Έντονη συζήτηση σχετικά με το μέλλον του διαγωνισμού για την αξιοποίηση των κοιτασμάτων αντιμονίου στη Βόρεια Χίο έλαβε χώρα το μεσημέρι της Δευτέρας στη Βουλή, μετά από επίκαιρη ερώτηση του βουλευτή της Νέας Αριστεράς, Νάσου Ηλιόπουλου, προς τον υφυπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Νίκο Τσάφο. Αρχικά, ο κ. Ηλιόπουλος τόνισε πως η τοπική κοινωνία της Χίου είναι ενάντια στις εξορύξεις αντιμονίου και δεν αντέχει περαιτέρω περιβαλλοντική επιβάρυνση, μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές που έπληξαν το νησί μέσα στο καλοκαίρι. Στη συνέχεια, ρώτησε τον υφυπουργό αν το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) σκοπεύει να προχωρήσει στη συνέχιση του διαγωνισμού, με δεδομένες τις τελευταίες εξελίξεις. Ο κ. Τσάφος δήλωσε πως «στο μέλλον αυτού του διαγωνισμού θα λάβουμε υπόψη και τα νέα στοιχεία της πυρκαγιάς». «Έχουμε πει εξαρχής ότι η πρόοδος στο πεδίο θα συνοδεύεται με τον διάλογο που έχουμε με την τοπική κοινωνία, και αυτό είναι που επιτάσσει μια τέτοια διαδικασία. Προφανώς, σε αυτήν την αξιολόγηση θα συνυπολογίσουμε και τα νέα δεδομένα της πυρκαγιάς», επισήμανε.
Ο κ. Ηλιόπουλος στη δευτερολογία του προειδοποίησε πως «η βόρεια Χίος πλέον κινδυνεύει με ερήμωση». «Αντί εσείς να πείτε σήμερα ότι τελειώνει αυτή η κουβέντα, λέτε ότι θα αξιολογήσουμε την εικόνα», συμπλήρωσε. Παράλληλα, υπογράμμισε πως κανένας σύλλογος ή φορέας στο νησί δεν συμφωνεί με τις σχεδιαζόμενες εξορύξεις. Ο κ. Τσάφος ανέφερε από την πλευρά του πως «μιλάμε για ένα στάδιο αρχικό, περιορισμένων ερευνών, που θα οδηγήσουν σε μια εικόνα για το τι υπάρχει στην περιοχή». «Σήμερα έχουμε κάποια νέα δεδομένα, και όταν υπάρχει μια πυρκαγιά, αυτό δημιουργεί κάποιες νέες πραγματικότητες», σχολίασε, ενώ στη συνέχεια σημείωσε πως «είναι προφανές ότι, όταν εξετάζει μια πολιτεία μια εξορυκτική διαδικασία, πρέπει να έχει τη συνολική εικόνα για το πώς η εξορυκτική διαδικασία θα επηρεάσει την περιοχή που είχε πρόσφατα μια πυρκαγιά».
Υπενθυμίζεται πως τον Ιανουάριο του 2025 το ΥΠΕΝ προκήρυξε διεθνή διαγωνισμό για την έρευνα και εκμετάλλευση των κοιτασμάτων αντιμονίου που διαθέτει η Βόρεια Χίος. Η Λάβα Μεταλλευτική & Λατομική ΑΕ, που ανήκει στον όμιλο εταιρειών της τσιμεντοβιομηχανίας ΗΡΑΚΛΗΣ, η ΤΕΡΝΑ Λευκόλιθοι (ο βραχίονας μεταλλευτικής δραστηριότητας της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ), η Geotest και η Γαία Μελετών ΑΕ εκδήλωσαν ενδιαφέρον για τον διαγωνισμό. Ωστόσο, οι μεγάλες τοπικές αντιδράσεις που έχουν ξεσπάσει δημιουργούν προβλήματα στο εγχείρημα και αμφιβολίες για το μέλλον του.
Ήδη, έχουν υπάρξει προσφυγές κατοίκων της Χίου στο Συμβούλιο της Επικράτειας (ΣτΕ), ενώ μέσα στον Αύγουστο ο καθηγητής Νομικής και Συνταγματικού Δικαίου, Πάνος Λαζαράτος, εκφράζοντας την πλειοψηφία των κατοίκων του νησιού, κατέθεσε επιστολή προς το ΥΠΕΝ και ειδικότερα προς τον υπουργό Σταύρο Παπασταύρου, ζητώντας την άμεση ακύρωση του διαγωνισμού. Οι πυρκαγιές που κατέστρεψαν το μεγαλύτερο μέρος της περιοχής μέσα στο καλοκαίρι έπαιξαν έναν επιπλέον ρόλο. Με ανάρτησή του, ο κ. Λαζαράτος είχε αναφέρει: «Πριν λίγο κατέθεσα αίτημα διακοπής του διαγωνισμού για την εξόρυξη ΑΝΤΙΜΟΝΙΟΥ στη βόρεια ΧΙΟ. Το απαιτεί το Σύνταγμα, ο ν. 998/1979, τα λάθη της προκηρύξεως, οι συνθήκες, η ανάγκη για ένα νέο ξεκίνημα στην ΑΜΑΝΗ και η στοιχειώδης λογική. Εκφράζω την πεποίθηση ότι ο Πρωθυπουργός και ο αρμόδιος υπουργός […] θα ανταποκριθούν σύντομα στο αίτημα αυτό». «Το περιβάλλον και η φέρουσα ικανότητα της νήσου υπέστησαν τεράστια επιβάρυνση, με αποτέλεσμα οποιαδήποτε επιβαρυντική δραστηριότητα, πολλώ δε μάλλον η πραγματοποίηση μεγάλης κλίμακας εξορυκτικών δραστηριοτήτων, να μην είναι βιώσιμη και ως εκ τούτου να αντίκειται στο άρθ. 24 παρ. 1 του Συντάγματος», πρόσθεσε.
Όπως έχει αναφέρει το energygame.gr, τα κρίσιμα ορυκτά μέταλλα και πρώτες ύλες αποτελούν τη βάση πάνω στην οποία στηρίζεται η ενεργειακή μετάβαση και η τεχνολογική εξέλιξη. Αποτελούν βασικό συστατικό για την κατασκευή φωτοβολταϊκών, ανεμογεννητριών, μπαταριών ηλεκτρικών οχημάτων, αλλά και για συστήματα άμυνας, για smartphones και άλλα αντικείμενα που χρησιμοποιούμε καθημερινά. Η ΕΕ εδώ και δεκαετίες έχει δημιουργήσει ένα υψηλό βιοτικό επίπεδο, χρησιμοποιώντας τους ορυκτούς πόρους άλλων, αναπτυσσόμενων κυρίως κρατών. Αυτό την έχει οδηγήσει να εξαρτάται από τρίτες χώρες, και κυρίως από την Κίνα, σε κομβικούς τομείς της οικονομίας της.
Σε αυτό το πλαίσιο, η ΕΕ έχει θέσει ως στόχο την εξασφάλιση εναλλακτικών προμηθευτών και την αξιοποίηση των εγχώριων κοιτασμάτων που διαθέτει στο υπέδαφός της. Η ελληνική κυβέρνηση προσπαθεί να εκμεταλλευτεί τις διεθνείς συνθήκες και να αξιοποιήσει τα κοιτάσματα ορυκτών που έχει η χώρα μας. Ωστόσο, οι τοπικές ανησυχίες για το ευαίσθητο οικοσύστημα της Χίου έχουν προκαλέσει αντιδράσεις και αντίθεση στο σχέδιο για εξορύξεις του κρίσιμου ορυκτού αντιμονίου, που υπάρχει στο υπέδαφος του νησιού.
