Η αντλησιοταμίευση, η πιο ώριμη και αποδοτική μορφή μεγάλης κλίμακας αποθήκευσης ενέργειας, βρέθηκε ξαφνικά στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος στην Αθήνα, όταν ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ανακοίνωσε ότι η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ υπέγραψε συμφωνία με την Ukrhydroenergo, τον κρατικό υδροηλεκτρικό γίγαντα της Ουκρανίας. Η υπογραφή έγινε στο Μέγαρο Μαξίμου, στο πλαίσιο της συνάντησης με τον πρόεδρο της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, και αφορά την ανάπτυξη νέας μονάδας που θα λειτουργήσει ως «πνεύμονας» σταθερότητας για το ουκρανικό ηλεκτρικό σύστημα.

«Θέλω να κάνω και μία μνεία στη συμφωνία την οποία υπέγραψε η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ με την Ukrhydroenergo, που σηματοδοτεί την πρόσθετη υλοποίηση ενός έργου αντλησιοταμίευσης το οποίο θα σταθεροποιήσει το ενεργειακό δίκτυο της Ουκρανίας. Η Ελλάδα έτσι, για να το πω με απλά λόγια, καθίσταται ένας πάροχος ενεργειακής ασφάλειας για την πατρίδα σας», ανέφερε χαρακτηριστικά ο πρωθυπουργός.

Κι ενώ η επίσκεψη συνοδεύτηκε και από τη Δήλωση Προθέσεων AKTOR–ΔΕΠΑ Εμπορίας με τη Naftogaz για την κάλυψη των χειμερινών αναγκών της Ουκρανίας, η συμφωνία της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ με την Ukrhydroenergo προσέθεσε μια ακόμη πτυχή στη διμερή συνεργασία. Μια συνεργασία που φέρνει στο προσκήνιο έναν παίκτη λιγότερο γνωστό στο ελληνικό κοινό: την Ukrhydroenergo, τον κρατικό οργανισμό που διαχειρίζεται τον κορμό των υδροηλεκτρικών και αντλησιοταμιευτικών υποδομών της Ουκρανίας σε συνθήκες πολέμου.

Η Ukrhydroenergo (UHE), ο μεγαλύτερος παραγωγός υδροηλεκτρικής ενέργειας της Ουκρανίας, είναι μια 100% κρατική εταιρεία, στρατηγικό κομμάτι της «σκληρής ραχοκοκαλιάς» της χώρας και ταυτόχρονα ένας από τους είκοσι μεγαλύτερους φορολογούμενους της ουκρανικής οικονομίας.

Ο ρόλος της μέσα στο σύστημα δεν είναι απλώς παραγωγικός· είναι στρατηγικός, με στόχο όχι μόνο την ενεργειακή σταθερότητα και ασφάλεια, αλλά και την προώθηση της κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης και της ανταγωνιστικότητας της Ουκρανίας. Κάτω από την ομπρέλα της εταιρείας υπάρχει ένα εκτεταμένο χαρτοφυλάκιο φραγμάτων, υδροηλεκτρικών και αντλησιοταμιευτικών σταθμών κατά μήκος του Δνείπερου και του Δνείστερου, που λειτουργούν ταυτόχρονα ως εργοστάσια παραγωγής, ως «ασφάλειες» του συστήματος και ως πεδίο μάχης σε μια χώρα εν μέσω πολέμου.

Η σημερινή μορφή της Ukrhydroenergo είναι αποτέλεσμα ενοποίησης κρίσιμων περιουσιακών στοιχείων. Το 1994 ιδρύθηκε η κρατική επιχείρηση «Dniprohydroenergo» πάνω στους υδροηλεκτρικούς σταθμούς Dnipro, Dniprodzerzhynsk, Kakhovka, Kremenchuk και τον καταρράκτη των μεσαίων υδροηλεκτρικών του Δνείπερου. Ακολούθησε, το 2003, η συγχώνευση της «Dniprohydroenergo» με τη «Dnistrohydroenergo», που οδήγησε στη σημερινή Ukrhydroenergo, ενοποιώντας τη διαχείριση όλων των μεγάλων υδροηλεκτρικών στον Δνείπερο και τον Δνείστερο.

Σήμερα η εταιρεία διαχειρίζεται εγκατεστημένη ισχύ 5.849 MW από υδροηλεκτρικούς και αντλησιοταμιευτικούς σταθμούς. Στον καταρράκτη του Δνείπερου περιλαμβάνονται κομβικές μονάδες όπως οι Kyiv HPP και Kyiv PSP, Kaniv, Kremenchug, Seredniodniprovska και το ιστορικό συγκρότημα DniproHES (HPP-1 και HPP-2), ένα από τα παλαιότερα και μεγαλύτερα υδροηλεκτρικά της Ανατολικής Ευρώπης. Στον Δνείστερο, ο υδροηλεκτρικός σταθμός Dniester και ο αντλησιοταμιευτικός Dniester PSPP διαμορφώνουν ένα δεύτερο στρατηγικό «μέτωπο» για την επάρκεια και την ευελιξία του ουκρανικού συστήματος.

Ο Dniester PSPP, ήδη εν λειτουργία με τέσσερις μονάδες και ισχύ 1.296 MW σε λειτουργία γεννήτριας, σχεδιάζεται να εξελιχθεί στον μεγαλύτερο αντλησιοταμιευτικό σταθμό της Ευρώπης, φθάνοντας τα 2.268 MW όταν ολοκληρωθούν οι φάσεις ΙΙΙ (μονάδες 5–7). Παράλληλα, το υπό σχεδιασμό Kaniv PSPP, με τέσσερις μονάδες και ισχύ 1.000 MW σε παραγωγή και 1.040 MW σε άντληση, έχει λάβει θετικές γνωμοδοτήσεις και προβλέπεται να δει την πρώτη μονάδα των 250 MW σε λειτουργία το 2028. Αυτά τα έργα δεν είναι απλώς επενδύσεις, αλλά η απάντηση της Ukrhydroenergo στο ερώτημα πώς θα σταθεί όρθιο ένα σύστημα που βασίζεται σε άκαμπτες πυρηνικές μονάδες και σε όλο και περισσότερες μεταβλητές ΑΠΕ.

Η πραγματική αξία της εταιρείας δεν αποτυπώνεται στο σχετικά μικρό ποσοστό της υδροηλεκτρικής παραγωγής, περίπου 2% της εγχώριας παραγωγής το 2023, αλλά στην ικανότητά της να προσφέρει «κρίσιμες υπηρεσίες συστήματος», από ρύθμιση ισχύος μέχρι εφεδρικό απόθεμα έκτακτης ανάγκης. Σ’ ένα δίκτυο που στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό σε βασικό φορτίο από πυρηνικά, η Ukrhydroenergo είναι ο παίκτης που «στρίβει το τιμόνι» όταν το σύστημα δοκιμάζεται. Όπως έχει επισημάνει ο διευθύνων σύμβουλος Ihor Syrota, «ένας από τους κύριους τομείς ανάπτυξης είναι η αύξηση των ικανοτήτων ελιγμών», μια φράση που συμπυκνώνει το στρατηγικό αφήγημα της εταιρείας για την εποχή της ενεργειακής μετάβασης.

Στην οικονομική της λειτουργία, η Ukrhydroenergo βρίσκεται κάτω από ένα αυστηρό πλαίσιο υποχρεώσεων. Τα έσοδά της δεν πηγαίνουν αποκλειστικά σε επενδύσεις ή αποπληρωμή δανείων. Η εταιρεία έχει αναλάβει μεγάλες κοινωνικές υποχρεώσεις (PSO), συμβάλλοντας μαζί με την Energoatom στη διατήρηση της χαμηλής τιμής ηλεκτρικού ρεύματος για τα ουκρανικά νοικοκυριά. Αυτός ο μηχανισμός απορροφά σημαντικούς πόρους, σε μια περίοδο που η εταιρεία χρειάζεται ρευστότητα για να αντιμετωπίσει τις έκτακτες ανάγκες των βομβαρδισμών.

Η λειτουργία της Ukrhydroenergo έχει προσαρμοστεί σε ένα περιβάλλον διαρκούς κρίσης. Το Στρατηγικό Σχέδιο 2025–2027 δίνει έμφαση στον εκσυγχρονισμό υποδομών, την υλοποίηση νέων έργων, την εισαγωγή καινοτόμων τεχνολογιών και τις επενδύσεις σε νέες υδροηλεκτρικές εγκαταστάσεις, μαζί με την αποκατάσταση κατεστραμμένου εξοπλισμού. Στον πυρήνα του δεσπόζει το «HPP Reconstruction Stage II», ένα φιλόδοξο πρόγραμμα ανακατασκευής υδροηλεκτρικών σταθμών χωρίς διακοπή της λειτουργίας τους, που στοχεύει στην παράταση της ζωής των μονάδων κατά 30–40 χρόνια, στην αύξηση της ισχύος κατά 345,2 MW και στη βελτίωση της λειτουργικής ασφάλειας. Ήδη έχουν ανακατασκευαστεί 55 μονάδες και 11 ακόμη βρίσκονται σε εξέλιξη.

Στον ορίζοντα βρίσκονται επίσης τα νέα κεφαλαιουχικά έργα αντλησιοταμίευσης, με αιχμή τον Dniester PSPP και το Kaniv PSPP, αλλά και το αρχικό σχέδιο Kakhovka-2 HPP, που προέβλεπε τέσσερις πρόσθετες μονάδες 250 MW στο υδροηλεκτρικό συγκρότημα Kakhovka. Μετά την καταστροφή του φράγματος Kakhovka, το σχέδιο αυτό αναγκαστικά επανασχεδιάζεται στο πλαίσιο ενός συνολικού προγράμματος ανασυγκρότησης. Παράλληλα, με χρηματοδότηση της Παγκόσμιας Τράπεζας, η Ukrhydroenergo εγκαθιστά υβριδικά συστήματα παραγωγής σε πέντε μεγάλες μονάδες, συνδυάζοντας υδροηλεκτρική παραγωγή με αποθήκευση και ανανεώσιμες τεχνολογίες, ώστε να ενισχύσει περαιτέρω την ευελιξία και την ανθεκτικότητα του δικτύου.

Ο πόλεμος έχει μετατρέψει τις υποδομές της εταιρείας σε στρατιωτικούς στόχους. Το Kremenchuk HPP δέχθηκε επίθεση τον Νοέμβριο του 2025, ενώ η εμβληματική DniproHES έχει χτυπηθεί περίπου 50 φορές, αναγκάζοντας την ουσιαστική παύση της λειτουργίας της τον Μάρτιο του 2024. Ως αντίδραση, η Ukrhydroenergo υλοποιεί ένα πρόγραμμα κατασκευής προστατευτικών μηχανικών δομών γύρω από κρίσιμες εγκαταστάσεις, με το κράτος να επιβάλλει τη διάθεση του 30% των καθαρών κερδών του 2023 για αποκατάσταση ζημιών, προστατευτικές κατασκευές και άλλα τεχνικά μέτρα άμυνας.

Η πιο δραματική καμπή σε αυτή την ιστορία ήρθε στις 6 Ιουνίου 2023, με την καταστροφή του φράγματος Kakhovka, μήκους 3,2 χιλιομέτρων και ύψους 30 μέτρων. Η καταστροφή προκάλεσε ρήγμα περίπου 85 μέτρων, εκτεταμένες πλημμύρες στον κάτω ρου του Δνείπερου και ανυπολόγιστες ζημιές στην υποδομή και στα οικοσυστήματα. Η ανακατασκευή ενός νέου σταθμού στο σημείο του Kakhovka HPP εκτιμάται ότι θα κοστίσει περίπου 1 δισ. δολάρια και θα απαιτήσει πέντε χρόνια, ενώ οι συνολικές ανάγκες ανάκαμψης στην πληγείσα περιοχή φτάνουν τα 5,04 δισ. δολάρια.

Την ίδια ώρα, η χρηματοδοτική εικόνα της Ukrhydroenergo αποτυπώνει το μέγεθος της πίεσης που δέχεται η εταιρεία. Μετά τους βομβαρδισμούς σε σταθμούς όπως το DniproHES και το Seredniodniprovska, οι ανάγκες αποκατάστασης ξεπερνούν τα όρια ενός εθνικού προϋπολογισμού. Για τον λόγο αυτό, η διεθνής στήριξη έχει αποκτήσει καθοριστικό ρόλο. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων έχει διαθέσει 133 εκατ. ευρώ για έργα αποκατάστασης βομβαρδισμένων υδροηλεκτρικών και αντλησιοταμιευτικών μονάδων, ενώ η Παγκόσμια Τράπεζα χρηματοδοτεί το πρόγραμμα εγκατάστασης υβριδικών συστημάτων και ενίσχυσης της θεσμικής ικανότητας της εταιρείας.

Δεν είναι τυχαίο ότι η συνεργασία με τη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ καταγράφεται ως βήμα ουσίας. Η Ουκρανία αναζητά τεχνογνωσία για έργα που απαιτούν μεγάλη μηχανολογική εμπειρία, σταθμούς που λειτουργούν σαν «μπαταρίες» ισχυρής ισχύος. Η Ελλάδα, όπως είπε ο πρωθυπουργός, αποκτά ρόλο «παρόχου ενεργειακής ασφάλειας», και η Ukrhydroenergo αποκτά έναν συνεργάτη που μπορεί να συμβάλει σε ένα από τα πιο δύσκολα τεχνικά και ενεργειακά εγχειρήματα της μεταπολεμικής της εποχής.

Η στρατηγική σημασία της συμφωνίας

Υπόβαθρο

  • Η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, μέσω του κατασκευαστικού βραχίονά της ΤΕΡΝΑ, υπέγραψε στις 15 Νοεμβρίου 2025 Μνημόνιο Συνεργασίας (MoU) με την UKRHYDROENERGO.
  • Πρόκειται για την πρώτη συμφωνία ελληνικού και ευρωπαϊκού Ομίλου υποδομών στον τομέα ενέργειας της Ουκρανίας.
  • Η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ επιβεβαιώνει τον ρόλο της ως τη μεγαλύτερη και πλέον αξιόπιστη εταιρεία υποδομών στη ΝΑ Ευρώπη, με τεχνογνωσία που αναγνωρίζεται διεθνώς.

Αντικείμενο

  • Ανάπτυξη και υλοποίηση από κοινού:
    • Αντλησιοταμιευτικός σταθμός Δνείστερου ισχύος 1.263 MW (Dniester PSPP Pump Storage).
    • Νέο αντλιοστάσιο ισχύος 220 MW (New Pumping Station).
  • Συνολικός προϋπολογισμός: περίπου 1,5 δισ. ευρώ.
  • Τα δύο παραπάνω έργα, που βρίσκονται στη Δυτική Ουκρανία, είναι εκείνα που θα υλοποιηθούν καταρχάς στο πλαίσιο του MoU, ενώ εξετάζονται παράλληλα και άλλες ευκαιρίες σε υδροηλεκτρικά και αντλησιοταμιευτικά έργα της χώρας.

Στρατηγική σημασία

  • Η Ukrhydroenergo είναι η μεγαλύτερη εταιρεία παραγωγής υδροηλεκτρικής ενέργειας στην Ουκρανία και ανήκει κατά 100% στο κράτος.
  • Η ΤΕΡΝΑ, η μεγαλύτερη κατασκευαστική εταιρεία στην Ελλάδα διαθέτει εκτεταμένη διεθνή εμπειρία στη μελέτη, κατασκευή και λειτουργία σύνθετων ενεργειακών υποδομών και ειδικότερα έργων αντλησιοταμίευσης. Σήμερα υλοποιεί το σύστημα αντλησιοταμίευσης Αμφιλοχίας, τη μεγαλύτερη επένδυση σε έργο αποθήκευσης στην Ελλάδα.
  • Οι κρίσιμες ενεργειακές υποδομές που θα υλοποιήσει στην Ουκρανία η ΤΕΡΝΑ, θα συμβάλουν στη σταθεροποίηση του ενεργειακού δικτύου και στην επιτάχυνση της ενεργειακής μετάβασης της χώρας.
  • Τα έργα αναμένεται να τύχουν σημαντικής υποστήριξης από διεθνείς χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς και ευρωπαϊκούς θεσμούς (EBRD, EIB κ.τλ.), συμπεριλαμβανομένης της τεχνικής και ρυθμιστικής συνδρομής.

 Ποια είναι η Ukrhydroenergo

H Ukrhydroenergo ιδρύθηκε το 1994 και ανήκει στις 15 μεγαλύτερες κρατικές επιχειρήσεις της Ουκρανίας. Διαθέτει 10 υδροηλεκτρικές μονάδες και αντλησιοταμιευτικούς σταθμούς στους ποταμούς Δνείπερο και Δνείστερο. H εταιρεία έχει μακρά παράδοση συνεργασίας με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Από το 2014, υλοποιεί συμβάσεις με την ΕΤΕπ που εστιάζουν στην ανακατασκευή και αναβάθμιση υδροηλεκτρικών μονάδων.

Διαβάστε ακόμη