Αρκεί ένα scrolling στο κινητό ή ένα zapping στην τηλεόραση, για να νιώσει κανείς κουρασμένος ή απογοητευμένος από τις ειδήσεις που αποτυπώνουν την επιδεινούμενη κατάσταση του πλανήτη μας. Πλημμύρες, καύσωνες, πυρκαγιές και οικοσυστήματα που καταρρέουν, συνθέτουν μια καθημερινότητα γεμάτη ανησυχία. Η κλιματική κρίση δεν αφορά πλέον μόνο τους ειδικούς ούτε είναι μια μακρινή προειδοποίηση – είναι η νέα πραγματικότητα, που επηρεάζει ολοένα και περισσότερες πτυχές της ζωής μας και τον τρόπο που βλέπουμε το μέλλον.

Κι όμως, το 2025 μπορεί να διαβαστεί και μέσα από έναν διαφορετικό, πιο αισιόδοξο «φακό». Ανάμεσα στις δυσάρεστες ειδήσεις, ξεχωρίζουν ιστορίες που δείχνουν ότι ορισμένες προσπάθειες αποδίδουν, πράγματι, καρπούς: η καθαρή ενέργεια γίνεται πιο προσιτή από ποτέ, είδη ζώων που θεωρούνταν καταδικασμένα επιστρέφουν και μικρές, τοπικές πρωτοβουλίες αποδεικνύουν ότι η συλλογική δράση φέρνει απτά αποτελέσματα. Δεν πρόκειται για υπέρμετρη αισιοδοξία, αλλά για γεγονότα που καταγράφονται, μετρώνται και μπορούν να λειτουργήσουν σαν «φάροι» ελπίδας.

Η ενέργεια γίνεται ”καθαρή” και φθηνή

Ένα από τα πιο ενθαρρυντικά στοιχεία της φετινής χρονιάς, σύμφωνα με το euronews.gr, είναι ότι η ηλιακή ενέργεια αναγνωρίστηκε πλέον ως η φθηνότερη πηγή ηλεκτρικής παραγωγής παγκοσμίως. Για πρώτη φορά, δεν είναι απλώς μια «πράσινη» επιλογή, αλλά η πιο συμφέρουσα οικονομικά. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ ξεπέρασε τον άνθρακα, ενώ σε αρκετές χώρες τα φωτοβολταϊκά και τα αιολικά καλύπτουν ολοένα μεγαλύτερο μέρος της ζήτησης. Παράλληλα, η παγκόσμια παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από πηγές χαμηλών εκπομπών ξεπέρασε το 40%, με την Ευρώπη να ηγείται κυρίως χάρη στις εγκαταστάσεις φωτοβολταϊκών, εδραιώνοντας τον ρόλο της ως «ηλιακή υπερδύναμη». Σύμφωνα με ανάλυση του think tank Ember, πρόκειται για ένα παγκόσμιο ρεκόρ που δεν έχει καταγραφεί από τη δεκαετία του 1940, όταν το παγκόσμιο σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας ήταν 50 φορές μικρότερο και η υδροηλεκτρική ενέργεια είχε τα πρωτεία. Το αποτέλεσμα δεν είναι μόνο λιγότερες εκπομπές, αλλά και χαμηλότερο ενεργειακό κόστος και μικρότερη εξάρτηση από εισαγόμενα καύσιμα. Για πολλούς ειδικούς, το 2025 σηματοδοτεί ένα σημείο καμπής: η μετάβαση στις ανανεώσιμες πηγές δεν προχωρά πλέον «παρά το κόστος», αλλά επειδή συμφέρει. Περάσαμε, λοιπόν από το «αν πρέπει να γίνει», ένα έργο ΑΠΕ στο «πόσο γρήγορα μπορεί να γίνει».

Εξίσου ενθαρρυντικές είναι και οι ιστορίες από τον κόσμο της άγριας ζωής. Οι πράσινες θαλάσσιες χελώνες επαναταξινομήθηκαν από «απειλούμενο είδος» σε «είδος ελάχιστης ανησυχίας», ενώ στην Ινδία ο πληθυσμός των τίγρεων έχει διπλασιαστεί χάρη στην αυστηρή φύλαξη και την στήριξη των τοπικών κοινοτήτων. Στην Ευρώπη, είδη όπως ο γυπαετός επιστρέφουν σε χώρες όπου είχαν εξαφανιστεί για μισό αιώνα, όπως η Βουλγαρία, ενώ σπάνιες φάλαινες, όπως οι ginkgo-toothed, κάνουν ξανά την εμφάνισή τους στις θάλασσες του Μεξικού.

Οι μικρές ανθρώπινες πρωτοβουλίες που έκαναν τη διαφορά

Το 2025 ξεχώρισε όχι μόνο για τις μεγάλες περιβαλλοντικές προκλήσεις, αλλά και για μικρές, ανθρώπινες πρωτοβουλίες που απέδειξαν πως η αλλαγή συχνά ξεκινά από την καθημερινότητα. Στην Αθήνα, πολίτες φιλοξενούσαν μελίσσια στις ταράτσες τους, ενισχύοντας τους πληθυσμούς των επικονιαστών και στηρίζοντας τα τοπικά οικοσυστήματα. Την ίδια στιγμή, σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, καινοτόμες λύσεις έδειχναν πώς η τεχνολογία μπορεί να υπηρετήσει τη φύση: παλιά κινητά τηλέφωνα μετατράπηκαν σε εργαλεία παρακολούθησης της θαλάσσιας ζωής, ενώ φύκια άρχισαν να αντικαθιστούν το πλαστικό σε συσκευασίες.

Στη χώρα μας, μία από τις πιο ουσιαστικές περιβαλλοντικές πρωτοβουλίες της χρονιάς ήταν η δημιουργία δύο νέων θαλάσσιων πάρκων στο Ιόνιο και το Νότιο Αιγαίο, συνολικής έκταση 27.500 km2, όπου απαγορεύεται η αλιεία με μηχανότρατα. Σύμφωνα με το WWF, πρόκειται για ένα σημαντικό βήμα προς τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, με τα πάρκα να φιλοδοξούν να λειτουργήσουν ως εκτεταμένα καταφύγια ζωής κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, προστατεύοντας ευάλωτα οικοσυστήματα, αποκαθιστώντας την οικολογική ισορροπία και θέτοντας ένα νέο πρότυπο θαλάσσιας προστασίας στη Μεσόγειο.

Παρόμοια παραδείγματα θετικής δράσης καταγράφηκαν και εκτός συνόρων. Στην Αυστραλία, δεκάδες εκατομμύρια κόκκινα καβούρια μεταναστεύουν κάθε χρόνο από τα δάση προς τη θάλασσα για να αναπαραχθούν και προστατεύονται από τους ανθρώπους με απλά εργαλεία κήπου, όπως φυσητήρες φύλλων και τσουγκράνες, που τα καθοδηγούν με ασφάλεια στον προορισμό τους. Στην Τανζανία, γυναίκες, γνωστές ως «solar mamas», εκπαιδεύονται για να εγκαθιστούν φωτοβολταϊκά στις κοινότητές τους, φέρνοντας πρόσβαση σε καθαρή ενέργεια και βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής σε περιοχές που μέχρι πρότινος δεν είχαν ηλεκτροδότηση.

Οι θετικές αυτές ειδήσεις δεν αναιρούν τη σοβαρότητα της κλιματικής κρίσης. Ωστόσο, αποδεικνύουν ότι η δράση έχει μετρήσιμο αποτέλεσμα. Το 2025 δείχνει πως η ελπίδα δεν είναι αφηρημένη έννοια, αλλά βασίζεται σε δεδομένα, επιστημονική γνώση και σε πραγματικές αλλαγές που βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη, από την καθαρή ενέργεια έως την προστασία της βιοποικιλότητας και τις καινοτόμες τοπικές παρεμβάσεις. Το πιο ουσιαστικό μήνυμα της χρονιάς είναι ότι, παρά τις δυσκολίες, ο δρόμος προς ένα πιο βιώσιμο μέλλον δεν αποτελεί θεωρητικό σενάριο. Είναι ήδη μπροστά μας, χαραγμένος μέσα από μικρές και μεγάλες νίκες που υπενθυμίζουν πως η συλλογική δράση μπορεί, πράγματι, να κάνει τη διαφορά.

Διαβάστε ακόμη