Πολλά έχουν λεχθεί ανά καιρούς για την πυρηνική σύντηξη ή αλλιώς, όπως χαρακτηρίζεται συχνά, το «Ιερό Δισκοπότηρο» της καθαρής ενέργειας. Ο λόγος πίσω από αυτό το προσωνύμιο έγκειται στο γεγονός ότι η πρωτοποριακή αυτή τεχνολογία μιμείται τη διαδικασία που τροφοδοτεί τον ήλιο: τη σύντηξη ατόμων, η οποία απελευθερώνει τεράστιες ποσότητες ενέργειας χωρίς να απελευθερώνει διοξείδιο του άνθρακα (CO₂). Σε αντίθεση, μάλιστα, με την πυρηνική σχάση, η σύντηξη παράγει σαφώς λιγότερο μακρόβια ραδιενεργά απόβλητα, ενώ  -θεωρητικά, πάντα- μπορεί να αποτελέσει μια ασφαλή και συνεχή πηγή ηλεκτροπαραγωγής. Παρά, όμως, τα οφέλη που υπόσχεται να προσφέρει, πολλοί είναι αυτοί που αμφισβητούν τη βιωσιμότητά της και τη χαρακτηρίζουν «επιστημονική φαντασία».

Τι είναι η πυρηνική σύντηξη

Αρχικά, εύλογα θα αναρωτηθεί κανείς «τι είναι η πυρηνική σύντηξη», καθώς είναι μια έννοια που δεν είναι ευρύτερα γνωστή, και λόγω του επιστημονικού της χαρακτήρα, είναι ιδιαίτερα περίπλοκη. Με απλά λόγια, πυρηνική σύντηξη είναι η διαδικασία κατά την οποία δύο πολύ ελαφροί πυρήνες ενώνονται και σχηματίζουν έναν βαρύτερο πυρήνα, απελευθερώνοντας τεράστια ποσότητα ενέργειας. Είναι η ίδια διαδικασία που τροφοδοτεί τον ήλιο και τα αστέρια. Για να συμβεί, χρειάζεται εξαιρετικά υψηλή θερμοκρασία, ώστε το καύσιμο να μετατραπεί σε πλάσμα, ένα υπέρθερμο αέριο όπου τα άτομα έχουν «διαλυθεί» σε ιόντα και ηλεκτρόνια.

Ωστόσο η πρακτική υλοποίηση της σύντηξης παραμένει εξαιρετικά δύσκολη. Για να συγχωνευθούν τα άτομα υδρογόνου απαιτούνται θερμοκρασίες άνω των 100 εκατ. βαθμών Κελσίου, με τα ερευνητικά έργα να θεωρούν επιτυχία όταν διατηρούν τη διαδικασία για λίγα λεπτά και παράγουν οριακά περισσότερη ενέργεια από αυτή που καταναλώνουν. Ο διεθνής πειραματικός αντιδραστήρας ITER στη Γαλλία, που ξεκίνησε τη δεκαετία του ’80, έχει πλέον ξεπεράσει τα 20 δισ. ευρώ σε κόστος και ακόμη βρίσκεται υπό κατασκευή, προσφέροντας στους επικριτές ένα διαρκές επιχείρημα περί τεχνολογίας που «δεν θα ωριμάσει ποτέ».

Παρ’ όλα, αυτά, για την επικεφαλής της Gauss Fusion (γερμανικής εταιρείας που ασχολείται με την πυρηνική σύντηξη) Milena Roveda, η τεχνολογία αυτή δεν αποτελεί ουτοπία, αλλά μια ρεαλιστική λύση στο ρευστό ενεργειακό περιβάλλον. Σε αντίθεση με άλλες γερμανικές εταιρείες που αποτελούν τεχνοβλαστούς από ερευνητικά ινστιτούτα, η Gauss Fusion έχει ιδρυθεί από βιομηχανικούς ομίλους με έναν καθαρό, πρακτικό στόχο: την κατασκευή εμπορικού εργοστασίου σύντηξης. Η εταιρεία παρουσίασε στον Γερμανό Καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς ένα τεχνικό σχέδιο εκατοντάδων σελίδων για μια μονάδα ισχύος 1 Gigawatt, με δυνατότητα έναρξης κατασκευής σε περίπου οκτώ χρόνια, με το εκτιμώμενο κόστος να ανέρχεται επίσης στα 20 δισ. ευρώ. Για την Roveda, το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: η τεχνολογία είναι ώριμη για δοκιμή, αρκεί να υπάρξει πολιτική βούληση.

Η εμπορική διάσταση και τα επενδυτικά κεφάλαια

Οι επενδυτές, από την πλευρά τους, δείχνουν αξιοσημείωτη εμπιστοσύνη στις δυνατότητες της τεχνολογίας. Σύμφωνα, μάλιστα, με τα τελευταία στοιχεία του κλάδου, οι 53 εταιρείες πυρηνικής σύντηξης παγκοσμίως έχουν συγκεντρώσει το ποσό των 9 δισ. δολαρίων. Αν και οι αμερικανικές επιχειρήσεις προσελκύουν το μεγαλύτερο μέρος της χρηματοδότησης, οι γερμανικές εταιρείες επωφελούνται επίσης από το αυξημένο ενδιαφέρον. Το Γερμανικό Ομοσπονδιακό Υπουργείο Έρευνας έχει δεσμεύσει 2 δισ. ευρώ έως το 2029, ποσό που, σύμφωνα με τη Roveda, «ακούγεται υψηλό, αλλά δεν επαρκεί» για τη μακροχρόνια ανάπτυξη και βιομηχανοποίηση της τεχνολογίας.

Χωρά η σύντηξη στο ενεργειακό μείγμα του μέλλοντος;

Η Γερμανία έχει ήδη φτάσει σε ποσοστό περίπου 60% ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ με τα εργοστάσια φυσικού αερίου να λειτουργούν ως εφεδρεία σε περιόδους άπνοιας ή χαμηλής ηλιοφάνειας. Η σύντηξη, όμως, σχεδιάζεται να λειτουργεί σταθερά και όχι ευέλικτα. Η Roveda υποστηρίζει ότι η πλεονάζουσα ενέργεια θα μπορούσε να αξιοποιηθεί για την παραγωγή υδρογόνου, προσφέροντας σταθερότητα και ενεργειακή αυτονομία. Οι επικριτές, αντίθετα, τονίζουν ότι το μέλλον ανήκει στις τεχνολογίες χαμηλού κόστους, όπως τα φωτοβολταϊκά και η αιολική ενέργεια, που γίνονται ολοένα και πιο φθηνές. Ακόμη και αν υπάρξουν εργοστάσια πυρηνικής σύντηξης, εκτιμούν ότι η παραγόμενη κιλοβατώρα θα παραμείνει ακριβή.

Για τη Roveda, η Γερμανία πρέπει να απεγκλωβιστεί από παλιά βιομηχανικά σύμβολα και να επενδύσει σε νέους τομείς τεχνολογικής πρωτοπορίας. Η ευρωπαϊκή αλυσίδα εφοδιασμού για εξαρτήματα σύντηξης εξακολουθεί να υπάρχει -«ακόμη», όπως προειδοποιεί. Το παράδειγμα των φωτοβολταϊκών, όπου η Κίνα κυριάρχησε μέσα σε λίγα χρόνια παρά την εκτεταμένη ευρωπαϊκή έρευνα, λειτουργεί ως σαφής υπενθύμιση: στο σύγχρονο ενεργειακό περιβάλλον, τίποτα δεν είναι βέβαιο, και  οι αγορές μπορούν να αλλάξουν ανά πάσα στιγμή..

Διαβάστε ακόμη