Σύμφωνα με νέα ανάλυση, η Κίνα και πλούσια πετρελαιοπαραγωγά κράτη όπως η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα συγκαταλέγονται μεταξύ των χωρών που λαμβάνουν μεγάλα ποσά κλιματικής χρηματοδότησης. Η έρευνα του Guardian και του Carbon Brief, βασισμένη σε μέχρι τώρα μη δημοσιοποιημένες υποβολές στον ΟΗΕ και δεδομένα του ΟΟΣΑ, δείχνει ότι δισεκατομμύρια δημόσιου χρήματος δεσμεύονται για την αντιμετώπιση της υπερθέρμανσης του πλανήτη.

Τα ευρήματα καταδεικνύουν ότι, παρά το ότι το σύστημα χρηματοδότησης λειτουργεί εν γένει μεταφέροντας κεφάλαια από τις πλούσιες ρυπογόνες χώρες προς τα ευάλωτα κράτη, η απουσία κεντρικής εποπτείας επιτρέπει την πολιτικοποίηση της κατανομής και οδηγεί συχνά στην κατεύθυνση πόρων προς χώρες που δεν αποτελούν την πρώτη προτεραιότητα.

Μόνο το ένα πέμπτο της κλιματικής χρηματοδότησης την περίοδο 2021-2022 πήγε στα φτωχότερα κράτη του κόσμου

Αν και τα επίσημα δεδομένα δεν επαρκούν για τον πλήρη εντοπισμό όλων των δικαιούχων, η ανάλυση δείχνει ότι περίπου το ένα πέμπτο της χρηματοδότησης το 2021–22 κατευθύνθηκε προς τις 44 φτωχότερες χώρες του κόσμου, τις λεγόμενες Λιγότερο Αναπτυγμένες Χώρες (LDCs), σε μεγάλο βαθμό με τη μορφή δανείων αντί για επιχορηγήσεις. Σε ορισμένα κράτη, πάνω από τα δύο τρίτα της χρηματοδότησης ήταν δάνεια με όρους που ενδέχεται να παγιδεύσουν κυβερνήσεις σε ακόμη μεγαλύτερο χρέος. Στο Μπανγκλαντές και την Αγκόλα, το ποσοστό αυτό άγγιξε το 95%.

Οι ανεπτυγμένες χώρες παρέχουν κλιματική χρηματοδότηση είτε απευθείας είτε μέσω πολυμερών οργανισμών, έπειτα από τη δέσμευση του 2009 στην Κοπεγχάγη να κινητοποιούν 100 δισ. δολάρια ετησίως έως το 2020. Ωστόσο, η ανάλυση περισσότερων από 20.000 έργων για την περίοδο 2021–22 –ο πρώτος χρόνος που ο στόχος επιτεύχθηκε– αποκάλυψε ότι τεράστια ποσά πήγαιναν σε πλούσια πετρελαιοπαραγωγά κράτη και στην Κίνα, τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου.

Τα ΗΑΕ, εξαγωγέας ορυκτών καυσίμων με κατά κεφαλήν ΑΕΠ αντίστοιχο της Γαλλίας και του Καναδά, έλαβαν πάνω από 1 δισ. δολάρια σε ιαπωνικά δάνεια που καταγράφηκαν ως κλιματική χρηματοδότηση, συμπεριλαμβανομένων 625 εκατ. για υπεράκτιο έργο μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας και 452 εκατ. για μονάδα αποτέφρωσης απορριμμάτων στο Ντουμπάι. Η Σαουδική Αραβία, ένας από τους μεγαλύτερους ρυπαντές λόγω των τεράστιων πετρελαιοπηγών της, έλαβε περίπου 328 εκατ. δολάρια σε ιαπωνικά δάνεια.

Στα Βαλκάνια, έξι χώρες που επιδιώκουν ένταξη στην ΕΕ έλαβαν πάνω από 3,5 δισ. δολάρια, με τη Σερβία να λαμβάνει κατά κεφαλήν δεκαπλάσια χρηματοδότηση από τις LDCs. Ακόμη και η Ρουμανία, κράτος-μέλος της ΕΕ, έλαβε επιχορήγηση 8 εκατ. δολαρίων από τις ΗΠΑ για μελέτη μικρού πυρηνικού αντιδραστήρα.

Παρότι οι συνολικές ροές χρημάτων αυξάνονται, δεν κατευθύνονται επαρκώς στα πιο ευάλωτα κράτη

Ειδικοί επισημαίνουν ότι παρότι οι συνολικές ροές αυξάνονται, δεν κατευθύνονται επαρκώς στους πιο ευάλωτους πληθυσμούς, ενώ τα υπερχρεωμένα κράτη χρειάζονται περισσότερες επιχορηγήσεις και ευνοϊκά δάνεια. Ταυτόχρονα, η ανισορροπία φαίνεται να εντείνεται από το γεγονός ότι η κατηγορία των «αναπτυσσόμενων χωρών» του ΟΗΕ παραμένει αμετάβλητη από το 1992, επιτρέποντας σε πλούσια κράτη όπως το Κατάρ, η Σιγκαπούρη και τα ΗΑΕ να παραμένουν στην ίδια κατηγορία με φτωχά κράτη όπως το Τόγκο και η Τανζανία.

Οι LDCs, την ίδια περίοδο, αποπλήρωσαν συνολικά 91,3 δισ. δολάρια σε εξωτερικά χρέη – ποσό τριπλάσιο από τη χρηματοδότηση που έλαβαν. Οι ειδικοί εκφράζουν ανησυχία ότι πολλές χώρες δανείζονται πλέον μόνο για να εξοφλήσουν προηγούμενα χρέη.

Ο ΟΗΕ τονίζει ότι οι ανισότητες στη χρηματοδότηση δείχνουν την ανάγκη μεταρρύθμισης του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος, ενώ ο στόχος των 100 δισ. δολαρίων θα αντικατασταθεί φέτος από νέο στόχο 300 δισ. ετησίως έως το 2035. Η έκθεση των τελευταίων COP εξετάζει λύσεις όπως φόρους στα ορυκτά καύσιμα και επέκταση της χρηματοδότησης με επιχορηγήσεις, υπογραμμίζοντας ότι η κλιματική χρηματοδότηση πρέπει να είναι «προσβάσιμη, προσιτή και δίκαιη».

Διαβάστε ακόμη