Σε τροχιά επιτάχυνσης της ψηφιακής μετάβασης για τις πόλεις της Νοτιοανατολικής Ευρώπης κινείται το έργο MetaCities, το οποίο φιλοδοξεί να οικοδομήσει έναν διασυνοριακό Κόμβο Αριστείας μεταξύ Κύπρου, Ελλάδας και Βουλγαρίας, ενισχύοντας τη δημιουργία έξυπνων, συνδεδεμένων και ανθεκτικών αστικών περιοχών. Πρόκειται για μια ολοκληρωμένη πρωτοβουλία που αξιοποιεί προηγμένες τεχνολογίες όπως τα Digital Twins και οι πλατφόρμες Metaverse για τη μοντελοποίηση και τη βελτιστοποίηση των λειτουργιών της πόλης, ενσωματώνοντας καινοτομία, στρατηγική και βιωσιμότητα σε μια ενιαία αναπτυξιακή πορεία.
Το πρόγραμμα MetaCities αναπτύσσει παράλληλα ένα πλήρες Εργαλειοθήκη (Toolkit), μια κοινή στρατηγική Έρευνας και Καινοτομίας (R\&I), καθώς και δράσεις ενίσχυσης ικανοτήτων (capacity building), με στόχο να διαμορφώσει ένα συνεκτικό μοντέλο ανάπτυξης σύμφωνο με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης (SDGs). Μέσω αυτών των παρεμβάσεων, επιχειρείται όχι μόνο η ψηφιακή αναβάθμιση κρίσιμων συστημάτων, αλλά και η στρατηγική ενοποίηση των αστικών πολιτικών γύρω από τη βιωσιμότητα, τη συμμετοχικότητα και την τεχνολογική ετοιμότητα.
Μιλώντας στο πλαίσιο του έργου, η Δρ. Ιωάννα Ιωάννου, Senior R\&D Project Manager στην εταιρεία eBOS, ανέδειξε τις βασικές συνιστώσες της προσέγγισης του MetaCities. Όπως εξηγεί, ο σχεδιασμός του έργου ακολουθεί το μοντέλο καινοτομίας της Τετραπλής Έλικας (Quadruple Helix Innovation Model), το οποίο συνενώνει δυνάμεις από την ακαδημαϊκή κοινότητα, τη βιομηχανία, τη δημόσια διοίκηση και την κοινωνία των πολιτών. Το μοντέλο αυτό επιτρέπει την από κοινού διαμόρφωση ερευνητικών προτεραιοτήτων, την ανάπτυξη πιλοτικών έργων, την αξιοποίηση εμπειρογνωμοσύνης και ανατροφοδότησης από διαφορετικούς φορείς και, τελικά, τη δημιουργία στρατηγικών και καινοτομιών που ανταποκρίνονται στις ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής.
Ένας από τους κεντρικούς στόχους του έργου είναι να δώσει απαντήσεις στις σύνθετες προκλήσεις των σύγχρονων πόλεων, όπως η αποσπασματική προσέγγιση της καινοτομίας, η περιορισμένη ενσωμάτωση ψηφιακών εργαλείων στον αστικό σχεδιασμό και η χαμηλή συμμετοχή των ενδιαφερομένων μερών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Μέσω του ψηφιακού διδύμου (Digital Twin) και του ευρύτερου συστήματος μοντελοποίησης που αναπτύσσει, το MetaCities επιδιώκει να προσφέρει εργαλεία στρατηγικού σχεδιασμού, προβλέψεων και αξιολόγησης για το σύνολο των βασικών αστικών λειτουργιών, δημιουργώντας μια βάση δεδομένων και προσομοιώσεων που μπορεί να υποστηρίξει πολιτικές σε πραγματικό χρόνο.
Αν και τα πιλοτικά έργα του MetaCities δεν εστιάζουν άμεσα στη διαχείριση νερού, η Δρ. Ιωάννου επισήμανε ότι η διαχείριση υδατικών πόρων αποτελεί βασικό αστικό τομέα εφαρμογής, με την ανοιχτή αρχιτεκτονική του Digital Twin να παρέχει δυνατότητες για μελλοντική ενσωμάτωση σε σενάρια που αφορούν την κυκλική οικονομία και τη βιώσιμη χρήση νερού. Η διασύνδεση με έργα όπως το WaterWise Hub είναι επομένως όχι μόνο τεχνικά εφικτή, αλλά και στρατηγικά σκόπιμη, καθώς τα δύο έργα μπορούν να λειτουργήσουν συμπληρωματικά, ενισχύοντας την περιφερειακή ατζέντα για το «έξυπνο νερό» και τη διαχείριση φυσικών πόρων στο αστικό περιβάλλον.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και η πτυχή των επιχειρηματικών μοντέλων, καθώς οι δράσεις του MetaCities επεκτείνονται στην ανάλυση τεχνοοικονομικών δεδομένων της πόλης. Αυτή η προσέγγιση δημιουργεί ένα πεδίο για ενίσχυση της εφαρμοσιμότητας και βιωσιμότητας των λύσεων, επιτρέποντας τη μετάφραση των τεχνολογικών δυνατοτήτων σε εμπορικά και λειτουργικά σχήματα που μπορούν να υιοθετηθούν από τις τοπικές αρχές και τους φορείς της αγοράς. Κατά τον τρόπο αυτό, ανοίγονται δυνατότητες για επαναλαμβανόμενες συνέργειες και διαλειτουργικότητα με έργα που εστιάζουν στον αστικό κύκλο του νερού, στη συλλογή δεδομένων, στη διαχείριση κρίσεων και στη συμμετοχική διακυβέρνηση.
Το έργο MetaCities φιλοδοξεί να λειτουργήσει ως πλατφόρμα κοινής κατανόησης και τεχνολογικής ενοποίησης για τις πόλεις της ΝΑ Ευρώπης, προσφέροντας ένα εφικτό, ρεαλιστικό και στρατηγικά εμπνευσμένο πλαίσιο συνεργασίας για μια νέα γενιά αστικής ανάπτυξης. Μέσα από τον πειραματισμό, την προτυποποίηση και τις διακρατικές συνέργειες, επιχειρεί να φέρει πιο κοντά τις τοπικές κοινότητες με την ψηφιακή και πράσινη μετάβαση, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για μια ανθεκτική και ευφυή Ευρώπη από τα κάτω προς τα πάνω.
Διαβάστε ακόμη