Στις 2 Δεκεμβρίου βγαίνει στον αέρα η νέα πλατφόρμα Συμβολαίων Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (PPAs) του Ελληνικού Χρηματιστηρίου Ενέργειας (HEnEx), όπως έκανε γνωστό ο Μανώλης Καλαϊτζάκης, Διευθυντής Στρατηγικής και Επιχειρηματικής Ανάπτυξης του Χρηματιστηρίου Ενέργειας. «Η πλατφόρμα PPA αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο το οποίο έρχεται να επιταχύνει την ανάπτυξη της αγοράς συμβάσεων αγοράς και πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στην Ελλάδα», τόνισε χθες στο πλαίσιο της παρουσίασης της πλατφόρμας. Η νέα πλατφόρμα παρουσιάστηκε ως ένα πρωτοποριακό εργαλείο που προάγει τη διαφάνεια και διευκολύνει τις ενεργειακές συναλλαγές. Παρά τη θετική υποδοχή, ορισμένοι εκπρόσωποι της αγοράς επισήμαναν την ανάγκη για σωστή ισορροπία μεταξύ διαφάνειας και ανταγωνιστικότητας, ενώ εξέφρασαν ανησυχίες για τις απαιτήσεις εγγυοδοσίας, που ενδέχεται να επιβαρύνουν μικρότερους παραγωγούς. Ο κ. Καλαϊτζάκης διαβεβαίωσε ότι η πλατφόρμα θα εξελίσσεται συνεχώς, ενσωματώνοντας το feedback της αγοράς, ώστε να ανταποκρίνεται πλήρως στις ανάγκες όλων των συμμετεχόντων.

Ο σχεδιασμός της πλατφόρμας βασίστηκε στην αρχή του Minimum Viable Product (MVP), δηλαδή στην παροχή ενός βασικού, λειτουργικού προϊόντος, με δυνατότητες σταδιακής αναβάθμισης. Στόχος είναι να αναπτυχθεί περαιτέρω βάσει των αναγκών και των σχολίων των συμμετεχόντων. «Η στρατηγική μας είναι να χτίσουμε ένα προϊόν υψηλής αξίας, αντλώντας πληροφορίες και feedback από την ίδια την αγορά. Ελπίζουμε το 2025 να είναι το έτος κατά το οποίο, με τη συμβολή σας, θα εξελίξουμε την πλατφόρμα, προσθέτοντας λειτουργίες που θα ανταποκρίνονται στις πραγματικές ανάγκες», ανέφερε χαρακτηριστικά. Πρόκειται για ένα σύγχρονο marketplace, σχεδιασμένο να φέρνει σε επαφή αγοραστές και πωλητές ηλεκτρικής ενέργειας, εξασφαλίζοντας διαφάνεια, ευκολία και ανωνυμία. Η πλατφόρμα παρέχει τη δυνατότητα στους συμμετέχοντες να δημοσιεύουν μη δεσμευτικές προσφορές αγοράς ή πώλησης, να εκδηλώνουν ενδιαφέρον και να ξεκινούν διαπραγματεύσεις. Η ανωνυμία διασφαλίζεται πλήρως, ενώ το πρότυπο συμβολαίου που προσφέρεται αποτελεί χρήσιμο εργαλείο για τα μέρη που επιθυμούν να προχωρήσουν σε συμφωνία.

Η εγγραφή και το κόστος συμμετοχής στην πλατφόρμα για τα PPAs

Η πλατφόρμα PPA του Χρηματιστηρίου Ενέργειας θα ξεκινήσει τη λειτουργία της τη Δευτέρα 2 Δεκεμβρίου με τη διαδικασία του onboarding, ενώ σύντομα το παραγωγικό περιβάλλον θα είναι πλήρως διαθέσιμο για τους ενδιαφερόμενους χρήστες. Η διαδικασία εγγραφής περιλαμβάνει την υποβολή αίτησης από τις ενδιαφερόμενες εταιρείες, όπου δηλώνονται τα βασικά στοιχεία τους, όπως η επωνυμία, τα στοιχεία επικοινωνίας και ο ρόλος τους (παραγωγός, προμηθευτής, καταναλωτής), καθώς και οι εξουσιοδοτημένοι χρήστες που θα έχουν πρόσβαση στην πλατφόρμα. Επιπλέον, απαιτείται η υποβολή δικαιολογητικών, όπως το καταστατικό της εταιρείας και το πιστοποιητικό φερεγγυότητας. Ωστόσο, εταιρείες που είναι ήδη εγγεγραμμένες σε άλλες αγορές του Χρηματιστηρίου Ενέργειας απαλλάσσονται από την επανυποβολή των ίδιων εγγράφων. Στη συνέχεια, οι ενδιαφερόμενοι καλούνται να καταβάλουν το τέλος εγγραφής, ύψους 500 ευρώ, ενώ η ετήσια συνδρομή ανέρχεται σε 3.000 ευρώ. Για εγγραφές εντός του 2024, δεν απαιτείται η καταβολή της συνδρομής για το ίδιο έτος, καθώς αυτή θα ισχύσει από το 2025. Μετά την ολοκλήρωση της αίτησης και την υποβολή των απαραίτητων εγγράφων, το Χρηματιστήριο εξετάζει την αίτηση και, εφόσον εγκριθεί, ενεργοποιεί τους λογαριασμούς των εξουσιοδοτημένων χρηστών. Οι χρήστες λαμβάνουν στη συνέχεια τους απαραίτητους κωδικούς πρόσβασης και μπορούν να ξεκινήσουν άμεσα τη χρήση των υπηρεσιών της πλατφόρμας.

Πώς Λειτουργεί

Η διαδικασία ξεκινά με την υποβολή προσφορών, όπου οι συμμετέχοντες καλούνται να συμπληρώσουν μια τυποποιημένη φόρμα που περιλαμβάνει όλα τα κρίσιμα χαρακτηριστικά της προτεινόμενης συμφωνίας. Στις προσφορές αποτυπώνονται η διάρκεια του συμβολαίου, η οποία μπορεί να κυμαίνεται από 1 έως 15 έτη, καθώς και ο τύπος του PPA, με επιλογές μεταξύ φυσικής παράδοσης (physical delivery) ή εικονικής (virtual delivery). Επιπλέον, δηλώνεται το προφίλ παραγωγής, είτε αυτό αφορά σταθερή παροχή (baseload) είτε πληρωμή βάσει της παραγόμενης ενέργειας (pay-as-produced). Οι συμμετέχοντες πρέπει, επίσης, να καθορίσουν την ονομαστική ισχύ (MW) και την αιτούμενη ποσότητα ενέργειας (MWh), ενώ ιδιαίτερη σημασία δίνεται στον καθορισμό της προτιμώμενης τιμής. Στην περίπτωση σταθερής τιμής, υπάρχει η δυνατότητα δήλωσης είτε μιας ενιαίας τιμής για ολόκληρη τη διάρκεια του συμβολαίου είτε διαφορετικών τιμών για κάθε έτος. Εάν, αντίθετα, προτιμάται κυμαινόμενη τιμολόγηση, προσδιορίζεται ο δείκτης αναφοράς ή καταγράφεται μια εξατομικευμένη φόρμουλα τιμολόγησης.

Αφού υποβληθεί, η προσφορά εγγράφεται στον πίνακα προσφορών της πλατφόρμας, ο οποίος είναι γνωστός ως PPM Act. Στον πίνακα αυτόν εμφανίζονται όλες οι ενεργές προσφορές, με πλήρη ανωνυμία, διασφαλίζοντας τη διαφάνεια και την ίση μεταχείριση όλων των συμμετεχόντων. Οι ενδιαφερόμενοι έχουν τη δυνατότητα να εξετάσουν λεπτομερώς τις διαθέσιμες προσφορές, αξιολογώντας τα χαρακτηριστικά τους, και να επιλέξουν εκείνες που ανταποκρίνονται στις συγκεκριμένες ανάγκες και στρατηγικές τους. Εάν ένας χρήστης ενδιαφέρεται για κάποια προσφορά, έχει τη δυνατότητα να εκδηλώσει το ενδιαφέρον του μέσα από την πλατφόρμα. Στο πλαίσιο αυτής της διαδικασίας, μπορεί να προσδιορίσει συγκεκριμένα στοιχεία προς διαπραγμάτευση, όπως την τιμή ή το προφίλ παραγωγής, διαμορφώνοντας έτσι μια εξατομικευμένη πρόταση. Η εκδήλωση ενδιαφέροντος διαβιβάζεται στον συμμετέχοντα που υπέβαλε την προσφορά, ο οποίος καλείται να αποδεχθεί ή να απορρίψει την πρόταση εντός προκαθορισμένου χρονικού διαστήματος.

Σε περίπτωση αποδοχής της πρότασης, τα δύο μέρη αποκτούν πρόσβαση στα στοιχεία επικοινωνίας το ένα του άλλου, προκειμένου να συνεχίσουν τις διαπραγματεύσεις εκτός πλατφόρμας. Αν τελικά καταλήξουν σε συμφωνία, υπάρχει η επιλογή – χωρίς να είναι υποχρεωτική – να καταχωρηθεί το συμβόλαιο στην πλατφόρμα. Η καταχώριση αυτή δημιουργεί ένα ολοκληρωμένο σύστημα αρχείου για τις συμφωνίες που έχουν συναφθεί, διευκολύνοντας τη διαχείριση και την παρακολούθησή τους.

«Η πλατφόρμα PPA έχει σχεδιαστεί με προτεραιότητα την ευχρηστία, την προσαρμοστικότητα και την κάλυψη των αναγκών της αγοράς», υπογραμμίζουν στελέχη του Χρηματιστηρίου Ενέργειας. «Πρόκειται για μια καινοτόμο λύση που απευθύνεται στην ελληνική αγορά ενέργειας, προσφέροντας ένα ασφαλές, καλά οργανωμένο και πλήρως διαφανές περιβάλλον για τη σύναψη ενεργειακών συμφωνιών».

Ο CEO του Ελληνικού Χρηματιστηρίου Ενέργειας, Αλέξανδρος Παπαγεωργίου, δήλωσε: «Το εγχείρημα αυτό ξεκίνησε πριν από περίπου ενάμιση χρόνο, κατόπιν αιτήματος της Ρυθμιστικής Αρχής, η οποία μας ανέθεσε να αναπτύξουμε και να υλοποιήσουμε αυτή την πλατφόρμα. Παρά τον χρόνο που μεσολάβησε από την αρχική ιδέα, θεωρώ ότι καταφέραμε να παραδώσουμε ένα εξαιρετικό αποτέλεσμα. Κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης, ενσωματώσαμε τις απόψεις, τις εμπειρίες και τις προτάσεις όλων των συμμετεχόντων στην αγορά. Τράπεζες, πελάτες και συνεργάτες συνέβαλαν καθοριστικά, όχι μόνο στον σχεδιασμό της πλατφόρμας, αλλά και στη διαμόρφωση των συμβάσεων που θα τη συνοδεύουν, εξασφαλίζοντας την καλύτερη δυνατή προσαρμογή στις ανάγκες της αγοράς».

Οι πρώτες αντιδράσεις της αγοράς

Παρά την ευρεία αποδοχή της νέας πλατφόρμας ως καινοτόμου εργαλείου για τη διευκόλυνση των ενεργειακών συναλλαγών, εκφράστηκαν προβληματισμοί και σχόλια σχετικά με τη λειτουργία και την εφαρμογή της, τα οποίοι εστιάζουν σε τρία βασικά σημεία: τη διαφάνεια, την πρόσβαση σε δεδομένα και τις χρηματοδοτικές προκλήσεις.

Η διαφάνεια θεωρείται βασικό στοιχείο για την ανάπτυξη μιας ώριμης και αξιόπιστης αγοράς, ωστόσο υπήρξαν φόβοι ότι σε πρώιμα στάδια μπορεί να λειτουργήσει αποτρεπτικά για ορισμένους συμμετέχοντες. Συγκεκριμένα, εκφράστηκε ο προβληματισμός ότι η υπερβολική δημοσιοποίηση δεδομένων, ακόμα και αν είναι ανωνυμοποιημένα, ενδέχεται να αποθαρρύνει τους παραγωγούς από το να συμμετέχουν ενεργά στην πλατφόρμα. Οι μικρότεροι παραγωγοί, για παράδειγμα, μπορεί να ανησυχούν ότι οι προσφορές τους θα καταστούν υπερβολικά ευάλωτες στον ανταγωνισμό, με αποτέλεσμα να αποφεύγουν τη χρήση της πλατφόρμας. Επιπλέον, άνθρωποι της αγοράς σημείωσαν ότι η διαφάνεια πρέπει να προσαρμόζεται στη φάση ωρίμανσης της αγοράς. Στην αρχική φάση, η πλήρης δημοσιοποίηση δεδομένων θα μπορούσε να προκαλέσει στρεβλώσεις στις τιμές, καθώς η αγορά PPAs στην Ελλάδα είναι ακόμη στα πρώτα στάδια ανάπτυξής της. Ένας συμμετέχων ανέφερε χαρακτηριστικά: «Σε αυτή την πρώιμη φάση ανάπτυξης της αγοράς PPAs, η μη πλήρης δημοσιοποίηση στοιχείων μπορεί να εξυπηρετήσει καλύτερα την ωρίμανσή της».

Ένας άλλος σημαντικός προβληματισμός αφορά τη δυνατότητα πρόσβασης σε δεδομένα από μη εγγεγραμμένους χρήστες. Η πλατφόρμα προσφέρει σημαντική ορατότητα μόνο στους εγγεγραμμένους χρήστες, οι οποίοι έχουν πλήρη εικόνα των προσφορών και των τιμών. Ωστόσο, αυτή η περιορισμένη πρόσβαση μπορεί να αποθαρρύνει μικρότερους παραγωγούς ή ενδιαφερόμενους φορείς που δεν έχουν ακόμη αποφασίσει να συμμετάσχουν. Άνθρωποι με γνώση του θέματος σχολίασαν πως η έλλειψη ευρύτερης πληροφόρησης μπορεί να οδηγήσει σε ανισορροπίες στην αγορά, με λιγότερους παραγωγούς να συμμετέχουν, γεγονός που θα αυξήσει τεχνητά τις τιμές λόγω περιορισμένης προσφοράς. Αυτό θα μπορούσε να πλήξει ιδιαίτερα βιομηχανικούς καταναλωτές, οι οποίοι στηρίζονται στη διαθεσιμότητα οικονομικά προσιτών PPAs για να μειώσουν το κόστος ενέργειας. Υποστηρίχθηκε ότι η δημοσίευση ανωνυμοποιημένων συγκεντρωτικών δεδομένων για την προσφορά και τη ζήτηση θα μπορούσε να συμβάλει στη δημιουργία εμπιστοσύνης και στη διεύρυνση της συμμετοχής. Το ζήτημα της χρηματοδότησης και της εγγυοδοσίας αποτέλεσε κεντρικό σημείο ανησυχίας. Παρόλο που η πλατφόρμα θεωρείται υποστηρικτική για τη χρηματοδότηση έργων, καθώς τα PPAs παρέχουν σταθερές ροές εσόδων για τους παραγωγούς, υπήρξαν ανησυχίες ότι οι απαιτήσεις των τραπεζών για εγγυήσεις μπορεί να λειτουργήσουν αποτρεπτικά. Συγκεκριμένα, οι μικρότεροι παραγωγοί ενδέχεται να αντιμετωπίσουν δυσκολίες στην κάλυψη αυτών των απαιτήσεων, γεγονός που θα μπορούσε να περιορίσει τη συμμετοχή τους στην αγορά.

Η τρέχουσα δομή της αγοράς, όπου οι παραγωγοί μπορούν να πουλήσουν την ενέργειά τους μέσω της αγοράς επόμενης ημέρας (day-ahead market), μειώνει το ρίσκο για τους παραγωγούς. Αν όμως εισαχθεί άμεση εκκαθάριση διμερών συμβάσεων PPAs, αυτό θα μπορούσε να αυξήσει δραματικά τις απαιτήσεις εγγυοδοσίας, προκαλώντας δυσκολίες στους μικρότερους παίκτες. Αυτή η ανισορροπία θα μπορούσε να ενισχύσει τη συγκέντρωση της αγοράς σε λίγους μεγάλους παίκτες, περιορίζοντας τον ανταγωνισμό και τη ρευστότητα.

Με κατάλληλες βελτιώσεις, η πλατφόρμα μπορεί να εξελιχθεί σε βασικό εργαλείο για την ανάπτυξη της ενεργειακής αγοράς στην Ελλάδα, άλλωστε όπως σχολίασε ο κ. Καλαϊτζάκης η πλατφόρμα έχει σχεδιαστεί με στόχο να προσαρμόζεται στις πραγματικές ανάγκες των συμμετεχόντων. Αυτή τη στιγμή, περιμένουμε να παρατηρήσουμε τη δραστηριότητα στην πλατφόρμα, να δούμε πώς θα ανταποκριθούν οι χρήστες και τι είδους στοιχεία και λειτουργίες θα χρειαστούν για να εξυπηρετηθεί καλύτερα η αγορά». Επιπλέον, υπογράμμισε ότι, σε αυτή την πρώτη φάση λειτουργίας, η πλατφόρμα έχει και χαρακτήρα market research, καθώς παρέχει μια βάση για να αξιολογηθεί η δυναμική της αγοράς PPAs στην Ελλάδα. Τόνισε ότι θα ληφθεί υπόψη η ανατροφοδότηση των χρηστών, ώστε να καθοριστεί ποια δεδομένα θα δημοσιοποιούνται και με ποιον τρόπο, διατηρώντας παράλληλα την ανωνυμία και την ισορροπία μεταξύ διαφάνειας και ανταγωνιστικότητας .Καταλήγοντας, σημείωσε: «Η πλατφόρμα είναι ένα δυναμικό εργαλείο που θα εξελίσσεται σταδιακά, ανάλογα με τις ανάγκες και τις προτάσεις της αγοράς. Ο στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον που θα ενισχύει τη διαφάνεια, χωρίς να διακυβεύει την ισορροπία της αγοράς ή να αποθαρρύνει τη συμμετοχή μικρότερων παικτών».

Διαβάστε ακόμη