Ενέργεια, δεδομένα, ρυθμιστικές μεταρρυθμίσεις, όλα μαζί συνθέτουν το επόμενο στάδιο της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΑΙ) με ειδικούς και αναλυτές να καταλήγουν στο ίδιο συμπέρασμα: Η ενέργεια τροφοδοτεί την AI και η AI μεταμορφώνει τον τομέα της ενέργειας δημιουργώντας μια σχέση αλληλεξάρτησης που θα διαμορφώσει το μέλλον. Οι κρίσιμοι παράγοντες, που θα κρίνουν την επόμενη ημέρα της ΑΙ στον τομέα της ενέργειας, όπως αναφέρθηκαν και στο πλαίσιο του 1st Energy & Sustainability and Knowledge Forum, συνοψίζονται σε έξι σημεία:
- Αξιοποίηση έξυπνων μετρητών και ποιοτικών δεδομένων: Η πλήρης κατανόηση της ζήτησης απαιτεί εγκατάσταση έξυπνων μετρητών και ευέλικτων στοιχείων στο δίκτυο. Η AI μπορεί να αξιοποιήσει αυτά τα δεδομένα για καλύτερες προβλέψεις, αναγνώριση προτύπων κατανάλωσης και εντοπισμό φορτίων κατάλληλων για demand response.
- Συνεργασία Διαχειριστών και κοινά δεδομένα: Η μετάβαση σε πιο τοπικά σήματα τιμών και η βελτίωση της αποτελεσματικότητας της αγοράς απαιτούν στενή συνεργασία μεταξύ διαχειριστών μεταφοράς και διανομής ενέργειας με κοινά πρότυπα δεδομένων. Η διαλειτουργικότητα αυτή θα επιτρέψει την ανάπτυξη καινοτόμων εφαρμογών και την ένταξη μικρών εταιρειών και startups στην αγορά.
- Επενδύσεις σε αποθήκευση και ευέλικτα δίκτυα: Για την αντιμετώπιση της μεταβλητότητας ΑΠΕ και της αυξανόμενης ζήτησης AI, είναι κρίσιμη η εγκατάσταση αποθηκευτικών συστημάτων, συγχρονιστών πυκνωτών και line rating συστημάτων. Αυτές οι υποδομές ενισχύουν την ευελιξία του δικτύου και την ικανότητα διαχείρισης φορτίου.
- Απλοποίηση αδειοδοτήσεων και επιτάχυνση διαδικασιών: Οι καθυστερήσεις σε αδειοδοτήσεις και οι αντιδράσεις σε έργα υποδομής, που αφορούν πχ σε δίκτυα, μπορούν να μπλοκάρουν κρίσιμα projects. H επιτάχυνση διαδικασιών και υιοθέτηση πολιτικών που ξεμπλοκάρουν τις διαδικασίες είναι απαραίτητες για να μην χαθεί χρόνος στην εφαρμογή καινοτόμων λύσεων.
- Υποστήριξη startup οικοσυστήματος: Η συμμετοχή νεοφυών επιχειρήσεων μπορεί να πολλαπλασιάσει την παραγωγικότητα και να προσφέρει λύσεις σε real-time διαχείρισης ζήτησης, predictive analytics και νέες μορφές ενέργειας. Στο πλαίσιο αυτό, η Ελλάδα μπορεί να εξελιχθεί σε κόμβο καινοτομίας εάν αξιοποιηθούν οι startups για να υποστηρίξουν ΜμΕ και μεγαλύτερους παίκτες.
- Upkilling & Reskilling: Η αποδοχή της AI από εργαζόμενους δεν έρχεται με την υλοποίηση υποχρεωτικών projects, αλλά με τη κατανόηση του οφέλους με εργαλεία που ενισχύουν την απόδοσή τους.
Ο κρίσιμος ρόλος των δικτύων
Τα δίκτυα και η ανάγκη για δεδομένα μπαίνει στο επίκεντρο της συζήτησης όπως επεσήμανε ο καθηγητής Αθανάσιος Δαγούμας σημειώνοντας πως τα δίκτυα θα πρέπει να γίνουν «έξυπνα» και ευέλικτα, αλλιώς η αυξανόμενη ζήτηση από data centers και ηλεκτροκίνηση θα οδηγήσει σε συμφόρηση, αυξημένο κόστος και αστάθεια. Όπως εξήγησε, χωρίς smart meters, χωρίς συγχρονίζοντες πυκνωτές και χωρίς line rating συστήματα, η αγορά δεν έχει τα απαραίτητα εργαλεία για να ενσωματώσει την AI σε μεγάλη κλίμακα. Η διαδρομή είναι ξεκάθαρη: χωρίς δεδομένα ζήτησης υψηλής ποιότητας, δεν γίνεται να χτιστούν αξιόπιστα μοντέλα πρόβλεψης, segmentation πελατών ή να σχεδιαστούν οικονομικά κίνητρα για demand response.
Σύμφωνα με τον κ. Δαγούμα, σήμερα ξέρουμε πώς να εγκαθιστούμε έναν έξυπνο μετρητή, αλλά δεν γνωρίζουμε ποια είναι η πραγματική ζήτηση. Όπως εξήγησε, με την αναγνώριση προτύπων μπορούμε να τμηματοποιήσουμε τη ζήτηση και να εντοπίσουμε ποια φορτία λειτουργούν, ποιες είναι οι τιμές ηλεκτρικής ενέργειας και τελικά ποια από αυτά μπορούν να μετατοπιστούν, ώστε να έχουμε πιο αποτελεσματικό demand response στην αγορά και σε αυτό το σημείο η AI μπορεί να βοηθήσει σημαντικά. Στην πράξη, στην πλειονότητα των αγορών, η AI μπορεί να ενσωματώσει πιο αποτελεσματικά τα διαφορετικά φορτία και τα διάφορα στοιχεία του συστήματος και να εντοπίσει ευκολότερα τα τοπικά σήματα. Όπως τόνισε ο κ. Δαγούμας, οι ευρωπαϊκές αγορές λειτουργούν σε ζωνικό επίπεδο. Η AI μπορεί να βοηθήσει, καθώς ενσωματώνει αυτές τις πληροφορίες, ώστε να μεταβούμε σε nodal προσέγγιση και να αποκτήσουμε πιο ισχυρά, τοπικά σήματα τιμών που θα καθοδηγούν και τις επενδύσεις.
Μιλώντας ειδικά για τα δίκτυα τόνισε την ανάγκη του συντονισμού των Διαχειριστών και των εμπλεκόμενων φορέων προκειμένου να μπορούν να εντοπίζουν πιο αποτελεσματικά τις ανάγκες, τόσο σε εθνικό όσο και σε περιφερειακό επίπεδο. Με αυτόν τον τρόπο το σύστημα μπορεί να λειτουργήσει πιο ομαλά και έτσι θα μπορούσε να αναπτυχθεί στη συνέχεια ο αλγόριθμος της αγοράς ώστε να συνδυαστεί η αγορά επόμενης ημέρας με την αγορά εξισορρόπησης και τις επικουρικές υπηρεσίες σε πραγματικό χρόνο και με λεπτομέρεια προκειμένου να επιτευχθούν πιο αποτελεσματικά σήματα τιμών και πιο ανθεκτικές λύσεις. Τέλος, υπογράμμισε ότι οι Διαχειριστές Δικτύου και όλα τα εμπλεκόμενα μέρη πρέπει να έχουν επιχειρησιακή διαλειτουργικότητα στα δεδομένα τους και να διαθέτουν APIs ανοιχτά σε ακαδημαϊκούς και startups που αναπτύσσουν διαφορετικές εφαρμογές downstream προκειμένου να διευκολύνουν την περαιτέρω διείσδυση της AI στην επόμενη ημέρα.
AI ως στρατηγικός παράγοντας, όχι απλώς εργαλείο αποδοτικότητας
Ο κ. Γιώργος Κωνσταντέλος, Director Digital Technologies στην Helleniq Energy τοποθέτησε την AI στο πλαίσιο επιχειρησιακού μετασχηματισμού. Όπως είπε, η AI όχι μόνο στοχεύει στη λειτουργική αποδοτικότητα, όπως η βελτιστοποίηση παραγωγής ή η ενεργειακή διαχείριση, αλλά μπορεί και πρέπει να χρησιμοποιηθεί ως στρατηγικός καταλύτης που ανασχεδιάζει επενδυτικές αποφάσεις και επιχειρησιακά μοντέλα. Το ζητούμενο δεν είναι να ενσωματώσει κανείς εργαλεία AI «γιατί έτσι κάνουν όλοι», αλλά να έχει καθαρή εικόνα του τελικού στόχου και να συνδέσει projects με ευρύτερες αλλαγές στην εταιρεία. Αυτή η προσέγγιση είναι κρίσιμη ειδικά για επιχειρήσεις ενέργειας: όταν τα έργα AI συνδυάζονται με επενδύσεις σε αποθήκευση, δίκτυα και νέες μονάδες παραγωγής, τότε οι αλλαγές είναι πραγματικές και μόνιμες. Αντίθετα, αποσπασματικά έργα οδηγούν σε «διακοσμητική» τεχνολογία χωρίς πραγματικό αποτέλεσμα.
Το στοίχημα για τις επιχειρήσεις
Tο μεγαλύτερο ποσοστό αποτυχίας στα έργα AI δεν οφείλεται σε τεχνολογικές αδυναμίες αλλά σε οργανωσιακές επιλογές τόνισε ο κ. Γιώργης Κριτσωτάκης, Managing Director, Resources Lead στην Accenture, εξηγώντας ότιι πολλά έργα ξεκινούν ως «use-case driven» και μένουν αποσπασματικά. Στο πλαίσιο αυτό τόνισε την ανάγκη ανασχεδιασμού των επιχειρήσεων τοποθετώντας τον άνθρωπο στο επίκεντρο όχι απλώς ως χρήση των εργαλείων ΑΙ αλλά ως πρωταγωνιστή της αλλαγής ενώ υπογράμμισε ότι οι διαδικασίες πρέπει να ανασχεδιάζονται ώστε η AI να έχει ένα σαφές πλαίσιο λειτουργίας και στόχο. Από την πλευρά του ο Enterprise Commercial Director της Microsoft κ. Αντώνης Οικονόμου, εστίασε στις διαφορετικές ταχύτητες ανάμεσα σε μεγάλους παίκτες, που πειραματίζονται και κλιμακώνουν την ενσωμάτωση καινοτόμων εργαλείων, και σε ΜμΕ, που συχνά μένουν εκτός της νέας κούρσας ΑΙ ενώ υπογράμμισε και την ανάγκη προώθησης προγραμμάτων upskilling και reskilling προκειμένου να καταστεί προσβάσιμη η ΑΙ σε περισσότερους εργαζόμενους.
Πρόκληση η αύξηση της ζήτησης από τα data centers
Σε ανάλυσή της Barclays υπογραμμίζεται αν και τα κεφάλαια υπάρχουν και οι τεχνολογίες ωριμάζουν, τα δίκτυα, η αδειοδότηση και το εργατικό δυναμικό μπορεί να μην ακολουθήσουν την ταχύτητα ανάπτυξης και υιοθέτησης της Τεχνητής Νοημοσύνης. Πιο αναλυτικά, αναφέρει ότι η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας από τα νέα data centers αυξάνεται με ρυθμούς που τα δίκτυα και οι πάροχοι ενέργειας αδυνατούν να ακολουθήσουν και ήδη φαίνεται πως η επέκταση της παραγωγής δεν συμβαδίζει με τις ανάγκες.
Σε ανάλυσή της η UBS βλέπει επενδύσεις στην ΑΙ που θα φτάσουν τα 1,3 τρισ. $ έως το 2030 και αναβαθμίζει τις εκτιμήσεις για 2025 στα 423 δισ. $. Παράλληλα επισημαίνει ότι η Κίνα παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στην παγκόσμια αύξηση παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (περίπου 50% της αύξησης) με το 75% αυτού του ρυθμού να προέρχεται από ηλιακή ενέργεια. Η κινεζική στρατηγική, προγραμμάτων όπως το “Eastern Data, Western Computing” και μαζικών επενδύσεων σε μπαταρίες, στοχεύει στη μείωση εξάρτησης από εισαγόμενα καύσιμα και στη δημιουργία φθηνού ρεύματος για την εγχώρια τεχνολογική βιομηχανία.
Από την πλευρά της η Barclays τονίζει ότι η εκθετική αύξηση της κατανάλωσης ρεύματος από τα data centers, σε συνδυασμό με την προσπάθεια για περισσότερες μονάδες παραγωγής και τον συνεχή εξηλεκτρισμό των οικονομιών, έχει ανατρέψει τις προβλέψεις για τη μελλοντική ζήτηση ηλεκτρισμού σε ΗΠΑ και Ευρώπη. Για την κάλυψη της αδιάκοπης ζήτησης ισχύος από τα data centers απαιτείται ένα πιο σύνθετο ενεργειακό μείγμα: φυσικό αέριο, πυρηνική ενέργεια, προηγμένες μορφές γεωθερμίας και εκτεταμένη χρήση αποθήκευσης για να αντισταθμίζονται οι διακυμάνσεις των ΑΠΕ. Όπως σημειώνει η ανάλυση, καθώς η εμπορική ωρίμανση της νέας γενιάς πυρηνικών τεχνολογιών απέχει ακόμη χρόνια, το φυσικό αέριο λειτουργεί ως προσωρινός “σταθεροποιητής”. Εντούτοις, οι μεγάλες εγκαταστάσεις φυσικού αερίου απαιτούν πολύχρονες διαδικασίες: από άδειες και πρόσβαση σε αγωγούς μέχρι εξειδικευμένους τεχνικούς και παρατεταμένους χρόνους παράδοσης εξοπλισμού. Παράλληλα, η αδυναμία των δικτύων μετάδοσης να μεταφέρουν επαρκώς την παραγόμενη ενέργεια δημιουργεί τεράστιες καθυστερήσεις στις συνδέσεις.
Διαβάστε ακόμη
