Η μετάβαση στα ηλεκτρικά οχήματα θεωρείται κρίσιμη για την επίτευξη των παγκόσμιων κλιματικών στόχων, καθώς οι οδικές μεταφορές ευθύνονται για σχεδόν το 20% των παγκόσμιων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Ωστόσο, μετά από μια περίοδο εκρηκτικής ανάπτυξης, η παγκόσμια αγορά ηλεκτρικών οχημάτων δείχνει πλέον σημάδια επιβράδυνσης, προκαλώντας ανησυχία τόσο στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής όσο και στην αυτοκινητοβιομηχανία.
Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του BloombergNEF, οι πωλήσεις αμιγώς ηλεκτρικών και plug-in υβριδικών αυτοκινήτων αυξήθηκαν κατά 26% το 2024, έναντι 34% το 2023. Αν και πρόκειται για ιστορικά υψηλά επίπεδα – με 17,6 εκατομμύρια οχήματα να πωλούνται παγκοσμίως – ο χαμηλότερος ρυθμός ανάπτυξης σηματοδοτεί μια σαφή αλλαγή τάσης.
Τα δύο τρίτα των παγκόσμιων πωλήσεων EV το 2024 ήταν στην Κίνα
Η Κίνα παραμένει ο αδιαμφισβήτητος πρωταγωνιστής της αγοράς, αντιπροσωπεύοντας σχεδόν τα δύο τρίτα των παγκόσμιων πωλήσεων EV το 2024. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι πωλήσεις ηλεκτρικών οχημάτων αυξήθηκαν κατά 12% στους πρώτους εννέα μήνες του 2025, παρά την κατάργηση των κρατικών επιδοτήσεων στις αρχές του έτους. Στην Ευρώπη, ωστόσο, η εικόνα είναι πιο σύνθετη: το 2024 οι πωλήσεις EV και υβριδικών παρέμειναν στάσιμες για πρώτη φορά, ενώ το 2025 αυξήθηκαν κατά 26% στο διάστημα Ιανουαρίου–Οκτωβρίου, ρυθμός που παραμένει χαμηλότερος από εκείνον που απαιτείται για την επίτευξη του στόχου μηδενικών εκπομπών έως το 2035.
Η επιβράδυνση αυτή έχει ήδη αναγκάσει την Ευρωπαϊκή Ένωση να επανεξετάσει τη στρατηγική της. Ο στόχος για αποκλειστικά μηδενικές εκπομπές στα νέα αυτοκίνητα από το 2035 παραμένει, αλλά η σχετική αναθεώρηση επισπεύστηκε από το 2026 στον Δεκέμβριο του 2025. Μεταξύ των σεναρίων που εξετάζονται είναι η παράταση της πώλησης υβριδικών και «range extender» οχημάτων έως το 2040. Παράλληλα, η ΕΕ έδωσε στους κατασκευαστές διετή παράταση για να συμμορφωθούν με αυστηρότερα όρια ρύπων, αποφεύγοντας πρόστιμα δισεκατομμυρίων ευρώ.
Οι αριθμοί αποτυπώνουν και το οικονομικό δίλημμα των καταναλωτών. Το 2024, τα αμιγώς ηλεκτρικά αυτοκίνητα ήταν κατά μέσο όρο 30% ακριβότερα από τα συμβατικά στην Ευρώπη και 27% ακριβότερα στις ΗΠΑ. Χωρίς επιδοτήσεις, η διαφορά αυτή λειτουργεί αποτρεπτικά, ιδίως για τα μεσαία και χαμηλότερα εισοδήματα. Δεν είναι τυχαίο ότι, σύμφωνα με δημοσκοπήσεις, η πρόθεση αγοράς EV είναι σαφώς υψηλότερη στα ανώτερα εισοδηματικά στρώματα.
Οι συνέπειες στην αυτοκινητοβιομηχανία
Για την αυτοκινητοβιομηχανία, οι συνέπειες είναι άμεσες. Από το 2023, οι παραδοσιακοί κατασκευαστές έχουν μειώσει τις εκτιμήσεις τους για τις πωλήσεις EV το 2030 κατά περισσότερα από 5 εκατομμύρια οχήματα, περιορίζοντας τον συνολικό στόχο στα 21,7 εκατομμύρια. Ακόμη και πρωτοπόροι της ηλεκτροκίνησης αναθεωρούν τις φιλοδοξίες τους, ενώ ο ανταγωνισμός από κινεζικές εταιρείες εντείνεται, παρά τους νέους δασμούς στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ.
Το διακύβευμα, ωστόσο, ξεπερνά τα οικονομικά μεγέθη. Τα εργοστάσια ηλεκτρικών οχημάτων απαιτούν λιγότερο εργατικό δυναμικό, γεγονός που απειλεί εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική. Την ίδια στιγμή, μια πιο αργή μετάβαση καθυστερεί τη μείωση των εκπομπών και της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στις πόλεις.
Παρά τις αντιξοότητες, το τοπίο δεν είναι αμιγώς αρνητικό. Το BloombergNEF προβλέπει αύξηση των παγκόσμιων πωλήσεων EV κατά 25% το 2025 και μερίδιο 56% στις πωλήσεις επιβατικών αυτοκινήτων έως το 2035. Η κυκλοφορία νέων, φθηνότερων μοντέλων – με τιμές από 15.000 έως 25.000 ευρώ – και η πιθανή επαναφορά επιδοτήσεων ενδέχεται να επαναφέρουν τη δυναμική της αγοράς.
Το ερώτημα πλέον δεν είναι αν η ηλεκτροκίνηση θα επικρατήσει, αλλά με ποιον ρυθμό και με ποιο κοινωνικό και οικονομικό κόστος.
Διαβάστε ακόμη
