Ο ενεργειακός trader του μέλλοντος θα γράφει κώδικα, θα μιλά τη γλώσσα των δεδομένων, θα εργάζεται μέσα σε ένα πλήρως ψηφιακό οικοσύστημα, με real-time αγορές, cloud υποδομές, προβλέψεις τιμών και βελτιστοποιήσεις με ένα κλικ. Το «εμπόριο ενέργειας» – δηλαδή ο τρόπος με τον οποίο αγοράζεται, πουλιέται και διαχειρίζεται η ενέργεια στις σύγχρονες αγορές – δεν θα γίνεται πια σε spreadsheets, αλλά σε πλατφόρμες τεχνητής νοημοσύνης. Ανάμεσα στην τεχνολογία και τη στρατηγική, θα βρίσκεται ο trader 2.0 — το νέο πρόσωπο της αγοράς όπως το περιέγραψε ο Επικεφαλής του Τμήματος Εφαρμοσμένης Έρευνας και Ανάπτυξης του «ΗΡΩΝ», Δημήτρης Χατζηγιάννης στο πλαίσιο του συνεδρίου X Energy Exchanges.
Ο κ. Χατζηγιάννης μίλησε για τη μετάβαση της ενεργειακής αγοράς που μετασχηματίζεται ταχύτητα, διασυνδέεται και περνά από το παραδοσιακό στο ψηφιακό και πλήρως αυτοματοποιημένο περιβάλλον στον πυρήνα του οποίου βρίσκεται ο trader 2.0. Η νέα αρχιτεκτονική των αγορών ηλεκτρικής ενέργειας οδηγεί σε σημαντική αύξηση της ρευστότητας και της συμμετοχής νέων παικτών. Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά οι αγορές εξελίσσονται ραγδαία από την παραδοσιακή ημερήσια δομή σε ένα σύστημα συνεχούς και πραγματικού χρόνου λειτουργίας, με νέα προϊόντα 30 και 15 λεπτών, που προσφέρουν περισσότερες δυνατότητες συμμετοχής και στρατηγικής διαφοροποίησης. Αυτή η αυξημένη ρευστότητα δεν είναι θεωρητική. Τροφοδοτείται καθημερινά από τη διείσδυση νέων μορφών παραγωγής – αποκεντρωμένων και κατανεμημένων – την ανάπτυξη της αποθήκευσης, την ενσωμάτωση της απόκρισης ζήτησης και την είσοδο ευέλικτων μονάδων σε επίπεδο εμπορικής αξιοποίησης. Επιπλέον, η διεύρυνση του αριθμού και του τύπου των συμμετεχόντων στις αγορές – από aggregators και prosumers, έως traders και εξειδικευμένους παρόχους ευελιξίας – μετασχηματίζει το μοντέλο συμμετοχής που έως τώρα ήταν προσανατολισμένο κυρίως στις θερμικές μονάδες και τους κλασικούς προμηθευτές.
ΗΡΩΝ: Αναγκαία η πλήρης αυτοματοποίηση του trading
Η τεχνολογική υποδομή όμως δεν είναι επαρκής χωρίς τη μετάβαση σε νέα λειτουργικά πρότυπα. Ο κ. Χατζηγιάννης έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στο πώς αυτή η αρχιτεκτονική υποστηρίζει την εξελικτική διαδρομή προς την πλήρη αυτοματοποίηση του trading. Η μετάβαση αυτή δεν συμβαίνει στιγμιαία, αλλά μέσα από τρία διακριτά στάδια. Το πρώτο είναι το στάδιο του παραδοσιακού trading, όπου ο trader στηρίζεται σε κανόνες, χειροκίνητη ανάλυση και βασικά εργαλεία απόφασης, με περιορισμένη χρήση τεχνολογίας και δεδομένων. Το δεύτερο στάδιο αφορά την αυτοματοποίηση, κατά την οποία εφαρμόζονται αλγόριθμοι που αξιοποιούν τεχνικά χαρακτηριστικά των assets και τα συνδέουν με τις εκάστοτε συνθήκες της αγοράς, επιτρέποντας πιο στοχευμένη και ταχύτερη τοποθέτηση. Το τρίτο στάδιο, το οποίο ήδη διαμορφώνεται, αφορά την πλήρη αλγοριθμική προσέγγιση με βάση την τεχνητή νοημοσύνη: οι ίδιοι οι αλγόριθμοι μαθαίνουν και εξελίσσονται από τα ιστορικά και πραγματικά δεδομένα, προσαρμόζονται σε νέα σενάρια και παράγουν αυτόνομα σήματα trading, μειώνοντας τον χρόνο απόκρισης σχεδόν στο μηδέν.
Σε αυτό το περιβάλλον, το προφίλ του trader αλλάζει ριζικά. Όπως χαρακτηριστικά τονίστηκε ο “Trader 2.0” δεν είναι ένας παραδοσιακός διαπραγματευτής που βασίζεται στη διαίσθηση και στο Excel, αλλά ένα νέο επαγγελματικό υβρίδιο. Πρόκειται για έναν ενεργειακό αναλυτή που γνωρίζει να γράφει κώδικα, να χειρίζεται APIs, να ενσωματώνει δεδομένα σε πραγματικό χρόνο και να αναπτύσσει αλγορίθμους. Συνεργάζεται με ομάδες πληροφορικής, data scientists και μηχανικούς, συμμετέχοντας ισότιμα στη διαδικασία λήψης αποφάσεων που δεν είναι πια “χειροκίνητη” αλλά βασισμένη σε μοντέλα πρόβλεψης και προσομοιώσεων.
Οι προκλήσεις που συνοδεύουν την εν λόγω μετάβαση
Παράλληλα, αναγνώρισε ότι η μετάβαση αυτή συνοδεύεται από σημαντικές προκλήσεις, που καλείται να διαχειριστεί ολόκληρος ο κλάδος. Πρώτη και βασική, το κατακερματισμένο ρυθμιστικό πλαίσιο της Ε.Ε., που δυσκολεύει την υιοθέτηση ενιαίων πρακτικών και καθυστερεί την είσοδο νέων προϊόντων. Ακολουθεί η αβεβαιότητα και η ασυνέπεια στα δεδομένα – η καθυστέρηση στην παροχή, η ασυμβατότητα μεταξύ πηγών και η ελλιπής ποιότητα αποτελούν καθημερινά εμπόδια για τις ομάδες ανάπτυξης. Η πολυπλοκότητα συμμετοχής σε πολλαπλές αγορές, οι διαφορετικές τεχνικές απαιτήσεις ανά χώρα και το βάρος συμμόρφωσης εντείνουν τη δυσκολία υλοποίησης ενιαίων στρατηγικών. Επιπλέον, η έλλειψη εξειδικευμένων δεξιοτήτων – τόσο σε επίπεδο τεχνικού προσωπικού όσο και trader – αποτελεί κρίσιμο ζήτημα. Τέλος, οι ίδιοι οι κίνδυνοι που ενέχει ένα αυτοματοποιημένο σύστημα, όπως η πιθανότητα αποτυχίας αλγορίθμων ή λανθασμένης ερμηνείας σημάτων, εισάγουν νέες μορφές ρίσκου που δεν υπήρχαν στο παρελθόν.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο η ψηφιακή πλατφόρμα trading νέας γενιάς που χτίζει ο ΗΡΩΝ στηρίζεται σε επιχειρησιακή ευελιξία, ταχύτητα απόκρισης και υποστήριξη του «trader 2.0». Όπως εξήγησε ο κ. Χατζηγιάννης, το οικοσύστημα αυτό δεν βασίζεται σε μεμονωμένα εργαλεία, αλλά σε μία συνεκτική ψηφιακή υποδομή με σαφή τεχνική και στρατηγική διάρθρωση. Στο επίπεδο της υποδομής δεδομένων, η εταιρεία έχει επενδύσει σε cloud-native αρχιτεκτονική που επιτρέπει την ασφαλή, αξιόπιστη και σε πραγματικό χρόνο διαχείριση τεράστιου όγκου ενεργειακών πληροφοριών. Έχουν αναπτυχθεί πλήρως λειτουργικά pipelines δεδομένων που μεταφέρουν με ασφάλεια και ταχύτητα πληροφορίες από και προς αγορές, και αξιοποιούνται εξειδικευμένες βάσεις δεδομένων χρονικών σειρών, οι οποίες είναι απαραίτητες για την ανάλυση μεταβολών τιμών, φορτίων και στρατηγικών συμμετοχής με ακρίβεια δευτερολέπτων.
Παράλληλα, ο ΗΡΩΝ έχει υλοποιήσει ένα δίκτυο διασυνδεσιμότητας με APIs, που εξασφαλίζει την αδιάλειπτη επικοινωνία μεταξύ των εσωτερικών συστημάτων της και των εξωτερικών δομών αγοράς. Αυτό σημαίνει πως η εταιρεία μπορεί να επικοινωνεί άμεσα με τα ενεργειακά χρηματιστήρια, με τους Διαχειριστές Συστημάτων (πχ τον ΑΔΜΗΕ), με τον ΔΕΔΔΗΕ, καθώς και με brokers ή συνεργαζόμενους παρόχους, δημιουργώντας έναν ανοικτό και ευέλικτο μηχανισμό συμμετοχής στις αγορές.
Το σύστημα είναι σχεδιασμένο ώστε να υποστηρίζει προβλέψεις, αναλύσεις κινδύνου και στρατηγική τιμολόγησης, ακόμη και σε περιβάλλον υψηλής αβεβαιότητας. Ενσωματώνει δε αλγορίθμους τεχνητής νοημοσύνης και μηχανικής μάθησης για την αναγνώριση μοτίβων και τη διαμόρφωση στρατηγικής θέσης στις αγορές. Όλα αυτά λειτουργούν υπό το πρίσμα της ασφάλειας και της ρυθμιστικής συμμόρφωσης, με τον trader να μπορεί πλέον να συμμετέχει ενεργά σε πολλαπλές αγορές ταυτόχρονα, χρησιμοποιώντας αυτοματοποιημένα εργαλεία, υπό πλήρη παρακολούθηση και έλεγχο σε όλα τα επίπεδα. Ολοκληρώνοντας την παρέμβασή του, ο Δρ. Χατζηγιάννης έστειλε ένα καθαρό μήνυμα προς όλους τους παίκτες της αγοράς: η τεχνολογία από μόνη της δεν αρκεί. Χρειάζεται αλλαγή κουλτούρας, επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό και ετοιμότητα προσαρμογής σε ένα περιβάλλον που κινείται ταχύτερα από ποτέ.
Το ρεκόρ που καταγράφει η Ελλάδα και η ευρωπαϊκή εικόνα
Η οργανωμένη αγορά παραγώγων ενέργειας εξελίσσεται σε βασικό εργαλείο αντιστάθμισης κινδύνου και υποστήριξης της επενδυτικής δραστηριότητας. Όπως ανέδειξε στην ομιλία του στο ίδιο συνέδριο ο Lukas Dehn, Business Development Manager του European Energy Exchange (EEX), η Ευρώπη βιώνει ήδη ιστορικά υψηλά στους όγκους συναλλαγών, με πάνω από 11.000 TWh σε ετήσια βάση για το 2024 – αύξηση άνω του 50% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Η ίδια η ελληνική αγορά καταγράφει άνοδο-ρεκόρ 120%, αγγίζοντας τα 5 TWh και καταδεικνύοντας ότι η Ελλάδα έχει πλέον ενταχθεί στο club των αναδυόμενων κόμβων ενεργειακού trading στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Πίσω από αυτή τη δραστηριότητα βρίσκεται η αυξημένη ζήτηση για νέα προϊόντα που καλύπτουν τις ανάγκες τόσο της μακροπρόθεσμης ασφάλειας (μέσω futures έως και 10 ετών) όσο και της βραχυπρόθεσμης ευελιξίας (με νέα συμβόλαια ημέρας και σαββατοκύριακου που αντανακλούν την αυξημένη μεταβλητότητα).
Η συνολική εικόνα που παρουσίασε ο Lukas Dehn αποτυπώνει ένα περιβάλλον που απομακρύνεται σταθερά από τις διμερείς, μη διαφανείς συναλλαγές της OTC αγοράς και μετακινείται προς πλήρως οργανωμένες και ψηφιοποιημένες δομές clearing. Αυτές οι αγορές δεν εξυπηρετούν πλέον μόνο μεγάλες θερμικές μονάδες ή κρατικούς φορείς, αλλά καλούνται να διαχειριστούν τη συμμετοχή aggregators, prosumers, αποθήκευσης, απόκρισης ζήτησης και επενδυτικών funds. Μέσα σε αυτή τη δομή, εργαλεία όπως τα PPA futures, τα peak contracts επτά ημερών ή ακόμη και τα real-time trading dashboards, καθίστανται όχι πολυτέλεια αλλά λειτουργική αναγκαιότητα.
Η κυκλοφορία από το EEX νέων προϊόντων που αντανακλούν τις μεταβολές στο «προφίλ αιχμής» της κατανάλωσης και παραγωγής, ενισχύει περαιτέρω την ανάγκη για υποδομές που μπορούν να λειτουργήσουν σε δευτερόλεπτα, να προβλέψουν κινήσεις αγοράς και να εφαρμόσουν πολιτικές τιμολόγησης αλγοριθμικά. Σε αυτό το περιβάλλον, πλατφόρμες όπως αυτή που αναπτύσσει ο ΗΡΩΝ λειτουργούν ως παράδειγμα τοπικής υλοποίησης ενός ευρωπαϊκού και διεθνούς προτύπου.
Ο Lukas Dehn κατέστησε σαφές πως η επόμενη ημέρα του ενεργειακού trading διαμορφώνεται πάνω σε τεχνολογικές βάσεις: real-time συμμετοχή, cloud υποδομές, μηχανική μάθηση και προβλεπτικά analytics. Οι εταιρείες που επενδύουν σε τέτοια ψηφιακά οικοσυστήματα δεν θα είναι απλώς πιο ανταγωνιστικές – θα είναι οι μόνες που μπορούν να επιβιώσουν και να ηγηθούν. Στο νέο αυτό τοπίο, το πλεονέκτημα δεν θα το έχουν οι παίκτες με το φθηνότερο κόστος ή τη μεγαλύτερη ισχύ, αλλά εκείνοι που μπορούν να κινηθούν γρήγορα, να αποκωδικοποιήσουν τα δεδομένα και να απαντήσουν με τεχνολογική ακρίβεια σε μία αγορά που δεν συγχωρεί την αδράνεια.
Διαβάστε ακόμη
