Η Μεσόγειος αλλάζει – και μαζί της αλλάζει και η θαλάσσια ζωή. Τα τελευταία χρόνια, η κλιματική αλλαγή και η διεύρυνση της Διώρυγας του Σουέζ έχουν ανοίξει τον δρόμο για την είσοδο ξενικών ειδών, τα οποία απειλούν σοβαρά τα τοπικά οικοσυστήματα. Ανάμεσά τους ξεχωρίζει το Λιονταρόψαρο, ένα εντυπωσιακό αλλά ιδιαίτερα επιθετικό είδος, που εξαπλώνεται με ταχύτητα και προκαλεί ανησυχία σε επιστήμονες και αλιείς.
Με τα χαρακτηριστικά κόκκινα και πορτοκαλί του χρώματα και τα δηλητηριώδη αγκάθια του, το Λιονταρόψαρο δεν έχει φυσικούς θηρευτές στη Μεσόγειο. Ως αποτέλεσμα, πολλαπλασιάζεται ανεξέλεγκτα, καταναλώνοντας μεγάλες ποσότητες ιθαγενών ψαριών και διαταράσσοντας τις ισορροπίες των θαλάσσιων οικοσυστημάτων.
Πλήγμα για τους αλιείς
Στην Κύπρο, οι συνέπειες είναι ήδη ορατές. Περίπου 150 επαγγελματίες ψαράδες βλέπουν τα αλιεύματά τους να μειώνονται δραματικά. Ο έμπειρος ψαράς Φώτης Γαϊτάνος, με 40 χρόνια στο επάγγελμα, περιγράφει μια ζοφερή πραγματικότητα στο euronews: είδη όπως το μπαρμπούνι έχουν σχεδόν εξαφανιστεί από τις περιοχές όπου ψάρευε επί δεκαετίες. Όπως λέει, τα εισβολικά είδη «δεν αφήνουν τίποτα πίσω τους» και απειλούν άμεσα το μέλλον της αλιείας.
Η κατάσταση επιβαρύνεται περαιτέρω από την παρουσία του λαγοκέφαλου, ενός ακόμη εισβολικού ψαριού από την Ερυθρά Θάλασσα. Σε αντίθεση με το Λιονταρόψαρο, ο λαγοκέφαλος είναι τοξικός και ακατάλληλος για κατανάλωση, ενώ καταστρέφει δίχτυα και μειώνει τις ψαριές.
Από απειλή σε ευκαιρία
Σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία, η Κύπρος δοκιμάζει μια διαφορετική προσέγγιση: την κατανάλωση του Λιονταρόψαρου. Αφού αφαιρεθούν προσεκτικά τα δηλητηριώδη αγκάθια, το ψάρι θεωρείται ασφαλές και μάλιστα ιδιαίτερα γευστικό. Τα τελευταία χρόνια, ολοένα και περισσότερες ψαροταβέρνες το εντάσσουν στα μενού τους, συστήνοντάς το στο κοινό ως μια νέα, βιώσιμη επιλογή.
Σύμφωνα με τον Ευρωπαίο Επίτροπο Αλιείας, Κώστα Καδή, η κατανάλωση εισβολικών ειδών μπορεί να μετατρέψει μια περιβαλλοντική απειλή σε οικονομική ευκαιρία, περιορίζοντας παράλληλα την εξάπλωσή τους. Στο πλαίσιο αυτό, η εκστρατεία #TasteTheOcean, που ξεκίνησε το 2021, προώθησε το Λιονταρόψαρο με τη βοήθεια γνωστών σεφ και influencers.
Κλιματική αλλαγή και μέλλον της Μεσογείου
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Αλιείας για τη Μεσόγειο προειδοποιεί ότι η θάλασσα θερμαίνεται περίπου 20% ταχύτερα από τον παγκόσμιο μέσο όρο, γεγονός που καθιστά τη Μεσόγειο όλο και πιο φιλόξενη για τροπικά είδη. Προσομοιώσεις δείχνουν ότι, έως το τέλος του αιώνα, το Λιονταρόψαρο θα μπορούσε να έχει εξαπλωθεί σε ολόκληρη τη λεκάνη.
Παράλληλα, ευρωπαϊκά προγράμματα επιχειρούν να περιορίσουν το φαινόμενο, είτε μέσω αποζημιώσεων προς τους ψαράδες είτε μέσω οργανωμένων καταδύσεων για την απομάκρυνση Λιονταρόψαρων από προστατευόμενες περιοχές. Ωστόσο, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι πρόκειται για μέτρα ανακούφισης και όχι για οριστική λύση.
Καθώς η Μεσόγειος θερμαίνεται και τα θαλάσσια σύνορα ανοίγουν, το ερώτημα δεν είναι αν θα αλλάξει, αλλά πώς θα προσαρμοστούν όσοι ζουν από αυτήν. Και ίσως, σε αυτή την προσαρμογή, το πιάτο να παίζει πιο σημαντικό ρόλο απ’ ό,τι φανταζόμασταν.
Διαβάστε ακόμη
