτήτων των εταιρειών σε άλλες περιοχές με ασθενέστερους ή ανύπαρκτους περιορισμούς εκπομπών ή αντικατάστασης των προϊόντων της ΕΕ από εισαγωγές μεγαλύτερης έντασης άνθρακα. Ο αυξημένος αυτός κίνδυνος δικαιολογεί αύξηση της μέγιστης έντασης ενίσχυσης κατά πέντε ποσοστιαίες μονάδες για τους τομείς που ήδη θεωρείται ότι εκτίθενται σε πραγματικό κίνδυνο διαρροής άνθρακα λόγω του έμμεσου κόστους εκπομπών από το 2020».
Οι νέες υποχρεώσεις που θεσπίζει η Κομισιόν
Ακόμα μια σημαντική αλλαγή που φέρνει η επικαιροποίηση των κατευθυντηρίων γραμμών για το ΕΤS είναι η υποχρέωση που θεσπίζεται για τους δικαιούχους των ενισχύσεων να επενδύουν τουλάχιστον το 50 % του ποσού της ενίσχυσης σε projects που συμβάλλουν στη μείωση του κόστους του συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας, χωρίς να οδηγούν σε αύξηση της κατανάλωσης ορυκτών καυσίμων. Οι επιλέξιμες επενδυτικές δραστηριότητες μπορούν να περιλαμβάνουν, για παράδειγμα, την ανάπτυξη σταθμών ΑΠΕ, λύσεις αποθήκευσης ενέργειας, μέτρα για την αύξηση της ευελιξίας από την πλευρά της ζήτησης, βελτιώσεις της ενεργειακής απόδοσης που επηρεάζουν τη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και την ανάπτυξη ηλεκτρολυτικών κυψελών για την παραγωγή ανανεώσιμου υδρογόνου ή υδρογόνου χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών. Οι επενδύσεις με στόχο τον εξηλεκτρισμό είναι επίσης επιλέξιμες».
Σε κάθε περίπτωση, η εξέλιξη αυτή που δημιουργεί «σκιές» στον ορίζοντα της αντιστάθμισης του κόστους CO2 για τις ενεργοβόρες επιχειρήσεις της Ελλάδας τα επόμενα χρόνια έρχεται ενώ ο κλάδος τελεί εν αναμονή των ανακοινώσεων της κυβέρνησης για το βιομηχανικό ρεύμα -που έχουν μετατεθεί εκ των πραγμάτων στις αρχές του 2026- και ενώ υπάρχουν ακόμα εκκρεμότητες που αφορούν στα ποσά της αντιστάθμισης προηγούμενων ετών που έχει αναδείξει η ΕΒΙΚΕΝ με επιστολές προς το ΥΠΕΝ ζητώντας τη διόρθωσή τους.
Διαβάστε ακόμη
