Η ανάπτυξη των συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας (BESS) στην Ελλάδα δεν θα κριθεί μόνο από το πόσα έργα θα κατασκευαστούν, αλλά από το αν θα καταφέρουν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις μιας ραγδαία μεταβαλλόμενης αγοράς. Οι άνθρωποι της Sympower, μιλώντας πρόσφατα για το μέλλον των μπαταριών στην ελληνική αγορά, συμφώνησαν ότι οι μεγαλύτερες προκλήσεις βρίσκονται στο θεσμικό, τεχνολογικό και εμπορικό πεδίο, ενώ ο συνδετικός τους κρίκος θα είναι η επιτυχημένη ένταξή τους στις νέες αγορές εξισορρόπησης.

Το θεσμικό πλαίσιο και οι ρυθμιστικές αλλαγές

«Η επιτυχία των μπαταριών θα κριθεί από το αν καταφέρουν να ενταχθούν αρμονικά στο οικοσύστημα των αγορών εξισορρόπησης» δήλωσε ο Δημήτρης Κορδώνης, Ανώτερος Σύμβουλος Δημόσιων & Ρυθμιστικών Θεμάτων της Sympower. «Η ενσωμάτωση των ευρωπαϊκών πλατφορμών PICASSO (AFRR) και MARI (MFRR), που θα ολοκληρωθεί τον Μάρτιο του 2025 και το τέλος του 2026 αντίστοιχα, μαζί με τη μετάβαση στο μοντέλο των 15 λεπτών τον Σεπτέμβριο του 2025, φέρνουν ριζικές αλλαγές στο τοπίο των αγορών εξισορρόπησης στην Ελλάδα. Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι οι μπαταρίες θα αποκτήσουν πρόσβαση σε νέα πεδία κερδοφορίας, προσφέροντας υπηρεσίες όχι μόνο στην κύρια χονδρεμπορική αγορά, αλλά και στις αγορές εξισορρόπησης, δηλαδή στην παροχή εφεδρείας συχνότητας και ισχύος (FCR, AFRR, MFRR). Με τον τρόπο αυτό θα μπορούν να ανταποκρίνονται πιο άμεσα και ευέλικτα στις ανάγκες του συστήματος, προσθέτοντας νέα αξία στο ελληνικό ενεργειακό οικοσύστημα».

Ο συνδυασμός τεχνολογίας, σχεδιασμού και κατασκευής

«Η επιτυχία των έργων κρίνεται από την τεχνολογία που επιλέγεται, το μέγεθος των συστημάτων και την κατασκευή τους» δήλωσε ο Έντουαρντ Τρίλορ, Υπεύθυνος Προγράμματος BESS της Sympower. Οι μπαταρίες των 2, 3 ή ακόμα και 4 ωρών θα κληθούν να ανταποκριθούν στις αυξημένες ανάγκες του συστήματος για ευελιξία, προσφέροντας υψηλή κερδοφορία μόνο αν κατασκευαστούν σωστά, συνδεθούν αποτελεσματικά στο δίκτυο και λειτουργήσουν ως μέρος μιας πολυεπίπεδης στρατηγικής. Όπως ανέφερε, το κλειδί θα είναι να συνδεθούν σωστά οι αγορές εξισορρόπησης με την ημερήσια και την ενδοημερήσια αγορά, προσφέροντας πλήρη εκμετάλλευση των διαθέσιμων εσόδων.

Η τοπική τεχνογνωσία και η ανθρώπινη προστιθέμενη αξία

«Στην Ελλάδα, επιτυχία σημαίνει να κατανοήσουμε τον ρόλο των ανθρώπων στο οικοσύστημα των μπαταριών» πρόσθεσε ο Κωνσταντίνος Σουλουτζιδάκης, Ειδικός Σύμβουλος για την Ελλάδα της Sympower. Στην παρέμβασή του στάθηκε στην ανάγκη οικοδόμησης μιας τοπικής αλυσίδας αξίας που θα συνδέει κατασκευαστές, τεχνολόγους, χρηματοδότες, αλλά και τον ίδιο τον Διαχειριστή (ΑΔΜΗΕ). Οι μπαταρίες δεν θα επιτύχουν ως ανεξάρτητα έργα, αλλά μόνο ως κομμάτια ενός ευρύτερου συνόλου που αξιοποιεί τόσο την τοπική τεχνογνωσία όσο και την διεθνή εμπειρία της Sympower. Σύμφωνα με τον κ. Σουλουτζιδάκη, μόνο ένα οικοσύστημα που συνδυάζει τεχνολογία, ανθρώπινο δυναμικό και στρατηγική θα καταφέρει να κερδίσει το στοίχημα της ενεργειακής μετάβασης.

Η πολυπλοκότητα των αγορών και το κατάλληλο επιχειρηματικό μοντέλο

«Η επιτυχία δεν θα κριθεί μόνο στο χαρτί των οικονομικών μοντέλων, αλλά στην ικανότητα των επενδυτών να συνθέτουν σωστά ένα πολυεπίπεδο σχήμα εσόδων» δήλωσε ο Έντουαρντ Τρίλορ. Στην εκδήλωση της Sympower τονίστηκε ότι οι ανεξάρτητοι σταθμοί αποθήκευσης θα κληθούν να αξιοποιήσουν τις υπηρεσίες των αγορών εξισορρόπησης —από το FCR έως το MFRR—, αλλά και να συνδεθούν σωστά με την ημερήσια και την ενδοημερήσια αγορά, προσφέροντας προστιθέμενη αξία. Η επιτυχία θα κριθεί, σύμφωνα με τους ομιλητές, από την ικανότητα των επενδυτών να συνδυάσουν το σωστό χαρτοφυλάκιο υπηρεσιών, να κατανοήσουν το νέο ρυθμιστικό πλαίσιο, να επιλέξουν τους κατάλληλους συνεργάτες και να χρησιμοποιήσουν τεχνολογίες που θα τους επιτρέψουν να αξιοποιήσουν το πλήρες δυναμικό των συστημάτων τους.

Η Sympower και τα στελέχη της συμφώνησαν ότι η επιτυχία των BESS στην Ελλάδα θα κριθεί από την ικανότητα των επενδυτών να ανταποκριθούν στην πολυπλοκότητα του νέου τοπίου: στο πώς θα κατανοήσουν το νέο θεσμικό πλαίσιο, πώς θα συνδέσουν σωστά τεχνολογία, ανθρώπους και αγορές, αλλά και πώς θα αξιοποιήσουν την αυξανόμενη ζήτηση για υπηρεσίες ευελιξίας. Οι μπαταρίες θα αποτελέσουν καταλύτη της ενεργειακής μετάβασης μόνο αν καταστούν μέρος ενός πλήρους οικοσυστήματος, το οποίο θα συνδέει τον ΑΔΜΗΕ, τους κατασκευαστές, τους επενδυτές, τους χρηματοδότες και τους ανθρώπους της αγοράς.

«Η επιτυχία των συστημάτων αυτών θα κριθεί από το αν θα καταφέρουν να ενταχθούν αρμονικά στο πολυσύνθετο παζλ των αγορών εξισορρόπησης» συνόψισε ο κ. Σουλουτζιδάκης, καταδεικνύοντας το κεντρικό στοίχημα για την ελληνική αγορά των μπαταριών: να συνδέσει την τεχνολογία, το θεσμικό πλαίσιο και το ανθρώπινο δυναμικό για να επιτύχει τον στόχο της ενεργειακής μετάβασης.

Πράγματι, η ελληνική ενεργειακή αγορά βρίσκεται σήμερα σε μια κρίσιμη μετάβαση προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ), με τα συστήματα αποθήκευσης ενέργειας με μπαταρίες (BESS) να αναγνωρίζονται ως θεμελιώδους σημασίας για τη σταθερότητα του δικτύου και την αποτελεσματική ενσωμάτωση των ΑΠΕ. Παρότι υπάρχει ισχυρό επενδυτικό ενδιαφέρον, το οποίο επιβεβαιώνεται από το πλήθος των αιτήσεων αδειοδότησης, οι επενδυτές βρίσκονται αντιμέτωποι με μία σειρά εμποδίων: τη συμφόρηση του δικτύου, τις γραφειοκρατικές δυσκολίες στην αδειοδότηση και την πρόσβαση στις επιδοτήσεις, τον κίνδυνο κανιβαλισμού της αγοράς λόγω υπερπροσφοράς έργων, αλλά και τις στρατηγικές προκλήσεις που δημιουργεί το μειούμενο κόστος των μπαταριών.

Οι συνεχείς παρατάσεις των προθεσμιών -που ζητεί η αγορά- για την ολοκλήρωση των έργων αντανακλούν αυτήν την πολυπλοκότητα, αποτέλεσμα των αιτημάτων των επενδυτών, της δυσκολίας προσαρμογής στο ρυθμιστικό πλαίσιο και της ανάγκης για εκτενείς δημόσιες διαβουλεύσεις που θα διαμορφώσουν τους τελικούς κανόνες της αγοράς. Η επιτυχία της μετάβασης θα κριθεί από την ικανότητα να επιτευχθούν συντονισμένες αναβαθμίσεις του δικτύου, να απλουστευτούν οι διοικητικές διαδικασίες και να δημιουργηθεί ένα βιώσιμο θεσμικό πλαίσιο που θα επιτρέπει στα έργα αποθήκευσης να αξιοποιήσουν πλήρως τον ρόλο τους ως καταλύτες της ενεργειακής μετάβασης.

Πάντως, πολλοί επενδυτές έχουν περιγράψει τον Γολγοθά που ακολουθεί ένα επενδυτής από τη στιγμή που κερδίζει έναν διαγωνισμό έως ότου ξεκινήσει η υλοποίηση του έργου δείχνει πως στην Ελλάδα τίθενται ορισμένες φορές μη ρεαλιστικοί χρόνοι. Η Οριστική Προσφορά Σύνδεσης (ΟΠΣ) είναι το απόλυτο «σημείο συμφόρησης» – χωρίς αυτήν, δεν μπορεί να παραγγελθεί εξοπλισμός, να συναφθούν συμβόλαια ή να εξασφαλιστεί χρηματοδότηση με στοιχειώδη ασφάλεια. Κι όμως, όσοι την λάβουν, πρέπει εντός 18 μηνών να υποβάλουν δήλωση ετοιμότητας, με συνέπεια η τεχνική και οικονομική προετοιμασία να πρέπει να έχει ολοκληρωθεί με ακρίβεια χειρουργείου.

Μια ενδεικτική εικόνα της πίεσης είναι οι αιτήσεις που κατατέθηκαν στον ΑΔΜΗΕ για standalone μπαταρίες κατά το 2024, οι οποίες ξεπέρασαν τα 12,8 GW, όταν το διαθέσιμο περιθώριο αφορά μόλις 3.800 MW έργων άνω των 10 MW. Το ενδιαφέρον είναι έντονο, αλλά ο ανταγωνισμός και η αβεβαιότητα «φρενάρουν» την υλοποίηση. Ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδιο που αντιμετωπίζουν οι επενδυτές είναι η εξασφάλιση χρηματοδότησης. Η δυσκολία δεν έγκειται μόνο στο ύψος των επενδύσεων ή την πολυπλοκότητα των έργων, αλλά στο γεγονός ότι δεν υπάρχει κανένας μηχανισμός πρόβλεψης σταθερών εσόδων, κάτι που κάνει τις τράπεζες να τηρούν εξαιρετικά επιφυλακτική στάση.

Ενδεικτικό είναι πως ο ΕΣΣΑΗΕ ζήτησε με επιστολή του προς το ΥΠΕΝ την αναπροσαρμογή του χρονοδιαγράμματος για την ολοκλήρωση των έργων αποθήκευσης με μπαταρίες που έχουν προκριθεί από τις τρεις ανταγωνιστικές διαδικασίες της ΡΑΑΕΥ, επισημαίνοντας ότι οι ισχύουσες προθεσμίες είναι ανεφάρμοστες. Οι επιτυχόντες του πρώτου διαγωνισμού (Αύγουστος 2023) θα εξασφαλίσουν Σύμβαση Σύνδεσης μόλις το δεύτερο τρίμηνο του 2025 — δηλαδή 20 μήνες μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων και πέντε μήνες πριν το πρώτο ορόσημο της 30ής Σεπτεμβρίου 2025 για τη δήλωση ετοιμότητας και τη θέση των έργων σε λειτουργία έως το τέλος της ίδιας χρονιάς.

Αντίστοιχα στενά χρονοδιαγράμματα ισχύουν και για τους επιτυχόντες της Β΄ Ανταγωνιστικής Διαδικασίας, οι οποίοι αντιμετωπίζουν ακόμα μεγαλύτερη πίεση χρόνου, ενώ στα έργα της Γ΄ Ανταγωνιστικής Διαδικασίας, παρά το γεγονός ότι οι τελικές ημερομηνίες εκτείνονται έως το πρώτο τετράμηνο του 2026, οι καθυστερήσεις στην έκδοση όρων σύνδεσης, αδειών εγκατάστασης και στις υπογραφές των συμβάσεων σύνδεσης καθιστούν ανέφικτους τους αρχικούς στόχους.

Πάντως, σύμφωνα με ανάλυση της Aurora Energy Research ο δρόμος για την ανάπτυξη τουλάχιστον 4 GW merchant μπαταριών στην Ελλάδα έως το 2035 ανοίγει με το νέο σχήμα προτεραιότητας σύνδεσης του ΥΠΕΝ, το οποίο σηματοδοτεί το πέρασμα από το μοντέλο των επιδοτήσεων στην εποχή των αμιγώς εμπορικών επενδύσεων. Σύμφωνα με την ανάλυση το σχήμα επιταχύνει το χρονοδιάγραμμα ανάπτυξης των BESS, αλλά συνοδεύεται από απαιτητικές προϋποθέσεις — εξασφαλισμένες περιβαλλοντικές άδειες, κλειδωμένη χρηματοδότηση και σαφή χρονοδιαγράμματα ηλέκτρισης — που περιορίζουν την άμεση υλοποίηση. Παράλληλα, οι ελληνικές τράπεζες δεν επιδεικνύουν ακόμα έντονο ενδιαφέρον για τη χρηματοδότηση έργων που θα βασίζονται αποκλειστικά στα έσοδα των αγορών, ενώ και ο ΑΔΜΗΕ καλείται να διαχειριστεί τον ήδη μεγάλο όγκο αιτήσεων σύνδεσης. Παρ’ όλα αυτά, επισημαίνει η Aurora, οι οικονομικές επιδόσεις των ανεξάρτητων συστημάτων αποθήκευσης παραμένουν ανθεκτικές, προσφέροντας εσωτερικό βαθμό απόδοσης (IRR) άνω του 9% ακόμα και στο ενδεχόμενο αυξημένου ανταγωνισμού και κανιβαλισμού των αγορών εξισορρόπησης.

Διαβάστε ακόμη