Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) έθεσε ένα νέο νομικό προηγούμενο για την υπευθυνότητα απέναντι στην κλιματική αλλαγή με μια απόφαση που αφορά τη Νορβηγία και τα μελλοντικά έργα εξόρυξης ορυκτών καυσίμων, μεταδίδει το euronews.
Η υπόθεση Greenpeace Nordic και άλλοι κατά Νορβηγίας αφορούσε δύο ΜΚΟ, τη Greenpeace Nordic και την Nature and Youth, μαζί με έξι ακτιβιστές, οι οποίοι υποστήριξαν ότι η απόφαση της Νορβηγίας να χορηγήσει άδειες εξόρυξης πετρελαίου στη Θάλασσα του Μπάρεντς παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματά τους. Οι ακτιβιστές υποστήριξαν ότι η κυβέρνηση απέτυχε να αξιολογήσει πλήρως τις συνέπειες της εξόρυξης για το κλίμα.
Το Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι η Νορβηγία δεν παραβίασε τα ανθρώπινα δικαιώματα σε αυτή την περίπτωση, αλλά επισήμανε με σαφήνεια ότι μελλοντικά έργα πετρελαίου και φυσικού αερίου πρέπει να αξιολογούν τις παγκόσμιες επιπτώσεις στο κλίμα, συμπεριλαμβανομένων των εκπομπών από την καύση των καυσίμων, ανεξάρτητα από το πού συμβαίνει.
Σύμφωνα με τον δικηγόρο του Centre for International Environmental Law (CIEL), Sébastien Duyck, η απόφαση θέτει ένα ισχυρό προηγούμενο: «Οι κυβερνήσεις δεν μπορούν να εγκρίνουν έργα που προκαλούν μη αναστρέψιμη ζημιά στο κλίμα χωρίς δικαστική έγκριση, ενώ ΜΚΟ και πολίτες αποκτούν πλέον ισχυρότερη νομική βάση για να αμφισβητήσουν παγκοσμίως έργα ορυκτών καυσίμων».
Παρά την αρχική αίσθηση ότι η απόφαση δεν αποτελεί νίκη για τους ακτιβιστές, οι συνέπειές της είναι σημαντικές. Το Δικαστήριο επιβεβαίωσε ότι τα κράτη έχουν νομική υποχρέωση να λαμβάνουν υπόψη όλες τις κλιματικές συνέπειες νέων έργων πετρελαίου και φυσικού αερίου πριν χορηγήσουν άδειες παραγωγής, ακόμα κι αν η συγκεκριμένη υπόθεση δεν υπερέβη το κατώφλι των ανθρώπινων δικαιωμάτων.
Η αξιολόγηση αυτή περιλαμβάνει τόσο τις συσσωρευτικές εκπομπές από όλα τα έργα, όσο και τις έμμεσες εκπομπές από την καύση των καυσίμων σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Σύμφωνα με την Cathrine Hambro, δικηγόρο στο Ανώτατο Δικαστήριο της Νορβηγίας, «Δεν υπάρχει ούτε μία συνεχιζόμενη παραγωγή πετρελαίου στη Νορβηγία που να πληροί αυτές τις απαιτήσεις».
Η νομική μάχη ξεκίνησε το 2016, όταν οι ακτιβιστές αμφισβήτησαν την απόφαση της Νορβηγίας να ανοίξει τμήματα της Θάλασσας του Μπάρεντς για εξόρυξη. Παρά το γεγονός ότι οι νορβηγικοί δικαστές αναγνώρισαν τις σοβαρές επιπτώσεις της εξόρυξης για το περιβάλλον, οι άδειες δεν ακυρώθηκαν. Το 2021, αφού εξαντλήθηκαν οι εσωτερικές προσφυγές, η υπόθεση οδηγήθηκε στο ΕΔΔΑ στο Στρασβούργο.
Με την απόφαση, η Νορβηγία πρέπει να ολοκληρώσει πλήρεις και επικαιροποιημένες περιβαλλοντικές μελέτες πριν ξεκινήσει οποιαδήποτε εξόρυξη, δίνοντας πολίτες, ΜΚΟ και δικαστήρια μεγαλύτερο ρόλο στον έλεγχο των κυβερνήσεων. Οι νομικοί εμπειρογνώμονες χαρακτηρίζουν την απόφαση ορόσημο για τη σύνδεση του διεθνούς δικαίου των ανθρωπίνων δικαιωμάτων με την ευθύνη για το κλίμα.
Όπως τόνισε η Nikki Reisch, διευθύντρια του προγράμματος κλίματος και ενέργειας του CIEL: «Η επέκταση της παραγωγής ορυκτών καυσίμων εν μέσω της κλιματικής έκτακτης ανάγκης είναι νομικά αδικαιολόγητη. Αυτή η απόφαση δεν κάνει τα έργα πιο βιώσιμα, απλώς καθυστερεί την αναπόφευκτη κρίση».
Διαβάστε ακόμη
