Ανοιχτή πρόσκληση προς τους ελληνικούς ενεργειακούς ομίλους να συμμετάσχουν στους διαγωνισμούς για την εγκατάσταση ΑΠΕ στη Μολδαβία απευθύνει ο Υπουργός Ενέργειας της χώρας Dorin Junghietu. Σε συνέντευξη που παραχώρησε στο energygame.gr στο περιθώριο του 29ου Economist Roundtable Conference, o κ. Junghietu τονίζει ότι η Ελλάδα αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση για την ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης αναφορικά με τις επιδόσεις της στη διείσδυση των ΑΠΕ. Χαρακτηρίζει επίσης τον Κάθετο Διάδρομο Φυσικού Αερίου (που έχει ως αφετηρία τα τερματικά LNG της Ελλάδας) κομβικής σημασίας υποδομή για την ενεργειακή ασφάλεια της Μολδαβίας και προσβλέπει σε ενίσχυση του ενδιαφέροντος της αγοράς για αξιοποίηση των υποδομών του μετά τις πρωτοβουλίες που αναλήφθηκαν για να γίνει πιο ελκυστικός από εμπορικής πλευράς.

1.Το τελευταίο διάστημα επισκεφθήκατε την Ελλάδα και συναντηθήκατε με την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και με τις διοικήσεις των ΔΕΣΦΑ, Gastrade και ΔΕΗ. Ποια ήταν η ατζέντα των επαφών σας;

Η Ελλάδα έχει διαδραματίσει κομβικό ρόλο στην προσπάθειά μας να ενισχύσουμε την ασφάλεια του ενεργειακού μας εφοδιασμού μετά τη διακοπή της τροφοδοσίας με φυσικό αέριο από την Gazprom, με τον Κάθετο Διάδρομο Φυσικού Αερίου να αποτελεί μια από τις σωτήριες λύσεις για τη Μολδαβία.  Οπότε ένα από τα βασικά αντικείμενα των επαφών στις οποίες αναφέρεστε ήταν το πώς να καταστήσουμε τα τέλη διαμετακόμισης στον Κάθετο Διάδρομο ελκυστικά, ώστε να καταστεί η όδευση αυτή ανταγωνιστική σε σχέση με άλλες εναλλακτικές. Επίσης προσκαλέσαμε τις ελληνικές ενεργειακές εταιρείες να τοποθετηθούν στον κλάδο ενέργειας της Μολδαβίας και ιδίως στον τομέα των ΑΠΕ, καθώς «ανεβάζουμε ταχύτητες» στην πράσινη μετάβαση. Ολοκληρώσαμε πρόσφατα με επιτυχία τον πρώτο διαγωνισμό στον οποίο εκδηλώθηκε ισχυρό επενδυτικό ενδιαφέρον. Αφορούσε σε αιολικά και φωτοβολταϊκά έργα συνολικής ισχύος 165 MW που «κλείδωσαν» εγγυημένη τιμή αποζημίωσης για 15 χρόνια. Το φθινόπωρο θα προκηρύξουμε τον δεύτερο διαγωνισμό που θα αφορά στην κατακύρωση αιολικής ισχύος 173 MW και 22 MW μπαταριών. Ελληνικοί ενεργειακοί όμιλοι έχουν εκφράσει ενδιαφέρον επί της αρχής να συμμετάσχουν στην επικείμενη ανταγωνιστική διαδικασία και ασφαλώς είναι κάτι παραπάνω από καλοδεχούμενοι. Πιστεύω ότι υπάρχουν σημαντικές επενδυτικές ευκαιρίες για τους Έλληνες επενδυτές στον κλάδο ενέργειας της Μολδαβίας, συμπεριλαμβανομένης και της ανάπτυξης project πράσινου υδρογόνου. Θα ήθελα επίσης να πω ότι η Ελλάδα αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης για την αξιοποίηση του δυναμικού ΑΠΕ που διαθέτει. Εμείς μαθαίνουμε από εσάς και μοιραζόμαστε την εμπειρία σας.

2. Αναφορικά με τον Κάθετο Διάδρομο, πολλοί ισχυρίζονται ότι οι υψηλές ταρίφες διαμετακόμισης που χρέωναν οι Διαχειριστές της Ρουμανίας και της Μολδαβίας ήταν ο βασικός λόγος που το εμπορικό ενδιαφέρον για την όδευση αυτή ήταν μέχρι πρότινος υποτονικό. Τι απαντάτε σε αυτό;

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Το 2020, η Ρωσία ανακατεύθυνε τις εξαγωγές φυσικού αερίου προς τα Βαλκάνια μέσω εναλλακτικών διαδρομών, κυρίως μέσω των αγωγών TurkStream 1 και 2, αφήνοντας ανενεργό τον Διαβαλκανικό Διάδρομο (Trans-Balkan Corridor), ο οποίος περιλάμβανε και τη Μολδαβία. Αυτή η αλλαγή οδήγησε σε δραστική μείωση της διαμετακόμισης φυσικού αερίου μέσω Μολδαβίας, καθώς μέσω του TBP προηγουμένως διακινούνταν 18-20 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως.

Όπως είναι γνωστό, τα τιμολόγια διαμετακόμισης εξαρτώνται από τις οικονομίες κλίμακας. Επιπλέον, o Διαχειριστής Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίου της Μολδαβίας Vestmoldtransgaz που ελέγχεται από τον Διαχειριστή της Ρουμανίας Transgaz σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανοικοδόμησης και Ανάπτυξης (EBRD) πρέπει να ανακτήσει τις επενδύσεις στον αγωγό Ungheni- Ιάσιο-Κισινάου, καθώς και τα κόστη λειτουργίας ολόκληρου του συστήματος μεταφοράς φυσικού αερίου, το οποίο ανέλαβε μετά τον διαχωρισμό από τη θυγατρική της Gazprom, Moldovagaz. Όμως, η Vestmoldtransgaz έχει συμμετάσχει μαζί με τον ΔΕΣΦΑ και τους Διαχειριστές Βουλγαρίας, Ρουμανίας και Ουκρανίας στη δημιουργία του νέου προϊόντος Route 1 για τη μεταφορά φυσικού αερίου από την Ελλάδα προς την Ουκρανία, προσφέροντας, μαζί με τους υπόλοιπους εμπλεκόμενους Διαχειριστές, έκπτωση 25% στη μεταφορά φυσικού αερίου προς την Ουκρανία. Παράλληλα, η Ουκρανία προσφέρει έκπτωση 45% για την είσοδο στο δικό της σύστημα. Κατά συνέπεια, εκτιμάται ότι αυτό θα ενισχύσει την εμπορική ελκυστικότητα της διαδρομής από Ελλάδα προς Ουκρανία (σ.σ. μέσω της χρήσης των υποδομών του Διαβαλκανικού Διαδρόμου σε αντίστροφη ροή) που διαθέτει μεγάλη διπλής κατεύθυνσης δυναμικότητα.

3. Πόσο σημαντικός είναι ο Κάθετος Διάδρομος για την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας σας;

Όπως ανέφερα και προηγουμένως, ο Κάθετος Διάδρομος υπήρξε σωτήρια λύση για τη Μολδαβία όταν χρειάστηκε να διαφοροποιήσουμε τις πηγές και τις διαδρομές προμήθειας φυσικού αερίου. Να υπενθυμίσω ότι ουσιαστικά «εγκαινιάσαμε» αυτή τη διαδρομή όταν η κρατική μας εταιρεία Energocom αγόρασε το δοκιμαστικό φορτίο LNG από τις ΗΠΑ που έφτασε στο FSRU της Αλεξανδρούπολης και το μετέφερε στις υπόγειες αποθήκες της Ουκρανίας. Στο πλαίσιο αυτό, εξακολουθούμε να βασιζόμαστε στην επιχειρησιακή αξιοποίηση του Κάθετου Διαδρόμου και καλωσορίζουμε το εμπορικό ενδιαφέρον για τη χρήση του, όπως αποτυπώθηκε στη δημοπρασία δέσμευσης δυναμικότητας στις 23 Ιουνίου, όταν συνολικά 1.724 MWh/ημέρα σταθερής δεσμευμένης δυναμικότητας κατανεμήθηκε από Ελλάδα προς Ουκρανία για τον Ιούλιο, στο πλαίσιο των μηνιαίων δημοπρασιών που πραγματοποιήθηκαν στην πλατφόρμα RBP εκείνη την ημέρα.  Βλέπουμε σημαντικό ενδιαφέρον από την αγορά και ιδίως από ουκρανικές εταιρείες.

4. Άρα βλέπετε περαιτέρω χρήση της όδευσης αυτής στο ορατό μέλλον;

Όπως γνωρίζετε, η Ουκρανία έχει χάσει το 40% της παραγωγής φυσικού αερίου της λόγω των ρωσικών επιθέσεων. Και χρειάζεται τουλάχιστον 5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (bcm) για να μπορέσει να καλύψει τις ανάγκες του πληθυσμού της αυτό το χειμώνα, καθώς και τις βασικές και κρίσιμες υπηρεσίες. Υπάρχουν δύο τρόποι για να προμηθευτεί η Ουκρανία αυτό το αέριο: Είτε μέσω των τερματικών σταθμών LNG στην Πολωνία, είτε μέσω του Κάθετου Διαδρόμου. Παλαιότερα, η κατάσταση ήταν τέτοια που τα τιμολόγια κατά μήκος της διαδρομής καθιστούσαν τη δεύτερη διαδρομή μη ανταγωνιστική. Όμως εδώ και έναν μήνα, υπάρχει το Route 1 που επιτρέπει στο αέριο να φτάνει στις υπόγειες αποθήκες της Ουκρανίας με λογικό και αποδεκτό κόστος.

5. Πώς αξιολογείτε τον ρόλο του FSRU Αλεξανδρούπολης ως πύλης εισόδου LNG για τη Μολδαβία και άλλες χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης;

Το FSRU Αλεξανδρούπολης έχει πολύ μεγάλη σημασία για την περιοχή, διότι όταν το ρωσικό αέριο που μεταφερόταν μέσω Ουκρανίας «εξαφανίστηκε», το έλλειμμα στην περιοχή μπορούσε να καλυφθεί μόνο μέσω LNG. Σε συνδυασμό με το ολοκληρωμένο προϊόν μεταφοράς φυσικού αερίου από την Ελλάδα προς την Ουκρανία (Route 1), μιλάμε για μια υποδομή σημαντική για τη διαδικασία αποθήκευσης φυσικού αερίου στην Ουκρανία και για τη διασφάλιση της ισορροπίας του συστήματος. Αυτό δεν ισχύει μόνο για τη Μολδαβία. Ειδικά για εμάς, όμως, η ύπαρξη μιας επιπλέον πηγής προμήθειας σημαίνει ανταγωνισμό και χαμηλότερες τιμές. Αν δεν υπήρχε αυτή η επιλογή, οι προσφορές που θα λάμβαναν οι μολδαβικές εταιρείες θα μπορούσαν να είναι υψηλότερες.

ECONOMIST

Συνέντευξη του energygame.gr με τον Υπουργό Ενέργειας της Μολδαβίας, Dorin Junghietu © Economist / Hazlis Photos

 

6. Πώς συνδυάζει η Μολδαβία την ανάγκη για ενεργειακή ασφάλεια με τους στόχους της πράσινης μετάβασης και πώς μπορεί η περιφερειακή συνεργασία να συνδράμει αυτή την προσπάθεια;

Μέσω του Εθνικού της Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (NECP), η Μολδαβία στοχεύει στο τέλος της δεκαετίας να έχει εγκαταστήσει αιολικούς σταθμούς ισχύος 600 MW, φωτοβολταϊκούς σταθμούς ισχύος 215 MW, 78 MW από βιοαέριο και 22 MW από υδροηλεκτρική ενέργεια. Ήδη έχουμε εγκατεστημένες μονάδες ΑΠΕ 665 MW, με τη συνολική ισχύ να οκταπλασιάζεται την τελευταία πενταετία. Τον Απρίλιο, το 36% της ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώθηκε προερχόταν από ανανεώσιμες πηγές. Τον Ιούνιο, υπήρξαν ημέρες όπου το μερίδιο των ΑΠΕ στην κατανάλωση ξεπέρασε το 48%, φτάνοντας ακόμη και το 82% σε ορισμένες χρονικές ζώνες. Εδώ θα ήθελα να σημειώσω ότι σχεδόν το 50% των σταθμών ΑΠΕ στη Μολδαβία πωλούν την ενέργεια που παράγουν στην ελεύθερη αγορά και κατασκευάστηκαν χωρίς κρατική στήριξη, κάτι που σημαίνει ότι η παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας είναι μια οικονομικά βιώσιμη δραστηριότητα με ενδιαφέρον για τους επενδυτές. Για την ισορροπία του συστήματος, θα συνεχίσουμε να επενδύουμε σε μονάδες συμπαραγωγής υψηλής απόδοσης με καύση φυσικού αερίου, πιο σύγχρονες από αυτές που λειτουργούν σήμερα, καθώς και σε μπαταρίες αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας.

Όσον αφορά στο δεύτερο σκέλος της ερώτησης, η Μολδαβία είναι μια μικρή αγορά και καθαρός εισαγωγέας ενέργειας, επομένως η συνεργασία με γειτονικές χώρες είναι κρίσιμη για την ενεργειακή μετάβαση και τη διασφάλιση της ενεργειακής ασφάλειας. Ήδη οι εταιρείες μας έχουν υπογράψει συμφωνίες συνεργασίας με τη Nuclearelectrica της Ρουμανίας που προβλέπουν τη δυνατότητα συμμετοχής στην κατασκευή νέων πυρηνικών αντιδραστήρων στο Τσερναβόντα, καθώς και προμήθεια φυσικού αερίου από το κοίτασμα Neptun Deep στη Μαύρη Θάλασσα όταν τεθεί σε εμπορική λειτουργία.

7.Υπάρχει ενδιαφέρον από ελληνικές εταιρείες για επενδύσεις σε μονάδες ηλεκτροπαραγωγής με φυσικό αέριο στη Μολδαβία; Για παράδειγμα, ελληνική εταιρεία έχει δρομολογήσει την κατασκευή μονάδας φυσικού αερίου στην Αλβανία, ενώ υπάρχει ανάλογο επενδυτικό σχέδιο και για τη Βόρεια Μακεδονία…

Σύμφωνα με μελέτη που εκπονήθηκε από την USAID μέσω του έργου MESA (Moldova Energy Security Agenda), οι ανάγκες εξισορρόπησης του συστήματος της Μολδαβίας εκτιμάται ότι υπερβαίνουν τα 270 MW και μπορούν να καλυφθούν μέσω  μονάδων παραγωγής ηλεκτρισμού με φυσικό αέριο και μπαταριών αποθήκευσης. Ο Διαχειριστής του Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας της Μολδαβίας προγραμματίζει για το φθινόπωρο την προκήρυξη διαγωνισμού για παροχή υπηρεσιών εξισορρόπησης του ηλεκτρικού συστήματος. Και φυσικά ελληνικές εταιρείες θα προσκληθούν να συμμετάσχουν στη διαδικασία. Προς το παρόν ο διαγωνισμός έχει ανακοινωθεί μόνο προφορικά, αλλά σύντομα θα γίνουν και οι επίσημες ανακοινώσεις.

Διαβάστε ακόμη