Τριμερή Σύνοδο Κορυφής Κύπρου – Ελλάδας – Ισραήλ θέλει να φιλοξενήσει το επόμενο διάστημα στο Ισραήλ ο Πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου, όπως ανέφερε στον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκο Χριστοδουλίδη κατά τη συνάντησή τους στην Ιερουσαλήμ, στο πλαίσιο επίσκεψης εργασίας του Κύπριου ηγέτη στη χώρα. Με ανάρτησή του στην πλατφόρμα Χ, ο Ισραηλινός ηγέτης ανακοίνωσε και μια ακόμα είδηση με βαρύ γεωπολιτικό φορτίο: η διακρατική συμφωνία για την ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου – Ισραήλ θα υπογραφεί εντός του 2025, στο πλαίσιο του στρατηγικού διαδρόμου IMEC (India – Middle East – Europe Economic Corridor), ενισχύοντας έτσι τον ρόλο των δύο χωρών στον άξονα Ανατολής – Δύσης.

Η επίσκεψη πραγματοποιήθηκε σε μια κρίσιμη συγκυρία για την περιφερειακή ασφάλεια και την ενεργειακή σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο. Ο Ισραηλινός Πρωθυπουργός στάθηκε στη σημασία των κοινών αξιών και συμφερόντων που ενώνουν τις δύο δημοκρατίες της περιοχής και αναφέρθηκε ειδικά στην επιτυχή τριμερή συνεργασία Κύπρου – Ελλάδας – Ισραήλ, εκφράζοντας την πρόθεσή του να φιλοξενήσει νέα Σύνοδο Κορυφής του Τριμερούς Μηχανισμού εντός των επόμενων μηνών.

Να σημειωθεί πως μόλις λίγα 24ωρα πριν, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επανέφερε στο προσκήνιο το τουρκικό σχέδιο άμεσης ενεργειακής διασύνδεσης με το ψευδοκράτος στην Κύπρο, επιδιώκοντας την εμπέδωση τετελεσμένων και τον ρόλο της Άγκυρας ως κυρίαρχου παίκτη στην ενεργειακή σκακιέρα της Ανατολικής Μεσογείου. Σε μια από τις ομιλίες του στα Κατεχόμενα, όπου βρέθηκε για την τελετή εγκαινίων του νέου λεγόμενου «Προεδρικού Μεγάρου» και της «Βουλής», παρουσία του Τουρκοκύπριου ηγέτη Ερσίν Τατάρ, ο Τούρκος Πρόεδρος δήλωσε: «Φέραμε νερό από κάτω από τη θάλασσα στη Βόρεια Κύπρο από την Τουρκία; Τώρα βρισκόμαστε στο δεύτερο στάδιο. Αν θέλει ο Θεός, θα φέρουμε ηλεκτρικό ρεύμα και με αυτό θα καλύψουμε τις ανάγκες της “Βόρειας Κύπρου” σε νερό και ηλεκτρικό ρεύμα. Όσοι έχουν συνηθίσει στο σκοτάδι, φυσικά, θα φοβούνται το φως».

Η δήλωση αυτή έγινε κατά την τελετή εγκαινίων του νέου συγκροτήματος του λεγόμενου «Προεδρικού Μεγάρου» και της «Βουλής» στα Κατεχόμενα, παρουσία του Τουρκοκύπριου ηγέτη Ερσίν Τατάρ. Το έργο, το οποίο περιλαμβάνει επίσης τέμενος και χώρο πρασίνου, παρουσιάστηκε από τον ίδιο τον Ερντογάν ως «σύμβολο της αποφασιστικότητας του τουρκοκυπριακού λαού» και «έργο αντάξιο του αυξανόμενου κύρους της Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου».

Ο Τούρκος πρόεδρος χαρακτήρισε την ανέγερση του συγκροτήματος «εκδήλωση της θέλησης ενός κράτους να υπάρχει απέναντι στην αδικία και την παρανομία» και επανέλαβε τη ρητορική περί «κοινής μοίρας» Τουρκίας και Κατεχομένων. «Πάνω σε αυτό το ισχυρό θεμέλιο, ελπίζουμε ότι θα οικοδομήσουμε νέα επιτεύγματα και νέα έργα και θα συνεχίσουμε τον αγώνα μας για την ανεξαρτησία και το μέλλον», σημείωσε, δηλώνοντας ότι «η Τουρκία ήταν, είναι και θα είναι πάντα στο πλευρό των Τουρκοκυπρίων».

Η Ελλάδα καλείται πλέον να ισορροπήσει ανάμεσα στο μπρα-ντε-φερ με την Άγκυρα και τη γεωπολιτική βαρύτητα ενός έργου στο οποίο, όπως όλα δείχνουν, Ισραήλ και Κύπρος δίνουν για ακόμη μία φορά «ψήφο εμπιστοσύνης». Και ενώ σε διπλωματικό επίπεδο καταγράφηκε χθες ισχυρό σήμα προόδου ως προς τη διασύνδεση Κύπρου – Ισραήλ, η Αθήνα –η τρίτη πλευρά αυτής της ενεργειακής εξίσωσης– εξακολουθεί να αναζητά τον κατάλληλο χρόνο για την επανεκκίνηση των ερευνών που σχετίζονται με το σκέλος Ελλάδας – Κύπρου.

Μέχρι στιγμής η Ελλάδα δεν έχει παρουσιαστεί κάποια συγκεκριμένη φόρμουλα απεμπλοκής από το αδιέξοδο, αν και αναγνωρίζεται ότι πρόκειται για έργο στρατηγικής σημασίας, το οποίο αίρει την ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου και έχει τη στήριξη της Ε.Ε. Ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης είχε επισημάνει από το βήμα του 10ου Φόρουμ των Δελφών ότι «η έρευνα και η πόντιση θα επανεκκινήσει στον κατάλληλο χρόνο», διευκρινίζοντας πως «δεν είχε υπάρξει δεσμευτική ημερομηνία» και πως «θα προχωρήσουμε όπως πρέπει και όταν προσήκει». Σε ερώτηση για το ενδεχόμενο επανάληψης ενός σκηνικού αντίστοιχου με εκείνο της Κάσου τον Ιούλιο του 2024, ο κ. Γεραπετρίτης είχε υπογραμμίσει ότι «υπάρχουν σενάρια για όλες τις δυνατές εκδοχές, οπότε είμαστε απολύτως προετοιμασμένοι».

Να σημειωθεί πως όπως είχε αναφέρει το energygame.gr αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε εξέλιξη και η διαπραγμάτευση με τους Γάλλους της Nexans, οι οποίοι έχουν εγείρει απαιτήσεις βασιζόμενοι στους όρους της σύμβασης. Μέχρι στιγμής δεν έχει γίνει γνωστό ποιο είναι το ποσό που έχει ήδη καταβάλει ο ΑΔΜΗΕ στον γαλλικό όμιλο, ούτε ποιες τροποποιήσεις έχουν επέλθει σε σχέση με την αρχική σύμβαση που παρουσιάζει το energygame.gr. Ωστόσο, εκτιμήσεις αναφέρουν ότι οι συνολικές δαπάνες του Διαχειριστή για το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης προσεγγίζουν τα 200 εκατ. ευρώ.

Η σύμβαση εκχώρησης, με την οποία ο ΑΔΜΗΕ αναλαμβάνει τις υποχρεώσεις της αρχικής σύμβασης που είχε συνάψει (στις 17 Ιουλίου 2023) ο Euroasia Interconnector υπό την προηγούμενη διοίκηση, υπεγράφη στις 13 Δεκεμβρίου 2023 από τον ΑΔΜΗΕ, τον Euroasia Interconnector και τη Nexans Norway. Η αρχική σύμβαση προβλέπει τον σχεδιασμό, την παραγωγή, την εγκατάσταση και τη δοκιμή του καλωδίου της ηλεκτρικής διασύνδεσης μεταξύ Κρήτης και Κύπρου, καθώς και τη συντήρησή του για τουλάχιστον πέντε χρόνια. Ως συμβατική ημερομηνία ολοκλήρωσης είχε οριστεί η 31η Δεκεμβρίου 2029. Η πληρωμή του συνολικού τιμήματος, που προσεγγίζει το 1,4 δισ. ευρώ, πραγματοποιείται σε δόσεις με την επίτευξη συγκεκριμένων στόχων κατασκευής και εγκατάστασης, οι οποίοι περιγράφονται και προβλέπονται αναλυτικά στη σύμβαση.

Η σύμβαση προβλέπει λεπτομερώς τι θα συμβεί σε περίπτωση που η Nexans δεν έχει πρόσβαση στους χώρους του έργου, καθώς και τις οικονομικές επιβαρύνσεις για τον ΑΔΜΗΕ σε περίπτωση καθυστερήσεων. Η έρευνα του βυθού, τόσο πριν όσο και μετά την εγκατάσταση του καλωδίου, αποτελεί ευθύνη της Nexans, σύμφωνα με το άρθρο 5.5 της σύμβασης. Επιπλέον, σύμφωνα με τον όρο 23.1.3, η Nexans δικαιούται αποζημίωσης, «συμπεριλαμβανομένου του ημερήσιου κόστους των πλοίων», σε περίπτωση καθυστερήσεων στην ολοκλήρωση των εργασιών, όπως συνέβη με την πρόσφατη εμπλοκή στην περιοχή της Κάσου και το πλοίο που πραγματοποιούσε έρευνες βυθού για λογαριασμό του γαλλικού ομίλου.

Διαβάστε ακόμη