Τρέχουν οι εξελίξεις στη Μέση Ανατολή μετά την αμερικανική επίθεση σε πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν το πρωί της Κυριακής. Κατά τη διάρκεια της χθεσινής ημέρας, το ιρανικό κοινοβούλιο ενέκρινε το κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ, ενός περάσματος από το οποίο διέρχεται το 20% του παγκόσμιου εμπορίου πετρελαίου, καθώς και το 20% του παγκόσμιου εμπορίου LNG. Όλοι πλέον αναμένουν την επόμενη κίνηση του Ιράν. Για να εκτελεστεί η απόφαση που ενέκρινε το ιρανικό κοινοβούλιο, θα πρέπει να ληφθεί η τελική έγκριση από το Ανώτατο Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας της χώρας. Η νέα μεγάλη κλιμάκωση στη Μέση Ανατολή έχει ήδη φέρει αυξήσεις στις τιμές του πετρελαίου, ενώ αναμένονται ακόμη μεγαλύτερες αν δεν υπάρξει ύφεση στη γεωπολιτική κρίση. Όπως ανέφερε ο ενεργειακός αναλυτής Saul Kavonic και μετέδωσε το Reuters, οι τιμές του πετρελαίου έχουν «βάλει πλώρη» για τα 100 δολάρια ανά βαρέλι, ενώ η JP Morgan προβλέπει πως αν κλείσουν τα Στενά του Ορμούζ, οι τιμές θα φτάσουν μέχρι και τα 130 δολάρια ανά βαρέλι.

Ασφαλώς, μια τέτοια εξέλιξη θα επέφερε και μεγάλες αυξήσεις στη λιανική αγορά καυσίμων της Ελλάδας. Την εβδομάδα που πέρασε, ο πρώην πρόεδρος του Συνδέσμου Πρατηριούχων και Εμπόρων Καυσίμων, Γιώργος Ασμάτογλου, είχε δηλώσει στο energygame.gr πως μεγάλες αυξήσεις θα δούμε στις τιμές καυσίμων μόνο αν κλείσουν τα Στενά του Ορμούζ, ένα σενάριο που πλέον είναι περισσότερο πιθανό. Επισημαίνεται, δε, πως στα μέσα της περασμένης εβδομάδας η μέση τιμή της αμόλυβδης βενζίνης πανελλαδικά βρισκόταν στο 1,741 ευρώ ανά λίτρο.

Το κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ θα επέφερε πιθανότατα μεγάλες αυξήσεις και στις τιμές του φυσικού αερίου στην Ευρώπη, και κατ’ επέκταση στις τιμές ρεύματος, σε μια περίοδο που η ζήτηση για ρεύμα στη χώρα μας και σε ολόκληρη τη ΝΑ Ευρώπη θα είναι ανοδική λόγω των αυξημένων θερμοκρασιών. Η Ευρώπη προμηθεύεται περίπου το 10% των εισαγωγών LNG της από το Κατάρ. Σε περίπτωση που κλείσουν τα Στενά του Ορμούζ, το Κατάρ δεν θα μπορεί να εξάγει φορτία LNG. Οι συνέπειες θα ήταν καταστροφικές για την Ευρώπη, δήλωσε στο Montel η Laura Page, κύρια αναλύτρια LNG στην Kpler. «Οι τιμές θα εκτοξευθούν απολύτως» και η Ευρώπη θα αντιμετωπίσει «μια μάχη για τα φορτία», ειδικά καθώς προσπαθεί να γεμίσει τις αποθήκες φυσικού αερίου εν όψει του χειμώνα, πρόσθεσε.

Το μεγαλύτερο πλήγμα θα το υποστούν οι, ήδη επιβαρυμένες, ευρωπαϊκές βιομηχανίες, σχολίασε στο Euronews ο Marco Forgione, γενικός διευθυντής του Chartered Institute of Export and International Trade. Ο κ. Forgione δήλωσε πως οτιδήποτε περιορίζει τη διαμετακόμιση LNG θα έχει γρήγορο αντίκτυπο στην ΕΕ, «ιδιαίτερα στον τομέα της μεταποίησης». Παράλληλα, προβλήματα για τις βιομηχανίες θα υπάρξουν και σε περίπτωση περιορισμού της προσφοράς πετρελαίου.

Τα βλέμματα στραμμένα στο Ιράν

Το Ιράν έχει ήδη αρχίσει να εξετάζει τις επιλογές του. Αναλυτές σε διάφορα διεθνή μέσα συμφωνούν πως ένα γενικό κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ θα ήταν πολύ δύσκολο να διατηρηθεί για αρκετές ημέρες. Αν το Ιράν προσπαθούσε να το πράξει, οι αμερικανικές ναυτικές δυνάμεις που βρίσκονται στην περιοχή θα επενέβαιναν με σκοπό να διατηρήσουν ανοιχτά τα Στενά, ώστε να μη διακοπούν οι εμπορικές ροές. Μια τέτοια προσπάθεια θα έπληττε και τα συμφέροντα της Κίνας, συμμάχου του Ιράν, η οποία εισάγει τεράστιες ποσότητες πετρελαίου, απαραίτητες για την ανάπτυξη της οικονομίας της. Ταυτόχρονα, μια τέτοια απόφαση θα έπληττε και τις εξαγωγές πετρελαίου του Ιράν. Ένα γενικό κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ θα μπορούσε να συμβεί πιθανότατα μόνο για μερικές ώρες ή μέρες, αναφέρει το Reuters.

Ωστόσο, το Ιράν έχει και άλλες επιλογές «στη φαρέτρα» του. Θα μπορούσε να προβεί σε τακτικές “bullying” σε πλοία που περνούν από το στενό πέρασμα, κατά τον ίδιο τρόπο που το έχουν πράξει επανειλημμένα οι, σύμμαχοί του, Χούθι στην Ερυθρά Θάλασσα. Έτσι, θα προκαλούσε αναταραχή στις ενεργειακές αγορές, χωρίς όμως να φτάνει στα άκρα.

Αξίζει να σημειωθεί πως, ενώ η μεγαλύτερη ποσότητα πετρελαίου που εξάγει η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα μεταφέρεται στις διεθνείς αγορές μέσω των Στενών του Ορμούζ, τα δύο κράτη μπορούν να μεταφέρουν και να εξάγουν σημαντική ποσότητα πετρελαίου και με τρόπο που τα παρακάμπτει. Συγκεκριμένα, η Σαουδική Αραβία διαθέτει αγωγό για τη μεταφορά του πετρελαίου προς τα δυτικά της χώρας, με κατάληξη την Ερυθρά Θάλασσα. Αντίστοιχα, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα διαθέτουν αγωγό που μεταφέρει το πετρέλαιο εκτός του Περσικού Κόλπου. Ωστόσο, κράτη όπως το Ιράκ, το Κουβέιτ και το Κατάρ δεν διαθέτουν προς το παρόν παρόμοιες εναλλακτικές επιλογές.

Τέλος, στοιχεία του Bloomberg δείχνουν πως, σε παγκόσμιο επίπεδο, τα κράτη-καταναλωτές πετρελαίου διαθέτουν αποθέματα τουλάχιστον 5,8 δισ. βαρελιών, χωρίς να περιλαμβάνονται σε αυτά τα διυλισμένα καύσιμα που διατηρούνται σε χώρες εκτός ΟΟΣΑ. Η συνολική ροή πετρελαίου μέσω των Στενών του Ορμούζ ανέρχεται περίπου στα 7,3 δισεκατομμύρια βαρέλια ετησίως, γεγονός που σημαίνει ότι υπάρχει ένα ικανοποιητικό απόθεμα, ακόμη και σε ένα σενάριο ακραίας κρίσης.

Διαβάστε ακόμη