Σε μια εποχή που η πράσινη μετάβαση συνδέεται όλο και περισσότερο με τη βιομηχανική ανταγωνιστικότητα, ο Αντιπρόεδρος της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ), καθηγητής Κωνσταντίνος Αραβώσης, ανέδειξε από το βήμα του Ninth Sustainability Summit for South-East Europe & the Mediterranean του Economist τη σημασία της κυκλικής οικονομίας ως θεμελιώδους άξονα για την επίτευξη των ευρωπαϊκών στόχων μηδενικού άνθρακα και μηδενικών αποβλήτων. Με σαφήνεια και ρεαλισμό, περιέγραψε το μέγεθος της πρόκλησης αλλά και τις ευκαιρίες που απορρέουν από τη σύζευξη καινοτομίας, τεχνολογίας και επιχειρηματικότητας.

«Έχουμε μπροστά μας τη μεγάλη πρόκληση του zero carbon, zero waste και βεβαίως του ψηφιακού μετασχηματισμού, ο οποίος συνδέεται άρρηκτα με τα δύο πρώτα», σημείωσε ο κ. Αραβώσης, προσθέτοντας πως η ευρωπαϊκή πολιτική για το κλίμα στηρίζεται σε δύο θεμελιώδη νομοθετικά εργαλεία: «Το πρώτο είναι ο Ευρωπαϊκός Κλιματικός Νόμος, που θέτει ως στόχο την κλιματική ουδετερότητα έως το 2050 και τη μείωση των εκπομπών κατά 55% μέχρι το 2030. Πρόκειται για έναν φιλόδοξο στόχο που απαιτεί μετασχηματισμό όλων των επιχειρηματικών μοντέλων, όπως βλέπουμε χαρακτηριστικά και στη ναυτιλία».

Ο δεύτερος πυλώνας, όπως εξήγησε, είναι το Σχέδιο Δράσης για την Κυκλική Οικονομία, το οποίο επιβάλλει νέους δείκτες και στόχους για την κατανάλωση πόρων και ενέργειας. «Οφείλουμε να ικανοποιούμε τις ανάγκες των καταναλωτών, που διαρκώς αυξάνονται, παράγοντας τα ίδια προϊόντα με λιγότερους πόρους και λιγότερη ενέργεια. Αυτή είναι η ουσία της κυκλικής οικονομίας, και αποτελεί μια τεράστια πρόκληση», είπε χαρακτηριστικά.

Ο καθηγητής υπογράμμισε ότι η τεχνολογία και η καινοτομία αποτελούν τη μόνη βιώσιμη οδό προς αυτή τη μετάβαση: «Η έρευνα και η ανάπτυξη πρέπει να συνδεθούν άμεσα με τη βιομηχανία. Μόνο μέσα από τις τεχνολογικές καινοτομίες μπορούμε να παράγουμε περισσότερα προϊόντα με λιγότερους πόρους και λιγότερη ενέργεια». Παράλληλα, επισήμανε τη σημασία του σχεδιασμού με γνώμονα τον κύκλο ζωής των προϊόντων: «Αυτό που αποκαλούμε eco-design είναι η αρχή του νέου παραγωγικού προτύπου. Πρέπει να σχεδιάζουμε τα προϊόντα εξαρχής με τρόπο ώστε, στο τέλος της ζωής τους, να γνωρίζουμε ήδη πώς θα τα επαναχρησιμοποιήσουμε ή θα τα ανακυκλώσουμε».

Με αφορμή το παράδειγμα των ανεμογεννητριών, που αποτέλεσαν αντικείμενο συζήτησης στο πάνελ, ο κ. Αραβώσης εξήγησε ότι η κυκλική λογική επιβάλλει έναν νέο σχεδιασμό σε κάθε βιομηχανία, από τα ενεργειακά έργα έως την αυτοκινητοβιομηχανία. «Τα αυτοκίνητα, για παράδειγμα, πρέπει να σχεδιάζονται έτσι ώστε, στο τέλος του κύκλου ζωής τους, όλα τα επιμέρους εξαρτήματα —και μιλάμε για χιλιάδες μέρη— να μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν ή να ανακυκλωθούν. Τίποτα δεν πρέπει να καταλήγει σε απόβλητο».

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως υπενθύμισε, έχει θέσει στόχο την εξάλειψη κατά 90% των αποβλήτων που οδηγούνται σε χώρους ταφής έως το 2030, κάτι που ήδη έχει επιτευχθεί σε χώρες όπως η Γερμανία. Ωστόσο, η Ελλάδα, τόνισε ο Αντιπρόεδρος της ΡΑΑΕΥ, βρίσκεται ακόμη χαμηλά στους δείκτες ανακύκλωσης. «Η χώρα μας παραμένει στο 20%, όταν ο ευρωπαϊκός στόχος είναι το 65%. Είναι δύσκολο να φτάσουμε εκεί μέχρι το 2035, αλλά πρέπει να προσπαθήσουμε. Η μετάβαση δεν αφορά μόνο τη βιώσιμη παραγωγή· αφορά εξίσου τη βιώσιμη κατανάλωση».

Σε αυτό το σημείο, ο κ. Αραβώσης στάθηκε ιδιαίτερα στη συμμετοχή των πολιτών, που θεωρείται εξίσου κρίσιμη με την τεχνολογική πρόοδο. «Εξαρτάται από όλους μας το αν θα αλλάξουμε τις καταναλωτικές μας συνήθειες και θα προτιμήσουμε προϊόντα πράσινα, βιώσιμα και ανακυκλώσιμα. Το ίδιο ισχύει και για τη διαχείριση των απορριμμάτων στα νοικοκυριά μας. Οφείλουμε να κάνουμε διαλογή στην πηγή, να ξεχωρίζουμε τα οργανικά —που αποτελούν το 45% των απορριμμάτων μας— και να ενσωματώνουμε τη λογική της κυκλικότητας στην καθημερινότητά μας».

Καταλήγοντας, περιέγραψε με απλό αλλά εύγλωττο τρόπο το τρίπτυχο πάνω στο οποίο πρέπει να οικοδομηθεί η νέα εποχή: «Η βιώσιμη παραγωγή είναι ο πρώτος πυλώνας. Η βιώσιμη κατανάλωση είναι ο δεύτερος. Και η βιώσιμη διαχείριση αποβλήτων —όπου τα απόβλητα αποκτούν αξία ως πρώτη ύλη και ενέργεια— είναι ο τρίτος. Αυτά τα τρία σημεία είναι η καρδιά της κυκλικής οικονομίας, το νέο πρωτότυπο στο οποίο πρέπει να στοχεύσουμε».

Η τοποθέτηση του Καθηγητή Κωνσταντίνου Αραβώση έδωσε στο ακροατήριο μια καθαρή εικόνα για το πού πρέπει να κινηθεί η Ελλάδα τα επόμενα χρόνια: στην ολοκληρωμένη σύζευξη της πράσινης τεχνολογίας, της βιομηχανικής στρατηγικής και της κοινωνικής συμμετοχής, ώστε η κυκλική οικονομία να γίνει όχι απλώς στόχος, αλλά πρακτική πραγματικότητα. Όπως συνοψίστηκε στο τέλος της συνεδρίας, «ίσως να μη βαδίζουμε τόσο γρήγορα όσο χρειάζεται, αλλά σίγουρα προχωρούμε μπροστά — και γνωρίζουμε πια τον δρόμο».

Διαβάστε ακόμη