Ο κόσμος έχει αποτύχει να επιτύχει τον βασικό στόχο της Συμφωνίας του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή, δηλαδή τον περιορισμό αύξησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας μέχρι 1,5 βαθμό Κελσίου, και είναι πλέον σχεδόν βέβαιο ότι αυτό το όριο θα ξεπεραστεί μέσα στην επόμενη δεκαετία, σύμφωνα με την Έκθεση για το Χάσμα Εκπομπών του Προγράμματος Περιβάλλοντος του ΟΗΕ (UNEP), που δημοσιεύθηκε την Τρίτη.

Η ετήσια αυτή έκθεση επισημαίνει ότι, εξαιτίας της αργής προόδου των κρατών στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, είναι πλέον σαφές πως ο κόσμος θα υπερβεί τον κεντρικό στόχο της Συμφωνίας του Παρισιού του 2015 — έστω και προσωρινά. Το UNEP προειδοποιεί ότι αυτή η υπέρβαση θα είναι δύσκολο να ανατραπεί και θα απαιτήσει «ταχύτερες και βαθύτερες πρόσθετες μειώσεις εκπομπών» ώστε να περιοριστεί το φαινόμενο.

Η επικεφαλής συγγραφέας της έκθεσης, Anne Olhoff, τόνισε ότι «σημαντικές μειώσεις στις εκπομπές μπορούν να καθυστερήσουν τη στιγμή που θα σημειωθεί η υπέρβαση, όμως πλέον δεν μπορούμε να την αποφύγουμε εντελώς».

Τι προβλέπει η Συμφωνία του Παρισιού για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής

Όπως αναφέρει το Reuters, η Συμφωνία του Παρισιού δεσμεύει τις χώρες να περιορίσουν την αύξηση της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας στους 2°C σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, με στόχο τον περιορισμό στους 1,5°C. Ωστόσο, σύμφωνα με την έκθεση, ακόμα κι αν οι σημερινές δεσμεύσεις των κρατών για μελλοντικές μειώσεις εκπομπών τηρηθούν πλήρως, η Γη αναμένεται να θερμανθεί κατά 2,3 έως 2,5°C. Αυτό αντιπροσωπεύει βελτίωση μόλις 0,3°C σε σχέση με τις προβλέψεις του ΟΗΕ πέρυσι, γεγονός που δείχνει ότι οι νέες πολιτικές και οι ανακοινώσεις –ακόμη και από κορυφαίους ρυπαντές όπως η Κίνα– δεν έχουν καταφέρει να κλείσουν ουσιαστικά το χάσμα.

Η Κίνα, η χώρα με τις μεγαλύτερες εκπομπές CO₂ παγκοσμίως, δεσμεύτηκε τον Σεπτέμβριο να μειώσει τις εκπομπές της κατά 7-10% έως το 2035 σε σχέση με το μέγιστο επίπεδό τους. Αναλυτές επισημαίνουν ότι η Κίνα συνήθως θέτει μετριοπαθείς στόχους, τους οποίους στη συνέχεια υπερβαίνει, ωστόσο η δέσμευση αυτή δεν αρκεί για να ανακοπεί η παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας.

Η έκθεση του ΟΗΕ έρχεται λίγες ημέρες πριν την COP30

Τα ευρήματα της έκθεσης εντείνουν τις πιέσεις ενόψει της Διάσκεψης για το Κλίμα COP30, που θα πραγματοποιηθεί αυτόν τον μήνα, όπου οι χώρες θα συζητήσουν τρόπους επιτάχυνσης και χρηματοδότησης πιο αποφασιστικών μέτρων κατά της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Οι στόχοι της Συμφωνίας του Παρισιού βασίζονται σε επιστημονικά δεδομένα που δείχνουν πώς κάθε μικρή αύξηση της θερμοκρασίας επιδεινώνει τα φαινόμενα καύσωνα, ξηρασίας και πυρκαγιών. Για παράδειγμα, μια αύξηση 2°C θα διπλασίαζε το ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού που εκτίθεται σε ακραία θερμότητα σε σύγκριση με το σενάριο του 1,5°C. Παράλληλα, σε αύξηση 1,5°C θα καταστρεφόταν τουλάχιστον το 70% των κοραλλιογενών υφάλων, ενώ σε 2°C το 99%.

Οι τρέχουσες πολιτικές –όχι οι μελλοντικές δεσμεύσεις, αλλά όσα εφαρμόζονται ήδη– οδηγούν σε ακόμη χειρότερο σενάριο, με αύξηση περίπου 2,8°C. Παρά τη ζοφερή αυτή εικόνα, η ανθρωπότητα έχει σημειώσει κάποια πρόοδο: πριν από δέκα χρόνια, όταν υπογράφηκε η Συμφωνία του Παρισιού, ο πλανήτης βρισκόταν σε τροχιά αύξησης της θερμοκρασίας κατά περίπου 4°C.

Ωστόσο, οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα συνεχίζουν να αυξάνονται, καθώς πολλές χώρες εξακολουθούν να στηρίζουν την οικονομική τους ανάπτυξη στην καύση άνθρακα, πετρελαίου και φυσικού αερίου. Σύμφωνα με τα στοιχεία του UNEP, οι παγκόσμιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου αυξήθηκαν το 2024 κατά 2,3%, φτάνοντας τους 57,7 γιγατόνους ισοδυνάμου CO₂.

Η έκθεση καταλήγει ότι, αν και η ανθρωπότητα έχει αποφύγει το χειρότερο σενάριο, η δράση που απαιτείται για να αποφευχθεί μια μόνιμη υπέρβαση των 1,5°C πρέπει να είναι άμεση, συντονισμένη και πιο φιλόδοξη από ποτέ.

Διαβάστε ακόμη