Οι βροχοπτώσεις στην Ελλάδα δεν είναι συχνότερες. Είναι σφοδρότερες, πιο επικίνδυνες και σε αρκετές περιπτώσεις καταστροφικές, μετατρέποντας μέσα σε λίγα λεπτά μια απλή καταιγίδα σε φαινόμενο με οικονομικό αποτύπωμα εκατομμυρίων ευρώ. Δεν είναι ότι πέφτει περισσότερο νερό συνολικά, είναι ότι πέφτει πιο απότομα, σε σύντομα και ακραία επεισόδια που υπερχειλίζουν δρόμους, καταπίνουν αυτοκίνητα και πλημμυρίζουν υπόγεια με ρυθμό που δεν είχε καταγραφεί μια δεκαετία πριν.
Σύμφωνα με στοιχεία της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδος τα νοικοκυριά έχουν πληρώσει πολύ ακριβά αυτό που άφησαν πίσω οι πλημμύρες. Μέσα σε μια δεκαετία οι ζημιές πολλαπλασιάστηκαν, οι καταιγίδες έγιναν εντονότερες και το κόστος αποζημιώσεων εκτοξεύθηκε. Από το 2015 έως σήμερα, η χώρα καταγράφει διαδοχικές χρονιές με εκατοντάδες έως χιλιάδες δηλωμένες ζημιές ανά επεισόδιο, ενώ ο λογαριασμός των ασφαλιστικών αποζημιώσεων αυξάνεται χρόνο με τον χρόνο, κορυφώνοντας σε γεγονότα όπως ο «Ιανός», ο «Μπάλος» και ο καταστροφικός «Daniel».
Το 2015, η πρώτη χρονιά του διαθέσιμου δείγματος, οι βροχοπτώσεις προκάλεσαν 1.065 ζημιές με προβλεπόμενες αποζημιώσεις 10,9 εκατ. ευρώ. Δύο χρόνια αργότερα, το 2017, η κακοκαιρία «Δαίδαλος» άφησε πίσω της 141 ζημιές και αποζημιώσεις 5,24 εκατ. ευρώ, ενώ η «Ευρυδίκη», τον ίδιο μήνα, προκάλεσε 326 ζημιές με κόστος 12,3 εκατ. ευρώ. Το 2018, ο «Ξενοφών» σημείωσε 1.148 ζημιές με αποζημιώσεις 7,04 εκατ. ευρώ, ενώ το 2019 η κακοκαιρία «Ωκεανίς» έκλεισε τη χρονιά με 475 ζημιές και 5,3 εκατ. ευρώ σε αποζημιώσεις. Την ίδια χρονιά, ένα άλλο επεισόδιο βροχοπτώσεων προκάλεσε 1.286 ζημιές και αποζημιώσεις 4,55 εκατ. ευρώ, δείχνοντας πως η συχνότητα των φαινομένων αυξάνεται ακόμη και μέσα στο ίδιο έτος.
Το 2020 η χώρα μπήκε σε άλλη κλίμακα ζημιών. Η «Θάλεια» προκάλεσε 600 ζημιές με αποζημιώσεις 5,37 εκατ. ευρώ, όμως ο «Ιανός» μετέτρεψε τη Θεσσαλία σε μια από τις πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις φυσικής καταστροφής στην Ευρώπη. Με 2.427 ασφαλισμένες ζημιές και οικονομικό αποτύπωμα που άγγιξε τα 29,7 εκατ. ευρώ, ο «Ιανός» αποτέλεσε το πρώτο μεγάλο σήμα κινδύνου για το τι σημαίνουν οι νέες κλιματικές συνθήκες. Ακολούθησαν τα 293 περιστατικά ενός ακόμη επεισοδίου βροχοπτώσεων, με αποζημιώσεις 20,8 εκατ. ευρώ, που κατέδειξαν ότι οι οικονομικές επιπτώσεις δεν περιορίζονται μόνο στα μεγάλα και επώνυμα φαινόμενα.
Το 2021 ο «Μπάλλος» προκάλεσε 1.629 ζημιές και αποζημιώσεις 7,41 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, η χρονιά σημαδεύτηκε από φαινόμενα για τα οποία «δεν έγινε έρευνα», ένδειξη ότι μεγάλο μέρος των ζημιών εκτός ασφαλισμένου πληθυσμού δεν αποτυπώνεται ποτέ στις επίσημες βάσεις. Το 2022, χρονιά με σειρά έντονων επεισοδίων, οι καταγεγραμμένες ζημιές ποικίλλουν από 488 έως 1.395 περιστατικά ανά επεισόδιο, ενώ οι αποζημιώσεις κυμαίνονται από 1,39 έως 5,17 εκατ. ευρώ. Σε αρκετές περιπτώσεις και πάλι δεν έγινε εκτίμηση, γεγονός που επαναφέρει το βασικό πρόβλημα της χώρας: ασφαλίζουμε πολύ λιγότερο απ’ όσο πλήττει η κλιματική πραγματικότητα.
Με το 2023 η εικόνα γίνεται εκρηκτική. Η κακοκαιρία «Daniel» καταγράφει 7.246 ζημιές, αριθμός χωρίς προηγούμενο, ενώ το προβλεπόμενο κόστος αποζημιώσεων αγγίζει τα 372 εκατ. ευρώ, ποσό που υπερβαίνει αθροιστικά πολλά χρόνια καταστροφικών επεισοδίων και δείχνει το οικονομικό μέγεθος που αποκτούν πλέον οι πλημμύρες. Λίγο αργότερα, ο «Ηλίας» δηλώνει 1.277 ζημιές και 17,27 εκατ. ευρώ αποζημιώσεων, ενώ μέσα στο 2024 η «Bora» προσθέτει 1.832 ζημιές και 18,7 εκατ. ευρώ. Το 2025, παρότι το πρώτο επεισόδιο βροχοπτώσεων (Ιούνιος) κατέγραψε μόνο 476 ζημιές, δεν πραγματοποιήθηκε εκτίμηση αποζημιώσεων, δείχνοντας ξανά τα κενά που αφήνει η ελλιπής ασφαλιστική διείσδυση.
Συνολικά, από το 2015 έως το 2025, οι ζημιές από βροχοπτώσεις που δηλώθηκαν στις ασφαλιστικές και για τις οποίες υπάρχει πρόβλεψη αποζημίωσης υπερβαίνουν τις 25.000 περιπτώσεις, με οικονομικό αποτύπωμα που σε αρκετές χρονιές ξεπερνά τα 20 εκατ. ευρώ, ενώ σε ακραία επεισόδια αγγίζει ή και υπερβαίνει τα 300 εκατ. ευρώ. Τα στοιχεία δείχνουν ότι κάθε χρόνο, κατά μέσο όρο, χιλιάδες περιουσίες πλήττονται, με το κόστος να αυξάνεται σταθερά και με τα μεγάλα γεγονότα να αποκτούν διαστάσεις φυσικών καταστροφών ευρωπαϊκής κλίμακας.
Με σφοδρότητα έπληξε σχεδόν ολόκληρη τη χώρα η κακοκαιρία «Byron»
Και με φόντο αυτούς τους αριθμούς, η Ελλάδα δοκιμάστηκε ξανά. Η Αθήνα βρέθηκε στο έλεος της κακοκαιρίας, καθώς ο «Byron» χτύπησε με σφοδρότητα που παρέλυσε την καθημερινότητα. Μέσα σε λίγες ώρες, δρόμοι μετατράπηκαν σε ποτάμια, αυτοκίνητα ακινητοποιήθηκαν, δέντρα ξεριζώθηκαν και η στάθμη του Κηφισού ανέβηκε επικίνδυνα, ενώ στην Καλλιθέα η υπερχείλιση αγωγού εκτόξευε νερό σαν πίδακα στο κέντρο της πόλης.
Στη Δυτική Αττική, από τη Μάνδρα μέχρι τα Μέγαρα και τη Νέα Πέραμο, οι πλημμύρες παρέσυραν ό,τι βρήκαν μπροστά τους, με το 112 να προειδοποιεί συνεχώς για επικίνδυνες υπερχειλίσεις και την Πυροσβεστική να δέχεται δεκάδες κλήσεις για απεγκλωβισμούς και αντλήσεις υδάτων. Την ίδια ώρα, στη Λακωνία και τη Μεσσηνία οι εικόνες ήταν ακόμη πιο δραματικές, με κατοικίες και καταλύματα να πλημμυρίζουν. Οι καταιγίδες συνοδεύονταν από έναν σχεδόν αδιάκοπο ηλεκτρικό ουρανό: πάνω από 70.000 κεραυνοί καταγράφηκαν από τον Meteosat-12 μέχρι τις 10:40 το πρωί, επιβεβαιώνοντας ότι ο «Byron» έφερε μία από τις εντονότερες καταιγίδες των τελευταίων ετών.
Κακοκαιρία στην Αθήνα © ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΝΤΑΡΙΝΗΣ/EUROKINISSI
Και όμως, όλα αυτά τα στοιχεία αποτυπώνουν μόνο ένα μικρό κομμάτι της πραγματικότητας επειδή αφορούν αποκλειστικά τις ασφαλισμένες περιουσίες. Σύμφωνα με την ΕΑΕΕ, την 30ή Ιουνίου 2025 υπήρχαν 1.281.374 ενεργά ασφαλιστήρια περιουσίας, αριθμός που αντιστοιχεί μόλις στο 19,4% των κτιρίων της χώρας. Από αυτά, τα 1.108.542 αφορούν ασφάλιση κτιρίου, ανεβάζοντας το πραγματικό ποσοστό κάλυψης στο 16,8%, δηλαδή περισσότερα από 8 στα 10 κτίρια παραμένουν ανασφάλιστα απέναντι στα καιρικά φαινόμενα. Παρότι το 67,7% των ασφαλισμένων κτιρίων διαθέτει πλέον κάλυψη για καιρικά φαινόμενα και σεισμό, χάρη και στις φορολογικές εκπτώσεις του ΕΝΦΙΑ, η συνολική εικόνα αποκαλύπτει ότι η Ελλάδα εξακολουθεί να είναι ουσιαστικά εκτεθειμένη στις πλημμύρες, καθώς η μεγάλη πλειονότητα των κατοικιών παραμένει εκτός ασφαλιστικής προστασίας.
Οι ασφαλιστικές εταιρείες επισημαίνουν ότι μετά από κάθε καταστροφικό γεγονός ενεργοποιούν άμεσα τις διαδικασίες καταγραφής και εκτίμησης, ώστε να προχωρήσουν οι αποζημιώσεις. Τα δεδομένα που δημοσιοποιούνται, ωστόσο, αποτελούν μόνο το ορατό μέρος της ζημίας. Το πραγματικό κόστος για τους πολίτες, την οικονομία και τις δημόσιες υποδομές είναι σαφώς μεγαλύτερο από τις ασφαλιστικές προβλέψεις, καθώς αφορά χιλιάδες ακόμη ακάλυπτες κατοικίες και επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν απώλειες χωρίς καμία οικονομική προστασία.
Έτσι, το ερώτημα «πόσο κοστίζουν οι βροχοπτώσεις στους Έλληνες» έχει δύο όψεις. Η πρώτη αποτυπώνεται στα εκατομμύρια ευρώ αποζημιώσεων που καταγράφονται κάθε χρόνο, με ορισμένα φαινόμενα να εκτινάσσουν το κόστος σε ιστορικά επίπεδα. Η δεύτερη, ακόμη πιο αποκαλυπτική, βρίσκεται στις χιλιάδες ζημιές που δεν εμφανίζονται ποτέ στα στοιχεία, επειδή δεν υπάρχουν ασφαλιστήρια συμβόλαια. Με την κλιματική κρίση να ενισχύει τη συχνότητα και την ένταση των φαινομένων και τη χώρα να παραμένει ασφαλιστικά εκτεθειμένη, το πραγματικό οικονομικό βάρος των πλημμυρών είναι πολύ μεγαλύτερο από αυτό που φαίνεται στους αριθμούς.
Διαβάστε ακόμη
