Ένα ακόμη θεσμικό βήμα μπήκε στο «καλάθι» της πολιτείας για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας στην Αττική, καθώς η Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ) προχώρησε σε αναθέσεις που σηματοδοτούν την έναρξη προετοιμασιών για το ενδεχόμενο κήρυξης της Περιφέρειας σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Το βήμα αυτό, που έρχεται έπειτα από αίτημα της ΕΥΔΑΠ προς το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, καταδεικνύει ότι το υδατικό ισοζύγιο της πρωτεύουσας έχει πλέον τεθεί υπό στενή παρακολούθηση.

Υπενθυμίζεται ότι μόλις τον προηγούμενο μήνα παρουσιάστηκε το κυβερνητικό σχέδιο για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας, ένα ολοκληρωμένο πακέτο έργων που έχει ήδη δρομολογηθεί με βραχυπρόθεσμο, μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Το σχέδιο περιλαμβάνει άμεσες παρεμβάσεις ενίσχυσης των υδάτινων αποθεμάτων μέσω νέων γεωτρήσεων, καθώς και τη μακροπρόθεσμη θωράκιση της Αττικής με την υλοποίηση του εμβληματικού έργου του «Εύρυτου», το οποίο θεωρείται μία από τις πιο κρίσιμες υδροδοτικές επενδύσεις των επόμενων δεκαετιών για την ασφάλεια της πρωτεύουσας.

Πιάνοντας λοιπόν το νήμα από εκεί που έμειναν οι κυβερνητικές ανακοινώσεις η Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ) «σήκωσε» επισήμως το βάρος των διαδικασιών για την προετοιμασία της κήρυξης της Αττικής σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης λόγω λειψυδρίας, ενεργοποιώντας για πρώτη φορά το πλήρες θεσμικό της οπλοστάσιο στον τομέα των υδάτων. Η Αρχή, που έχει πλέον την εποπτεία της πολιτικής για τη διαχείριση των υδάτινων πόρων, επιστρατεύει νομικούς και επιστημονικούς φορείς, προκειμένου να διαμορφώσει ένα πλήρως τεκμηριωμένο πλαίσιο για την εφαρμογή μέτρων έκτακτης ανάγκης.

Στο πλαίσιο αυτό, η Ολομέλεια της ΡΑΑΕΥ, κατά τη συνεδρίαση της 6ης Νοεμβρίου 2025, ενέκρινε την απευθείας ανάθεση νομικής γνωμοδότησης με θέμα «Νομική τεκμηρίωση της κήρυξης της Αττικής σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης και άμεσο χρόνο παράδοσης». Η γνωμοδότηση θα παραδοθεί σε εξαιρετικά σύντομο χρόνο και θα αποτελέσει τη βάση για τις επόμενες κινήσεις της Πολιτείας, ανοίγοντας τον δρόμο για την ενεργοποίηση διαδικασιών κατεπείγοντος και fast track έργων ύδρευσης σε ολόκληρη την Περιφέρεια Αττικής.

Η συγκεκριμένη κίνηση της ΡΑΑΕΥ εκλαμβάνεται ως το πρώτο βήμα προς την κήρυξη της Αττικής σε καθεστώς έκτακτης ανάγκης, έπειτα από το αίτημα της ΕΥΔΑΠ προς το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, και συνδέεται άμεσα με την ανάγκη να προχωρήσουν χωρίς καθυστερήσεις τα έργα ενίσχυσης της υδροδότησης της πρωτεύουσας, σε μια περίοδο όπου τα διαθέσιμα αποθέματα βρίσκονται υπό πίεση.

Να σημειωθεί επίσης πως εντάσσεται στο ευρύτερο σχέδιο για τη «γραμμή άμυνας» που χαράζουν κυβέρνηση και ΕΥΔΑΠ απέναντι στον εφιάλτη της λειψυδρίας. Πρόκειται όπως είπαμε για ένα ολοκληρωμένο πλέγμα παρεμβάσεων που έχει δρομολογηθεί, με βραχυπρόθεσμο, μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο ορίζοντα.

Όπως έχει αναφέρει το energygame.gr η αγορά προσδοκά ότι αυτή τη φορά η υλοποίηση των έργων θα ξεπεράσει τους αργούς ρυθμούς που παραδοσιακά χαρακτηρίζουν το ελληνικό Δημόσιο, μετατρέποντας τις εξαγγελίες σε πραγματικά έργα θωράκισης της υδροδότησης της χώρας. Το πακέτο έργων, με βραχυπρόθεσμο, μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο ορίζοντα, περιλαμβάνει τόσο την άμεση ενίσχυση των υδάτινων αποθεμάτων μέσω γεωτρήσεων, όσο και τη μακροπρόθεσμη ασφάλεια της Αττικής με το εμβληματικό έργο του Εύρυτου. Πρόκειται ουσιαστικά για τη «γραμμή άμυνας» της πρωτεύουσας απέναντι στον εφιάλτη της λειψυδρίας, ένα σχέδιο που καλείται να υλοποιηθεί με αποφασιστικότητα, προκειμένου να αποφευχθούν οι ελλείψεις των επόμενων ετών.

Λειψυδρία: Το χρονοδιάγραμμα των έργων

Στο επίκεντρο του σχεδίου θωράκισης της Αττικής βρίσκεται το εμβληματικό έργο του «Εύρυτου», ένα έργο στρατηγικής σημασίας που, όπως τόνισε ο Χάρης Σαχίνης, «θα θωρακίσει την Αττική για τα επόμενα 30 χρόνια». Με προϋπολογισμό 535 εκατομμύρια ευρώ, ο Εύρυτος προβλέπει τη μερική εκτροπή των ποταμών Καρπενησιώτη και Κρικελιώτη προς τον ταμιευτήρα του Ευήνου, εξασφαλίζοντας σταθερή παροχή 200 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων νερού ετησίως. Πρόκειται για έργο που αξιοποιεί υφιστάμενες υποδομές, λειτουργεί αποκλειστικά με βαρύτητα -χωρίς ενεργειακό κόστος λειτουργίας- και χαρακτηρίζεται από ελάχιστη περιβαλλοντική επιβάρυνση, καθώς η μεταφορά του νερού γίνεται μέσω φυσικής ροής.

Η τεχνική λύση περιλαμβάνει τη διάνοιξη δύο σηράγγων συνολικού μήκους 20 χιλιομέτρων, με διάμετρο τεσσάρων μέτρων και παροχετευτικότητα 27 κυβικών μέτρων ανά δευτερόλεπτο, που θα συνδέουν τους δύο ποταμούς με τον Εύηνο. Η υδραυλική ένωση θα ενισχύσει ουσιαστικά τα αποθέματα του Εξωτερικού Υδροδοτικού Συστήματος (ΕΥΣ), το οποίο τροφοδοτεί το μεγαλύτερο μέρος του Λεκανοπεδίου. Με αυτόν τον τρόπο, δημιουργείται ένας μόνιμος μηχανισμός ενίσχυσης της ασφάλειας υδροδότησης, ικανός να απορροφά τις διακυμάνσεις της βροχόπτωσης και να εξασφαλίζει την ποιότητα και την ποσότητα του νερού ακόμη και σε περιόδους παρατεταμένης ξηρασίας.

«Το μεγάλο αυτό έργο παρουσιάζει σημαντικά πλεονεκτήματα», υπογράμμισε ο κ. Σαχίνης. «Εξασφαλίζει την επάρκεια ύδρευσης του Λεκανοπεδίου με πλήρη δυναμικότητα 200 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων τον χρόνο, παρέχει άριστης ποιότητας πόσιμο νερό και αξιοποιεί πλήρως τις υφιστάμενες υποδομές. Επιπλέον, έχει μηδενικό λειτουργικό κόστος και πολύ μικρή περιβαλλοντική επίπτωση».

Σύμφωνα με το επίσημο χρονοδιάγραμμα, το έργο μπορεί να είναι έτοιμο το πρώτο εξάμηνο του 2029, εφόσον ενεργοποιηθεί η διαδικασία κατεπείγουσας ανάγκης που προβλέπει το άρθρο 55. Η δημοπράτηση προγραμματίζεται για το καλοκαίρι του 2026, αφού προηγηθούν οι προμελέτες και οι εγκρίσεις, ενώ η φάση κατασκευής εκτιμάται ότι θα διαρκέσει περίπου τρία χρόνια.

Ο Εύρυτος, το εμβληματικό έργο που θα θωρακίσει την Αττική για τις επόμενες τρεις δεκαετίες, προβλέπει τη διαδοχική υδραυλική σύνδεση των ποταμών Καρπενησιώτη και Κρικελιώτη με τον ταμιευτήρα του Ευήνου, ενισχύοντας αποφασιστικά τα αποθέματα του εξωτερικού υδραγωγείου της Αττικής. Το έργο θα λειτουργεί περιοδικά και απολύτως ελεγχόμενα, εξασφαλίζοντας άριστης ποιότητας πόσιμο νερό χωρίς επιβάρυνση του περιβάλλοντος.

Περιλαμβάνει δύο διαδοχικές σήραγγες συνολικού μήκους 20 χιλιομέτρων, με ισοδύναμη διάμετρο 4 μέτρων, κλίση 2,5 τοις χιλίοις και παροχετευτικότητα περίπου 27 κυβικών μέτρων ανά δευτερόλεπτο. Οι στάθμες κατωφλίου καθορίζονται στα +570 μέτρα για τον Καρπενησιώτη και στα +540 μέτρα για τον Κρικελιώτη, ώστε να επιτυγχάνεται η φυσική ροή προς τον ταμιευτήρα του Ευήνου με τη δύναμη της βαρύτητας και χωρίς ενεργειακό κόστος.

Παράλληλα, στο έργο ενσωματώνονται έργα κεφαλής μικρού ύψους, με τοξωτά θυροφράγματα αυτόματης λειτουργίας, που επιτρέπουν τον πλήρη έλεγχο της ροής, τη διασφάλιση συνεχούς οικολογικής παροχής και την ομαλή λειτουργία των ποταμών. Ιδιαίτερη μέριμνα έχει δοθεί στην προστασία του φαραγγιού «Πάντα Βρέχει» και στην ενσωμάτωση ιχθυοδιαδρόμων, ώστε να διατηρηθούν στο ακέραιο οι περιβαλλοντικές ισορροπίες της περιοχής.

«Ο Εύρυτος δεν είναι απλώς ένα έργο υποδομής, είναι η απάντηση της χώρας στις προκλήσεις της κλιματικής κρίσης», σημείωσε ο κ. Σαχίνης, προσθέτοντας πως «η επιτυχής ολοκλήρωσή του θα εξασφαλίσει στην Αττική επάρκεια, ευελιξία και ασφάλεια για τις επόμενες δεκαετίες».

Αναφορικά με το μοντέλο χρηματοδότησης, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου ξεκαθάρισε ότι το έργο είναι δημόσιο, ωστόσο εξετάζονται διαφορετικά σενάρια συμμετοχής και συνέργειας με τον ιδιωτικό τομέα. «Το έργο είναι δημόσιο. Υπάρχουν διάφορα σενάρια χρηματοδότησης που εξετάζονται. Δεν έχει αποφασιστεί ακόμη ποιο είναι το βέλτιστο, αλλά μπορεί να υπάρξει συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα με επιστροφή κεφαλαίων σε βάθος χρόνου», ανέφερε.

Στα «όπλα» για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας και οι γεωτρήσεις

Από τα έργα που ήδη υλοποιούνται, η Μαυροσουβάλα αποτελεί το πρώτο χειροπιαστό βήμα στη θωράκιση της Αττικής απέναντι στη λειψυδρία. Η λειτουργία του συγκροτήματος γεωτρήσεων, που έχει πλέον ολοκληρωθεί, εξασφαλίζει 32 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού ετησίως, προσφέροντας μια άμεση ανάσα στο εξωτερικό υδραγωγείο. Παράλληλα, η μείωση κατά 70% της πρώτης περιβαλλοντικής παροχής του ταμιευτήρα Ευήνου αποδίδει επιπλέον 22 εκατ. κ.μ. νερού τον χρόνο έργο που έχει επίσης ολοκληρωθεί.

Επόμενος κρίσιμος σταθμός είναι η ενεργοποίηση των γεωτρήσεων Ούγγρων, οι οποίες βρίσκονται σε εξέλιξη και, σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα, θα έχουν τεθεί σε πλήρη λειτουργία έως τον Μάρτιο του 2026, προσφέροντας 50 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού ετησίως. «Η ενεργοποίηση των γεωτρήσεων Ούγγρων θα αποδώσει 50 εκατ. κ.μ. μέχρι τον Μάρτιο 2026», ανέφερε ο κ. Σαχίνης, επισημαίνοντας ότι η αξιοποίηση των υπόγειων αποθεμάτων προχωρά με ταχύτατους ρυθμούς.

Η επόμενη φάση αφορά την αξιοποίηση του μέσου ρου του Βοιωτικού Κηφισού, μια εξαιρετικά απαιτητική αλλά αποδοτική παρέμβαση που περιλαμβάνει 17 γεωτρήσεις και τρία αντλιοστάσια, συνολικού δυναμικού 45 εκατ. κυβικών μέτρων ετησίως. Το έργο βρίσκεται σε εξέλιξη και αναμένεται να ολοκληρωθεί έως τον Μάρτιο του 2027.

Οι δοκιμαστικές αντλήσεις έδειξαν παροχές άνω των 450 κυβικών την ώρα με ελάχιστη πτώση στάθμης και άμεση επαναφορά του υδροφόρου ορίζοντα, γεγονός που αποδεικνύει τη βιωσιμότητα της λύσης και την άριστη ποιότητα του νερού. «Ο υδροφόρος ορίζοντας είναι ρηχός, η ποιότητα του νερού εντός ορίων ανθρώπινης κατανάλωσης και η αξιοποίηση 17 υδρογεωτρήσεων εξασφαλίζει νερό για άρδευση και ύδρευση», σημείωσε ο κ. Σαχίνης.

Σύμφωνα με τον ίδιο, «το έργο του Βοιωτικού Κηφισού θα είναι έτοιμο τον Μάρτιο του 2027, με στόχο συνολικά 150 εκατ. κ.μ. διαθέσιμου νερού». Η σταδιακή ενεργοποίηση των εγκαταστάσεων Διστόμου, Κυππάριδας και Μερισμού, ήδη σχεδόν έτοιμων προς επαναλειτουργία θα ενισχύσει άμεσα το σύστημα. «Αν τα ολοκληρώσουμε αυτά, μας λείπουν περίπου 100 εκατ. κυβικά. Δηλαδή έχουμε νερό για τέσσερα χρόνια», πρόσθεσε, υπογραμμίζοντας την ανάγκη να προχωρήσει γρήγορα ο Εύρυτος «πριν εξαντληθεί αυτό το διάστημα», ώστε -όπως είπε- «να μη χρειαστεί ποτέ να πάμε σε Plan B».

Ποιο είναι το Plan B και υπό ποιες συνθήκες θα ενεργοποιηθεί

Ο κ. Σαχίνης ξεκαθάρισε ότι έχει ήδη εκπονηθεί ένα Plan B, σε περίπτωση καθυστέρησης του έργου του Εύρυτου, το οποίο περιλαμβάνει την κατασκευή τριών μονάδων αφαλάτωσης σε Θίσβη, Νέα Πέραμο και Λαύριο. Οι εγκαταστάσεις αυτές θα έχουν συνολική δυναμικότητα 147.500 κ.μ. την ημέρα και θα είναι modular, δηλαδή επεκτάσιμες και μεταφερόμενες ανάλογα με τις ανάγκες. Ο συνολικός προϋπολογισμός ανέρχεται σε 480 εκατ. ευρώ (315 εκατ. ευρώ για τη Θίσβη, 110 εκατ. ευρώ για τη Νέα Πέραμο και 55 εκατ. ευρώ για το Λαύριο), ενώ ο χρόνος υλοποίησης εκτιμάται σε 2 έως 2,5 χρόνια.

Όπως εξήγησε, η Θίσβη έχει ήδη προκριθεί ως τεχνικά ώριμη λύση, καθώς υπάρχει διαθέσιμος χώρος, οδική πρόσβαση και επαρκής ηλεκτροδοτική ισχύς. Επισήμανε ωστόσο ότι η αφαλάτωση δεν αποτελεί φθηνή λύση: «Για κάθε κυβικό την ημέρα απαιτούνται περίπου 800–1.000 ευρώ επένδυση. Δηλαδή, 100.000 κυβικά ημερησίως κοστίζουν γύρω στα 100 εκατ. ευρώ. Και χρειάζονται 3 κιλοβατώρες ενέργειας ανά κυβικό, επομένως το λειτουργικό κόστος εξαρτάται από την τιμή του ρεύματος», ανέφερε.

Τόνισε ακόμη ότι οι μονάδες σχεδιάζονται ως προσωρινό σενάριο ασφαλείας, ώστε να διασφαλιστεί η υδροδότηση της Αττικής σε περίπτωση καθυστέρησης του Εύρυτου, και ότι «θα μπορούν να μεταφερθούν ή να επαναχρησιμοποιηθούν σε άλλες περιοχές».

Οι δύο πυλώνες ΕΥΔΑΠ – ΕΥΑΘ και το σχόλιο Παπασταύρου

Ως εξαιρετικά σημαντική μεταρρύθμιση για τη διαχείριση των υδάτων στη χώρα χαρακτήρισε ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου το νέο μοντέλο «δύο πυλώνων», με κορμό την ΕΥΔΑΠ και την ΕΥΑΘ.

Το σχήμα αυτό, που τίθεται σταδιακά σε εφαρμογή, μετατρέπει τους δύο μεγαλύτερους φορείς ύδρευσης της χώρας σε κεντρικούς διαχειριστές του υδροδοτικού και αρδευτικού συστήματος της ηπειρωτικής Ελλάδας, εγκαινιάζοντας μια νέα εποχή ενιαίας διαχείρισης ύδρευσης και άρδευσης.

«Προχωρούμε σε μία σημαντική μεταρρύθμιση: την επέκταση της αρμοδιότητας ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ στην άρδευση στη γεωγραφική περιοχή της αρμοδιότητάς τους», δήλωσε ο κ. Παπασταύρου, επισημαίνοντας ότι για πρώτη φορά οι δύο λειτουργίες —ύδρευση και άρδευση— περνούν κάτω από κοινό οργανισμό διαχείρισης. Στόχος, όπως είπε, είναι η δημιουργία ενός συνεκτικού πλαισίου με ενιαία εποπτεία, ιεράρχηση προτεραιοτήτων και καλύτερη αξιοποίηση των φυσικών πόρων, ειδικά σε περιόδους παρατεταμένης ξηρασίας.

Παράλληλα, το Υπουργείο Εσωτερικών προχωρά στην εξυγίανση και αναδιοργάνωση των 110 Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης και Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ) της χώρας, οι οποίες μέχρι σήμερα δεν υποστηρίζονταν επιχειρησιακά από την ΕΥΔΑΠ ή την ΕΥΑΘ. Η διαδικασία περιλαμβάνει την κωδικοποίηση και απλούστευση του νομοθετικού πλαισίου, την υπαγωγή των ΔΕΥΑ στον έλεγχο του Παρατηρητηρίου Οικονομικής Αυτοτέλειας των ΟΤΑ, καθώς και την απλοποίηση των διαδικασιών ίδρυσης και λειτουργίας διαδημοτικών σχημάτων.

Ωστόσο, δεν δόθηκαν περαιτέρω λεπτομέρειες για το πώς θα προχωρήσει το σχέδιο, με την «μπάλα» πλέον να βρίσκεται στο γήπεδο του Υπουργείου Εσωτερικών, το οποίο θα κληθεί να «τρέξει» το κρίσιμο κομμάτι της εξυγίανσης.

Διαβάστε ακόμη