Οι νέοι κανόνες της ΕΕ για τα εθνικά χρέη και τα ελλείμματα θα παρεμποδίσουν την ικανότητα των κρατών μελών να πραγματοποιήσουν τις δημόσιες επενδύσεις που απαιτούνται για την αποτελεσματική καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, σύμφωνα με νέα μελέτη που ανατέθηκε από την ομάδα των Πρασίνων/Ευρωπαϊκής Ελεύθερης Συμμαχίας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Μιλώντας σε συνέντευξη Τύπου την Τρίτη (30 Ιανουαρίου), ο Φίλιπ Λάμπερτς, συμπρόεδρος της ομάδας των Πρασίνων/EFA, τόνισε ότι οι δημοσιονομικοί κανόνες που διαπραγματεύονται επί του παρόντος στο πλαίσιο των «τριμερών» συζητήσεων μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου θα καταστήσουν «νομικά αδύνατο» για το μπλοκ να επιτύχει τον στόχο της πλήρους απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές έως το 2050, όπως γράφει το Euractive.
Ο ίδιος επαναλαμβάνοντας προηγούμενα σχόλια, κατηγόρησε την ΕΕ ότι διοικείται από «θρησκευτικούς φονταμενταλιστές» που ακολουθούν «αυτοκτονικές» πολιτικές. Οι κανόνες, τους οποίους τα ευρωπαϊκά συνδικάτα έχουν καταδικάσει έντονα, περιλαμβάνουν ατομικά «μονοπάτια δαπανών» για κάθε χώρα της ΕΕ προκειμένου να μειωθεί το χρέος και τα ελλείμματα στα όρια που δίνουν οι συνθήκες της ΕΕ.
Όπως προτάθηκε από τους υπουργούς Οικονομικών των χωρών της ΕΕ, θα απαιτούσαν επίσης από τα κράτη μέλη με δημόσιο χρέος προς ΑΕΠ άνω του 90% να μειώσουν το βάρος του χρέους τους κατά μία ποσοστιαία μονάδα κατά μέσο όρο ετησίως, ενώ οι χώρες της ΕΕ με χρέος προς ετήσιο ΑΕΠ μεταξύ 60% και 90% θα μείωναν το ποσοστό χρέους τους κατά 0,5 ποσοστιαίες μονάδες κατά μέσο όρο ετησίως.
Δεκατρία από τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ έχουν επί του παρόντος λόγο χρέους προς ετήσιο ΑΕΠ πάνω από τον στόχο του 60% που είχε τεθεί στο «Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης», το προηγούμενο σύνολο δημοσιονομικών κανόνων- ο συνολικός λόγος χρέους προς ετήσιο ΑΕΠ της ΕΕ είναι 83,5%.
Ωστόσο, σύμφωνα με μια νέα μελέτη του Ινστιτούτου Ρουσσώ, μιας γαλλικής δεξαμενής σκέψης, η οποία ανατέθηκε από την ομάδα των Πρασίνων/EFA, τα κράτη μέλη θα πρέπει σχεδόν σίγουρα να εκδώσουν σημαντικά περισσότερο χρέος για τη χρηματοδότηση της πράσινης μετάβασης κατά το επόμενο τέταρτο του αιώνα.
Συγκεκριμένα, η έκθεση διαπίστωσε ότι απαιτούνται πρόσθετες δημόσιες επενδύσεις ύψους 260 δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως, ή 1,6% του ετήσιου ΑΕΠ της Ευρώπης, προκειμένου το μπλοκ να επιτύχει τον στόχο του καθαρού μηδενικού ισοζυγίου μέχρι το 2050. Η μελέτη πρόσθεσε ότι θα απαιτηθούν επίσης πρόσθετες ιδιωτικές επενδύσεις ύψους 100 δισ. ευρώ ετησίως.
Το αγκάθι της χρηματοδότησης
Ο Guillaume Kerlero de Rosbo, ένας από τους επικεφαλής ερευνητές της μελέτης, τόνισε ότι απαιτείται σημαντική δημόσια χρηματοδότηση επειδή πολλές από τις απαιτούμενες επενδύσεις «δεν είναι αρκετά κερδοφόρες» για να τις χρηματοδοτήσει μόνος του ο ιδιωτικός τομέας, ιδίως στους τομείς της ανακαίνισης κτιρίων και της βαριάς βιομηχανίας.
«Το αόρατο χέρι της αγοράς δεν θα κάνει τη δουλειά μόνο του», δήλωσε ο Kerlero de Rosbo, προσθέτοντας: «Βραχυπρόθεσμα, τα κράτη μέλη θα χρειαστούν χρηματοδοτικά περιθώρια για να αναλάβουν δράση και γι’ αυτό πιστεύουμε ότι η τρέχουσα μεταρρύθμιση σχετικά με τους ευρωπαϊκούς δημοσιονομικούς κανόνες δεν επιτρέπει να γίνουν αυτές οι επιπλέον επενδύσεις».
«[Οι κανόνες είναι] αυτοκτονικοί», δήλωσε ο Λάμπερτς. «Αυτοκτονικοί. Δεν υπάρχει άλλη λέξη που θα τους χαρακτήριζε καλύτερα. Και θα είμαι απόψε στον τριμερή διάλογο μεταξύ του Συμβουλίου και του Κοινοβουλίου [όπου θα] ουσιαστικά [συζητήσουμε]: Πώς θα κόψουμε δύο πόδια και ένα χέρι και στη συνέχεια θα συνεχίσουμε να αντιμετωπίζουμε τις προκλήσεις του 21ου αιώνα;»
Και πρόσθεσε: «Ναι, χρειαζόμαστε ιδιωτικές επενδύσεις. Απολύτως. Αλλά είναι πλάνη να πιστεύουμε ότι, πράγματι, οι επιπλέον επενδύσεις θα προέλθουν μόνο από τον ιδιωτικό τομέα… Χωρίς μαζική δημόσια στήριξη, το κύμα ανακαίνισης δεν θα συμβεί. Και αυτό έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τη νεοφιλελεύθερη ιδεολογία που λέει ότι το κράτος είναι αναποτελεσματικό και οι αγορές γνωρίζουν καλύτερα».
Ενώ η μελέτη υποθέτει ότι σχεδόν τα τρία τέταρτα των επενδύσεων για την κλιματική ουδετερότητα θα προέρχονται από τις κυβερνήσεις, πολλοί mainstream οικονομολόγοι, ωστόσο, αναμένουν πολύ υψηλότερα ποσοστά ιδιωτικών επενδύσεων για την επίτευξη των κλιματικών στόχων της ΕΕ.
«Δεν μπορούμε να λειτουργήσουμε ένα σύστημα όπου βασιζόμαστε συνεχώς σε τεράστιο δημόσιο χρέος, διότι δεν θα είμαστε σε θέση να το διατηρήσουμε αυτό για πολύ καιρό ως Ευρωπαϊκή Ένωση», δήλωσε τον Δεκέμβριο η Veronika Grimm, μέλος του Γερμανικού Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων, προσθέτοντας ότι «τότε θα πληγούμε από κρίσεις δημόσιου χρέους πολύ πριν γίνουμε κλιματικά ουδέτεροι».
Αντ’ αυτού, ζήτησε να κινητοποιηθούν περισσότερες ιδιωτικές επενδύσεις, μεταξύ άλλων από πλουσιότερα νοικοκυριά, αυξάνοντας την τιμή του πετρελαίου και του φυσικού αερίου μέσω υψηλότερων τιμών άνθρακα – μια κίνηση που αρχικά απορρίφθηκε από τους Πράσινους στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και εξακολουθεί να διχάζει την ομάδα.
Παρά το γεγονός ότι οι Πράσινοι συγκεντρώνουν τώρα πολύ χαμηλότερα ποσοστά από το αποτέλεσμά τους στις τελευταίες ευρωεκλογές του 2019, ο Λάμπερτς εξακολουθεί να ελπίζει ότι η διαπραγμάτευση των δημοσιονομικών κανόνων μετά τις εκλογές θα μπορούσε να γείρει έναν συμβιβασμό προς την επιθυμητή κατεύθυνση. Σχετικά με το πώς βλέπει η Δεξιά τη λιτότητα, ο Λάμπερτς έφερε το παράδειγμα της Ιταλίας, όπου η Μελόνι «είπε ναι στο Συμβούλιο, αλλά η Lega είπε όχι», ενώ η ID, η κοινοβουλευτική ομάδα της Lega, την καταψήφισε. «Δεν είναι λοιπόν δεδομένο ότι όσο πιο δεξιός είσαι, τόσο περισσότερη λιτότητα θέλεις», πρόσθεσε. Αν και αναμένει ότι η λεγόμενη «πλειοψηφία φον ντερ Λάιεν» του ΕΛΚ, του Renew και του S&D θα συνεχίσει να συνεργάζεται, είπε ότι θα μπορούσε ακόμα να υπάρξει λόγος να συμφωνήσουν σε μεγαλύτερο δημόσιο χρέος μετά τις εκλογές από ό,τι τώρα. «Μπορώ να σκεφτώ μερικά πράγματα: Να χάσει η Ουκρανία, να εκλεγεί ο Τραμπ, κάποιες μεγάλες κλιματικές καταστροφές», πρόσθεσε. «Έρχονται στιγμές που πρέπει να κάνεις ό,τι χρειαστεί», είπε.
