Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Κομισιόν) ενέκρινε, σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις, ολλανδικό πρόγραμμα ύψους 1,2 δισεκατομμυρίων ευρώ (πρόγραμμα “NIKI”) για τη στήριξη επιχειρήσεων στις προσπάθειές τους να μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου καθ’ όλη τη διάρκεια ζωής των προϊόντων τους. Οι εκπομπές κύκλου ζωής περιλαμβάνουν το σύνολο των εκπομπών που σχετίζονται με ένα προϊόν ή υπηρεσία – από την εξόρυξη και επεξεργασία πρώτων υλών, μέχρι την κατασκευή, μεταφορά και τελική διαχείριση. Η ενίσχυση θα χορηγείται σε έργα που προσφέρουν το μεγαλύτερο περιβαλλοντικό όφελος με το χαμηλότερο κόστος για τον φορολογούμενο, λαμβάνοντας υπόψη όλο τον κύκλο ζωής του προϊόντος.

Το πρόγραμμα NIKI εισάγει για πρώτη φορά ανταγωνισμό μεταξύ έργων άμεσης απαλλαγής από τον άνθρακα και έργων κυκλικής οικονομίας και αποδοτικότερης χρήσης πόρων στο πλαίσιο κρατικής ενίσχυσης. Τα έργα άμεσης απαλλαγής από τον άνθρακα επικεντρώνονται κυρίως στη μείωση εκπομπών μέσω αλλαγών στις παραγωγικές διαδικασίες, ενώ τα έργα κυκλικής οικονομίας και αποδοτικότητας πόρων επιτυγχάνουν μείωση εκπομπών μέσω χρήσης δευτερογενών ή βιολογικών πρώτων υλών αντί για πρωτογενείς ή ορυκτές. Το πρόγραμμα στοχεύει στην επίτευξη των κλιματικών στόχων της Ολλανδίας, σε συμφωνία με τις Πολιτικές Κατευθυντήριες Γραμμές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το 2024–2029, οι οποίες προωθούν μια πιο κυκλική και ανθεκτική οικονομία.

Το ολλανδικό πρόγραμμα

Το NIKI θα είναι ανοικτό σε επιχειρήσεις όλων των μεγεθών που δραστηριοποιούνται στη μεταποίηση, στη διαχείριση αποβλήτων και σε δραστηριότητες αποκατάστασης εντός της Ολλανδίας. Για να είναι επιλέξιμο ένα έργο, θα πρέπει να επιτυγχάνει μείωση εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου τουλάχιστον 100.000 τόνων κατά τη διάρκεια ζωής του.

Η επιλογή των έργων και το ύψος της ενίσχυσης θα καθορίζονται μέσω ανοικτής και ανταγωνιστικής διαδικασίας υποβολής προσφορών, βασισμένης στο χαμηλότερο ποσό ενίσχυσης ανά τόνο CO₂ που αποφεύγεται. Το πρόγραμμα είναι τεχνολογικά ουδέτερο. Κατά τη διάρκεια των πέντε ετών λειτουργίας του NIKI, η ολλανδική κυβέρνηση σχεδιάζει να οργανώνει έναν γύρο προσκλήσεων (διαγωνισμό) κάθε χρόνο.

Η αξιολόγηση από την Κομισιόν

Η Κομισιόν αξιολόγησε το πρόγραμμα με βάση τους κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις, ειδικότερα το άρθρο 107(3)(γ) της Συνθήκης για τη Λειτουργία της ΕΕ (ΣΛΕΕ), που επιτρέπει στα κράτη μέλη να στηρίζουν την ανάπτυξη συγκεκριμένων οικονομικών δραστηριοτήτων υπό όρους, και τις Κατευθυντήριες Γραμμές για τις Κρατικές Ενισχύσεις για το Κλίμα, την Περιβαλλοντική Προστασία και την Ενέργεια του 2022 (CEEAG). Πρόκειται για το πρώτο πρόγραμμα κρατικών ενισχύσεων που ενσωματώνει έργα από τις ενότητες 4.1 και 4.4 των CEEAG υπό κοινή ανταγωνιστική διαδικασία. Η ενότητα 4.1 καλύπτει ενισχύσεις για μείωση ή αφαίρεση εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, ενώ η 4.4 αφορά ενισχύσεις για αποδοτικότητα πόρων και μετάβαση σε κυκλική οικονομία.

Η Κομισιόν διαπίστωσε ότι:

  • Το πρόγραμμα είναι αναγκαίο και κατάλληλο για τη στήριξη της αποανθρακοποίησης της βιομηχανίας στους τομείς που καλύπτει.
  • Έχει “κίνητρο”, καθώς οι δικαιούχοι δεν θα προχωρούσαν σε αυτές τις επενδύσεις χωρίς δημόσια στήριξη.
  • Η Ολλανδία έχει θέσει επαρκείς δικλίδες ασφαλείας ώστε να περιοριστεί η στρέβλωση του ανταγωνισμού και του εμπορίου στην ΕΕ.

Συγκεκριμένα:

  • Οι δικαιούχοι θα επιλέγονται μέσω ανοικτής, διαφανούς και αμερόληπτης διαδικασίας.
  • Η ενίσχυση θα δίνεται σε έργα που επιτυγχάνουν τη μεγαλύτερη μείωση CO₂ ανά ευρώ, ελαχιστοποιώντας τις δημόσιες δαπάνες και ενθαρρύνοντας φιλικές προς το κλίμα επενδύσεις.
  • Το πρόγραμμα περιλαμβάνει μηχανισμό επιστροφής (claw-back), μέσω του οποίου κέρδη που ξεπερνούν τις προβλέψεις ενδέχεται να ανακτηθούν μερικώς από το ολλανδικό κράτος.
  • Τα θετικά αποτελέσματα, κυρίως για το περιβάλλον, υπερτερούν πιθανών αρνητικών επιπτώσεων στον ανταγωνισμό.

Με βάση τα παραπάνω, η Κομισιόν ενέκρινε το ολλανδικό πρόγραμμα σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις.

Ιστορικό

Οι κατευθυντήριες γραμμές CEEAG παρέχουν το πλαίσιο για την αξιολόγηση της συμβατότητας κρατικών ενισχύσεων που αφορούν την περιβαλλοντική και κλιματική προστασία και την ενέργεια, σύμφωνα με το άρθρο 107(3)(γ) ΣΛΕΕ. Η μη εμπιστευτική έκδοση της απόφασης θα είναι διαθέσιμη υπό τον αριθμό υπόθεσης SA.103901 στο μητρώο κρατικών ενισχύσεων της ιστοσελίδας ανταγωνισμού της Κομισιόν, μόλις επιλυθούν τυχόν ζητήματα εμπιστευτικότητας. Οι νέες δημοσιεύσεις αποφάσεων κρατικών ενισχύσεων ανακοινώνονται στο εβδομαδιαίο ενημερωτικό δελτίο Competition Weekly e-News.

Διαβάστε ακόμη