Ανοιχτό άφησε το ενδεχόμενο περαιτέρω παρεμβάσεων στη δομή και το εμπορικό σχήμα του Κάθετου Διαδρόμου Φυσικού Αερίου η Διευθύνουσα Σύμβουλος του ΔΕΣΦΑ, Μαρία Ρίτα Γκάλι, κατά την τοποθέτησή της στο 8ο InvestGR Forum, υπογραμμίζοντας ότι ο Διαχειριστής εργάζεται ενεργά για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του «Route 1» – του συνδυασμένου προϊόντος που λανσάρουν από κοινού οι Διαχειριστές Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίου Ελλάδας (ΔΕΣΦΑ) Βουλγαρίας (Bulgartransgaz), Ρουμανίας (Transgaz), Μολδαβίας (Vestmoldtransgaz) και Ουκρανίας (GTSOU) για να διευκολυνθεί η μεταφορά φυσικού αερίου από την Ελλάδα προς την Ουκρανία μέσω των υποδομών του Κάθετου Διαδρόμου Φυσικού Αερίου.
Όπως ανέφερε, πρόκειται για μια καινοτόμο διαδρομή που επιτρέπει για πρώτη φορά στους Ουκρανούς εμπόρους και αγοραστές φυσικού αερίου να πραγματοποιούν ηλεκτρονικά συναλλαγές στο εικονικό σημείο εμπορίας (VTP) της Ελλάδας και να παραλαμβάνουν το αέριο στο ουκρανικό σύστημα. Αν και η αρχική εφαρμογή του προϊόντος γίνεται με περιορισμένη δυναμικότητα και σε μηνιαία βάση, η επικεφαλής του ΔΕΣΦΑ επιβεβαίωσε ότι υπάρχει αυξανόμενο εμπορικό ενδιαφέρον, ενώ ήδη έχουν υποβληθεί αιτήματα από Ουκρανούς παίκτες για επέκταση της διάρκειας των προϊόντων και βελτίωση των τιμών.
Ανταποκρινόμενος στις ανάγκες αυτές, ο ΔΕΣΦΑ – σε στενή συνεργασία με τους υπόλοιπους Διαχειριστές – εξετάζει μια σειρά παρεμβάσεων που αποσκοπούν στην περαιτέρω ενίσχυση της εμπορικής ελκυστικότητας του «Route 1». Οι παρεμβάσεις αυτές επικεντρώνονται σε τρεις κρίσιμους άξονες: στην αύξηση της διαθέσιμης δυναμικότητας διαμετακόμισης, στην επιμήκυνση της διάρκειας των προσφερόμενων προϊόντων και στη μείωση της τιμολόγησης για τη συνολική διαδρομή.
Σύμφωνα με τη Μαρία Ρίτα Γκάλι, το προϊόν ξεκίνησε «με μικρά βήματα», βασισμένο σε διαθέσιμη χωρητικότητα που δεν χρησιμοποιείται από την εγχώρια αγορά. Ωστόσο, η θετική ανταπόκριση της αγοράς ενισχύει τη βούληση των Διαχειριστών να εντείνουν τις προσπάθειες για την επέκταση και τη σταθεροποίηση της εμπορικής αυτής διαδρομής. Ήδη βρίσκονται σε εξέλιξη επενδύσεις και τεχνικά έργα στις συμμετέχουσες χώρες που σταδιακά αυξάνουν τη διαθέσιμη χωρητικότητα κατά μήκος του Κάθετου Διαδρόμου.
Όπως επισημάνθηκε, η εξαγωγική ικανότητα του ελληνικού συστήματος φυσικού αερίου εκτιμάται ότι θα φτάσει έως τα 8 δισ. κυβικά μέτρα (bcm) μέχρι το τέλος του έτους, ενώ η Βουλγαρία αναμένεται να μπορεί να εξάγει μέχρι και 10 bcm προς τη Ρουμανία, μετά την ολοκλήρωση έργων άρσης σημείων συμφόρησης.
Η επέκταση της διάρκειας του προϊόντος από μηνιαία σε τριμηνιαία, ή και μεγαλύτερη, αποτελεί επίσης ένα αίτημα που έχει τεθεί από την πλευρά των αγοραστών, με στόχο την ενίσχυση της προβλεψιμότητας και της ευελιξίας στον προγραμματισμό εισαγωγών. Η κα. Γκάλι δήλωσε ότι ο ΔΕΣΦΑ βλέπει θετικά αυτή την κατεύθυνση, εφόσον υπάρξει σύμπνοια μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων Διαχειριστών. «Η προθυμία να επεκταθεί η διάρκεια αποτελεί ένα πολύ θετικό σήμα για τη συνέχεια του προϊόντος και αποτυπώνει την εμπιστοσύνη της αγοράς», σημείωσε χαρακτηριστικά.
Το τρίτο κρίσιμο σκέλος αφορά τη μείωση της συνολικής τιμής διαμετακόμισης. Ήδη έχει εφαρμοστεί έκπτωση 25% στη διαδρομή, η οποία διέρχεται από πέντε διαφορετικά συστήματα μεταφοράς. Παρ’ όλα αυτά, οι εμπορικοί χρήστες ζητούν περαιτέρω μείωση του κόστους για να καταστεί το προϊόν ανταγωνιστικό έναντι εναλλακτικών διαδρομών – όπως εκείνες μέσω της Γερμανίας ή της Πολωνίας. Η Γκάλι επισήμανε ότι πρόκειται για ένα σύνθετο ζήτημα, που απαιτεί ευρωπαϊκή συνεννόηση, καθώς η τιμολόγηση διέπεται από το ενιαίο ρυθμιστικό πλαίσιο της ΕΕ για την εσωτερική αγορά. Τόνισε, πάντως, ότι ο ΔΕΣΦΑ είναι αποφασισμένος να συνεχίσει τις διαπραγματεύσεις με τους λοιπούς Διαχειριστές, διατηρώντας παράλληλα πλήρη συμμόρφωση με το ευρωπαϊκό κανονιστικό περιβάλλον, ώστε να μην προκύψει στρέβλωση του ανταγωνισμού.
Το ενισχυμένο momentum για τον Κάθετο Διάδρομο αποτυπώνεται και στα αποτελέσματα των πρόσφατων δημοπρασιών δέσμευσης δυναμικότητας. Όπως αναφέρθηκε, σημαντικό ενδιαφέρον καταγράφηκε στην είσοδο της Αμφιτρίτης (FSRU Αλεξανδρούπολης), στον αγωγό IGB από την Ελλάδα προς τη Βουλγαρία, αλλά και στο σημείο διασύνδεσης Kardam–Negru Voda, από τη Βουλγαρία προς τη Ρουμανία, όπου δεσμεύθηκε πάνω από το 70% της προσφερόμενης χωρητικότητας για τα έτη 2025–2026. Ο Εκτελεστικός Διευθυντής της Bulgartransgaz, Βλαντιμίρ Μαλίνοφ, επιβεβαίωσε ότι οι αυξανόμενες ροές προς τη Ρουμανία αντανακλούν τη δυναμική ζήτηση για φυσικό αέριο από τη Νοτιοανατολική Ευρώπη.
Η μετατροπή του «Route 1» σε ένα σταθερό και ευέλικτο εμπορικό εργαλείο αποκτά πρόσθετη γεωπολιτική σημασία, δεδομένων των ενεργειακών αναγκών της Ουκρανίας και των συνεχιζόμενων προκλήσεων στον ευρωπαϊκό ενεργειακό χάρτη. Η επιτυχία του εγχειρήματος δεν εξαρτάται μόνο από τις τεχνικές παραμέτρους, αλλά και από τον τρόπο με τον οποίο οι Διαχειριστές συνεργάζονται για να δημιουργήσουν ένα βιώσιμο μοντέλο που εξυπηρετεί τόσο τις εμπορικές απαιτήσεις όσο και τους στρατηγικούς ενεργειακούς στόχους της ΕΕ. Όπως κατέληξε η Μαρία Ρίτα Γκάλι, «δεν μπορούμε να προσφέρουμε ό,τι ζητά η αγορά, αλλά μπορούμε να συνεχίσουμε να βελτιώνουμε το προϊόν εντός ενός δίκαιου, ανταγωνιστικού και λειτουργικού ευρωπαϊκού πλαισίου».
Οι εξελίξεις αυτές ενισχύονται από τις πολιτικές πρωτοβουλίες σε επίπεδο ΕΕ για τη σταδιακή εξάλειψη της εξάρτησης από το ρωσικό φυσικό αέριο. Σύμφωνα με το σχέδιο Κανονισμού που συζητείται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και δόθηκε στη δημοσιότητα στις 14 Ιουλίου 2025 (COM(2025)0828), οι εισηγητές Ville Niinistö και Inese Vaidere προτείνουν να επισπευσθεί κατά έναν χρόνο – έως την 1η Ιανουαρίου 2027 – η προθεσμία για την πλήρη παύση των ρωσικών εισαγωγών. Όπως σημειώνουν, η παγκόσμια προσφορά LNG αυξάνεται ραγδαία, υπερκαλύπτοντας τις ποσότητες ρωσικού αερίου που αποσύρονται, ενώ η ζήτηση φυσικού αερίου στην ΕΕ ακολουθεί καθοδική πορεία. Επιπλέον, προτείνεται η θεσμοθέτηση εθνικών σχεδίων διαφοροποίησης για όλα τα κράτη-μέλη, προκειμένου να προετοιμάσουν το έδαφος για την πλήρη απεξάρτηση.
Η πρωτοβουλία αυτή, εφόσον εγκριθεί, δημιουργεί ευνοϊκές προοπτικές για τις υποδομές του Κάθετου Διαδρόμου, ενισχύοντας τη στρατηγική σημασία της Ελλάδας ως χώρας εισόδου και διαμετακόμισης μη ρωσικού αερίου προς την Ανατολική Ευρώπη και την Ουκρανία. Όπως προκύπτει και από την τοποθέτηση της Μαρίας Ρίτα Γκάλι, ο ΔΕΣΦΑ επιδιώκει να διασφαλίσει τη λειτουργική και εμπορική επιτυχία του Κάθετου Διαδρόμου μέσα από διαρκή αναπροσαρμογή των προσφερόμενων προϊόντων, σε συνδυασμό με την ενίσχυση της διαλειτουργικότητας μεταξύ των TSO και την ενσωμάτωση των δυνατοτήτων LNG μέσω του FSRU Αλεξανδρούπολης.
Σε αυτή τη συγκυρία, το στοίχημα για τον ΔΕΣΦΑ και τους εταίρους του είναι να μετατρέψουν το νέο αυτό σχήμα από μια καινοτόμα πρωτοβουλία σε σταθερό άξονα ενεργειακής ασφάλειας και εμπορικής ροής, ικανό να ανταγωνιστεί τις υφιστάμενες διαδρομές από τον Βορρά και να προσφέρει αξιόπιστες εναλλακτικές στους προμηθευτές και στους καταναλωτές της Ανατολικής Ευρώπης.
Διαβάστε ακόμη
