Με κεντρικό μήνυμα την ανάγκη επιτάχυνσης της ηλεκτροκίνησης στη χώρα, η Γενική Γραμματέας του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, Δέσποινα Παληαρούτα, προανήγγειλε την επανεκκίνηση του προγράμματος «Κινούμαι Ηλεκτρικά» μέσα στον επόμενο μήνα, με νέο χρηματοδοτικό πακέτο ύψους 35-40 εκατ. ευρώ έως το τέλος του 2025. Παράλληλα, στο πλαίσιο της χθεσινής έκθεσης Attica Green Expo η Γενική Γραμματέας ανακοίνωσε την προετοιμασία ενός δεύτερου κύκλου του προγράμματος «Φορτίζω Παντού», το οποίο αυτή τη φορά δεν θα χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης, αλλά από εναλλακτικά εργαλεία, με στόχο να καλυφθούν τα κενά υποδομών που εξακολουθούν να περιορίζουν τη δυναμική της αγοράς.

Αναφερόμενη στους δύο κύκλους του «Κινούμαι Ηλεκτρικά» που έχουν υλοποιηθεί, τόνισε πως μέχρι σήμερα έχουν διατεθεί περισσότερα από 83 εκατ. ευρώ σε επιδοτήσεις για την απόκτηση περίπου 24.000 ηλεκτρικών οχημάτων, μοτοσυκλετών και συναφών εξοπλισμών. Το πρόγραμμα, το οποίο αυτή τη στιγμή παραμένει κλειστό, πρόκειται να ανανεωθεί άμεσα. Ήδη έχουν εξασφαλιστεί τα απαραίτητα κονδύλια, ενώ οι αιτήσεις θα ανοίγουν σταδιακά. Η στόχευση μετατοπίζεται πλέον από την απλή διείσδυση στην ωρίμανση της αγοράς, με προτεραιότητα τη λειτουργικότητα των υποδομών και τη διευκόλυνση της καθημερινότητας των πολιτών. Στο πλαίσιο αυτό, το υπουργείο εστιάζει ιδιαίτερα στους ταχυφορτιστές, ειδικά κατά μήκος των αυτοκινητοδρόμων, ώστε να καταστεί εφικτή η πραγματοποίηση μεγάλων αποστάσεων με ηλεκτρικό όχημα χωρίς το άγχος της φόρτισης.

Παρά τις προόδους, οι αριθμοί δείχνουν ότι απομένει δρόμος. Ο στόχος των 10.000 σημείων φόρτισης δεν έχει ακόμα επιτευχθεί, με τα ενεργά σημεία να ανέρχονται σήμερα σε 7.639 – έναντι μόλις 73 το 2019. Πρόκειται για σημαντική αύξηση, η οποία ωστόσο υπολείπεται των αναγκών. Υπενθυμίζεται ότι η κυβέρνηση έθεσε πρόσφατα εκτός Ταμείου Ανάκαμψης δύο εμβληματικά προγράμματα για την προώθηση της ηλεκτροκίνησης – την ανανέωση του στόλου των ταξί και την ανάπτυξη δικτύου φόρτισης – λόγω σοβαρών καθυστερήσεων και προβλημάτων στην υλοποίησή τους. Το πρόγραμμα «Πράσινα Ταξί» τελικά υπονομεύτηκε από τους ίδιους τους υποψήφιους δικαιούχους, καθώς οι ιδιοκτήτες ταξί έκριναν οικονομικά ασύμφορη την αντικατάσταση των οχημάτων τους με ηλεκτρικά, οδηγώντας σε εξαιρετικά περιορισμένη συμμετοχή. Παράλληλα, η υλοποίηση του «Φορτίζω Παντού» για την ανάπτυξη δικτύου φόρτισης ηλεκτροκίνητων οχημάτων αποδείχθηκε πολύ πιο σύνθετη και αργή από το αναμενόμενο. Οι καθυστερήσεις στην πρόοδο του προγράμματος κατέστησαν σαφές ότι δεν θα μπορούσε να ολοκληρωθεί εντός της προθεσμίας του 2026, γεγονός που θα οδηγούσε σε απώλεια χρηματοδότησης από το Ταμείο Ανάκαμψης.

Το νέο πρόγραμμα «Φορτίζω Παντού» φιλοδοξεί να επιταχύνει τις επενδύσεις σε σταθμούς φόρτισης, με ιδιαίτερη έμφαση στην ταχεία φόρτιση και στην επίλυση των τεχνικών εμποδίων που ανέκυψαν στον προηγούμενο κύκλο, κυρίως σε ζητήματα ηλεκτρικής διασύνδεσης. Το κεντρικό ερώτημα πάντως παραμένει: πώς θα επιτευχθεί η επιθυμητή επιτάχυνση όταν οι βασικές υποδομές είτε καθυστερούν, είτε παραμένουν στα χαρτιά;

Τι ζητούν οι δήμοι

Για να επιτευχθεί η επιθυμητή διείσδυση της ηλεκτροκίνησης, δεν αρκούν μόνο τα χρηματοδοτικά εργαλεία και οι κυβερνητικές εξαγγελίες. Κομβικός είναι ο ρόλος της τοπικής αυτοδιοίκησης, η οποία καλείται να σηκώσει σημαντικό βάρος και το πέρασμα από τον σχεδιασμό στην πράξη. Οι δήμαρχοι κατέθεσαν στο πλαίσιο της έκθεσης Attica Green Expo έναν κοινό προβληματισμό: η ηλεκτροκίνηση αποτελεί αναμφίβολα στρατηγική προτεραιότητα, ωστόσο η απουσία λύσεων σε κρίσιμα ζητήματα –όπως το δίκτυο διανομής, οι διαδικασίες αδειοδότησης και η εξεύρεση κατάλληλων σημείων στάθμευσης– ενδέχεται να καταστήσει το εγχείρημα ανεφάρμοστο στην πράξη.

Ένα από τα πιο επείγοντα προβλήματα που τέθηκαν αφορούσε την αδυναμία σύνδεσης των φορτιστών με το δίκτυο ηλεκτροδότησης. Όπως επισήμανε ο Ιωάννης Ηλίας, Δήμαρχος Ασπροπύργου, πολλοί δήμοι έχουν ήδη προμηθευτεί εξοπλισμό, ωστόσο δεν κατέστη δυνατή η ενεργοποίησή του. «Έχουμε εγκατεστημένους φορτιστές, αλλά όχι ρεύμα», ανέφερε χαρακτηριστικά, υπογραμμίζοντας την έλλειψη συντονισμού μεταξύ προμήθειας, χωροθέτησης και ενεργοποίησης των σημείων φόρτισης.

Σοβαρό πρόβλημα διαπιστώνεται και στη χωροθέτηση. Όπως εξήγησε ο Στέλιος Μαμαλάκης, Δήμαρχος Αγίου Δημητρίου, οι δήμοι καλούνται να εγκαταστήσουν φορτιστές σε αστικά περιβάλλοντα ήδη κορεσμένα από κυκλοφορία και έλλειψη χώρων στάθμευσης. «Χρειαζόμαστε σημεία φόρτισης σε τοποθεσίες που να “δουλεύουν” στην καθημερινότητα του δημότη – όχι απλώς σημεία στον χάρτη», σημείωσε, τονίζοντας την ανάγκη για λειτουργική ενσωμάτωση των φορτιστών στον αστικό ιστό.

Ο Νικόλαος Μπάμπαλος, Δήμαρχος Νέου Ηρακλείου Αττικής, στάθηκε στην απουσία θεσμικού πλαισίου για την προστασία των θέσεων στάθμευσης των ηλεκτρικών οχημάτων. «Δεν μπορούμε να μιλάμε για δίκτυο αν κάθε σημείο φόρτισης καταλαμβάνεται από συμβατικό όχημα. Χρειαζόμαστε ξεκάθαρους κανόνες και ουσιαστικό έλεγχο από τη δημοτική αστυνομία», υπογράμμισε.

Τα Σχέδια Φόρτισης Ηλεκτρικών Οχημάτων (Σ.Φ.Η.Ο.), που προορίζονταν να δώσουν λύσεις σε κρίσιμους προβληματισμούς και να αποτελέσουν τον θεμέλιο λίθο για τον χωροταξικό σχεδιασμό των υποδομών φόρτισης, δεν κατάφεραν να αποδώσουν τα αναμενόμενα αποτελέσματα για το σύνολο των δήμων καθώς είτε λόγω γραφειοκρατικών κολλημάτων είτε λόγω ελλιπούς χρηματοδότησης τα έργα δεν προχώρησαν. Η απουσία ολοκληρωμένων Σ.Φ.Η.Ο. έχει ως συνέπεια την καθυστέρηση στην ανάπτυξη δικτύου φορτιστών, καθώς χωρίς αυτά δεν είναι δυνατή η ένταξη σε χρηματοδοτικά προγράμματα ή η αδειοδότηση νέων σημείων φόρτισης.

Ακόμη και όταν υπάρχει βούληση και σχεδιασμός, προστίθενται εμπόδια εσωτερικής οργάνωσης στους δήμους. Μάλιστα, ο Ανδρέας Ευθυμίου, Δήμαρχος Μοσχάτου – Ταύρου, έθεσε το ζήτημα της επιχειρησιακής επάρκειας. Όπως είπε, «είμαστε θετικοί απέναντι στην ηλεκτροκίνηση, όμως συχνά καλούμαστε να υλοποιήσουμε δράσεις χωρίς επαρκή τεχνική υποστήριξη ή προσωπικό με την απαραίτητη εξειδίκευση». Την εικόνα αυτή συμπλήρωσε ο Δημήτρης Παπαχρήστου, Δήμαρχος Σαρωνικού, επισημαίνοντας τη χρονοβόρα φύση των διοικητικών διαδικασιών. «Το ενδιαφέρον υπάρχει, οι πολίτες το αγκαλιάζουν, αλλά χρειαζόμαστε ένα πλαίσιο που να ανταποκρίνεται στους ρυθμούς της πράξης – όχι της γραφειοκρατίας», σημείωσε χαρακτηριστικά.

Από την πλευρά της κεντρικής διοίκησης, η Γενική Γραμματέας του Υπουργείου Μεταφορών, Δέσποινα Παληαρούτα, αναγνώρισε τις αδυναμίες και δήλωσε ότι καταρτίζεται νέα στρατηγική στήριξης των ΟΤΑ, με στόχο τη διευκόλυνση της αδειοδότησης, την επιτάχυνση των διασυνδέσεων με το δίκτυο και την παροχή τεχνικής βοήθειας. Όπως τόνισε, στόχος είναι η ηλεκτροκίνηση να μην περιοριστεί σε μεμονωμένες ζώνες υψηλής ορατότητας, αλλά να καταστεί προσβάσιμη και λειτουργική σε ολόκληρη τη χώρα. «Αυτή τη στιγμή γίνεται συντονισμένη προσπάθεια από πολλά συναρμόδια υπουργεία για να στηριχθούν οι δήμοι στον τομέα της ηλεκτροκίνησης. Όμως, δεν αρκεί να καταρτίζονται σχέδια – το μεγάλο στοίχημα είναι η υλοποίηση. Ο πολίτης θα δει διαφορά όταν το έργο εφαρμοστεί στην πράξη, όχι όταν μείνει σε ένα αρχείο», ανέφερε.

Οι δήμαρχοι συμφώνησαν πως η ηλεκτροκίνηση δεν μπορεί να προχωρήσει αποσπασματικά. Ζήτησαν ενιαία και ολιστική πολιτική που θα περιλαμβάνει ενίσχυση των δημόσιων μεταφορών, ανάπτυξη μικροκινητικότητας, παρεμβάσεις βιώσιμης κινητικότητας και αποσυμφόρηση των αστικών κέντρων. Όπως επισημάνθηκε, ακόμη και αν αντικατασταθούν όλα τα οχήματα με ηλεκτρικά, «χωρίς δίκτυο, επαρκείς θέσεις φόρτισης και καθοδήγηση του πολίτη προς τα ΜΜΜ, το πρόβλημα της κυκλοφορίας και των εκπομπών θα παραμείνει άλυτο».

Διαβάστε ακόμη